Hoe de rode ster (pdf) - Jan van de Pavert - Xs4all

Deze feiten zijn echter wel te begrijpen wanneer de motieven van Stalin worden gezocht in de
concentratie van macht in zijn eigen persoon. Macht is in Stalins handelen onafgebroken
aanwezig geweest, in de reis naar West-Siberië net zozeer als in zijn strijd met Trotskij. De
vernieuwingen in de architectonische uitingen, die hier werden besproken, wijzen ook op de
macht. Het programma achter het Paleis van de Sovjets was in de tekeningen al af te lezen: de
onderschikking van burgers aan demonstraties die in massa's een boulevard afmarcheren, in
de richting van het Paleis waarvan het autoritair karakter wordt versterkt door de trappen die
over de breedte van de hele gevel lopen, waar de demonstranten worden binnengeleid in een
hal die is gedecoreerd met tekens die staan voor de overwinning in de Grote Vaderlandse
Oorlog. Het Paleis moest door zijn grootte de Amerikaanse wolkenkrabbers overtreffen,
bekroond door het gigantische beeld van de energieke stichter en erflater van de Sovjet-
macht. Dit gebouw markeerde een stadium in de cumulatie van macht, waarin Lenin nog als
erflater functioneerde. Dat stadium zou worden gepasseerd met de gigantische sculpturen
Stalin. De ontwikkelingen van de symboliek achter de Stalinistische dictatuur kwam pas na
1945 vrijwel tot stilstand. Toen was de cumulatie van macht in de figuur van Stalin voltooid.
De dictatuur had in haar laatste stadium veel weg van de agrarische culturen van Babylon en
het oude Egypte, waarin elk surplus werd aangewend voor de bouw van de piramides - de
grote torens van Moskou.
Generalissimus J. V. Stalin van F. Resjetnikov,
1948, uit de Tretjakov Gallerija. Bron: M.
Cullerne Bown, Art under Stalin, p. 164. Deze
pose van Stalin komt overeen met de rol die hij
kreeg, gespeeld door acteurs, in verschillende
films van na 1945, met één verschil: hier staat
hij alleen terwijl hij, als militair strategisch
genie, feilloos de plannen van de Duitsers
analyseert. Zie: N. Hülbusch, 'Džugašvili der
Zweite', pp. 228-229.
73