Gerelateerde content - Utrecht.nl - Gemeente Utrecht

5.10 Archeologie
5.10.1 Kader
Wet op de archeologische monumentenzorg (22 december 2009)
Op 1 september 2007 is de Wet op de archeologische monumentenzorg in werking getreden. Hiermee zijn de
uitgangspunten van het Verdrag van Malta binnen de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. De wet is een
raamwet, die regelt hoe rijk, provincie en gemeente bij hun ruimtelijke plannen rekening moeten houden met
het erfgoed in de bodem.
De wet beoogt het culturele erfgoed (en vooral het archeologische erfgoed) te beschermen. Onder
archeologisch erfgoed wordt verstaan: alle fysieke overblijfselen, zowel in als boven de grond, die bijdragen
aan het verkrijgen van inzicht in menselijke samenlevingen uit het verleden.
De uitgangspunten in deze wet zijn:
1. Archeologische waarden zoveel mogelijk in de bodem bewaren en alleen opgraven als behoud in de
bodem (in situ) niet mogelijk is;
2. Vroeg in de ruimtelijke ordening al rekening houden met archeologie. Initiatiefnemers tot ruimtelijke
ontwikkelingen moeten in een vroegtijdig stadium aangeven hoe met eventuele archeologische waarden
bij bodemverstorende ingrepen zal worden omgegaan. Dit houdt in een verplichting tot vooronderzoek
bij werkzaamheden die de grond gaan verstoren. De invoering hiervan wordt geregeld via
bestemmingsplannen en vrijstellingen, de m.e.r.-plichtige activiteiten en ontgrondingen;
3. Bodemverstoorders betalen archeologisch onderzoek en mogelijke opgravingen (principe verstoorder
betaalt). De kosten voor noodzakelijke archeologische werkzaamheden komen ten laste van de
initiatiefnemer tot de bodemverstorende activiteit.
De Wet op de archeologische monumentenzorg ziet verder dan alleen de wettelijk beschermde monumenten.
De wet beoogt een integraal stelsel van zorg voor archeologische waarden, onder meer door gemeenten een
grotere rol te geven bij te aanwijzing en planologische bescherming ervan. Op basis van de nieuwe
regelgeving heeft de gemeente Utrecht onlangs een Archeologische Waardenkaart en Verordening op de
Archeologische Monumentenzorg vastgesteld. Naast de wettelijk beschermde terreinen onderscheiden de
waardenkaart en de verordening terreinen van hoge archeologische waarde en gebieden van hoge en lage
archeologische verwachting. Binnen het plangebied van bestemmingsplan Het Zand bevinden zich twee
terreinen van hoge archeologische waarde.
Archeologische Waardenkaart
De Archeologische Waardenkaart van de gemeente Utrecht geeft inzicht in de ligging van beschermde en te
beschermen archeologische terreinen. Daarnaast geeft de kaart inzicht in de gebieden waarvoor een
archeologische waarde of verwachting geldt. De gemeentelijke kaart is geënt op de Indicatieve Kaart
Archeologische Waarden (IKAW) van de provincie en op de kennis en ervaring opgedaan gedurende tientallen
jaren archeologisch onderzoek in de gemeente. Er wordt onderscheid gemaakt tussen beschermde
archeologische monumenten, terreinen van hoge archeologische waarde en gebieden van hoge en
middelhoge archeologische verwachting.
Terreinen van hoge archeologische waarde zijn gebieden waarvan bekend is dat er archeologische waarden
zijn, maar die niet beschermd zijn als archeologisch rijks- of gemeentelijk monument. Voor deze terreinen en
voor gebieden van hoge en lage archeologische verwachting geldt vanaf november 2008 beleid dat wordt
beschreven in de 'Nota archeologiebeleid Gemeente Utrecht november 2008' .Dit beleid is mede gebaseerd
op de recent herziene Monumentenwet (de herziening wordt ook wel de Wet op de Archeologische
Monumentenzorg genoemd).
56 bestemmingsplan "Het Zand" (vastgesteld)