Archeologische Kroniek - Historische Vereniging Holland

104 Archeologische kroniek Zuid-Holland
fen. Het materiaal behoort telkens tot één pot. Daarnaast is ook een niet nader te duiden rij
paaltjes in geulafzettingen getraceerd; nederzettingssporen ontbreken. De in het plangebied
getraceerde sporen uit de late ijzertijd tonen aan dat ook in die tijd de oevers van een Duinkerke
I-geul door de mens werden benut. Het ging niet om een permanente vestiging – daarvoor
heerste een te hoge dynamiek in de omgeving (de geul sedimenteerde waarschijnlijk volop)
– maar om kortstondige bezoeken met kortstondige activiteiten.
De vondst van twee crematiegraven (vindplaats 04-197) in een van de proefsleuven deed vermoeden
dat er sprake was van een grafveld uit de Romeinse tijd op de Duinkerke I-stroomrug
in het zuidwesten van het onderzoeksgebied. Om dit vermoeden te verifiëren en om de
eventuele omvang van een grafveld te bepalen, zonder het tegelijkertijd in zijn geheel op te
graven, zijn op bepaalde afstanden tot de eerste graven nieuwe proefsleuven gegraven. Dit
vervolgonderzoek leverde op zo’n 40 m van de eerste grafsporen een derde crematie en op
ongeveer 60 m een brandplaats op. Deze resultaten gaven aan dat er inderdaad een grafveld
was. Uiteindelijk werd er bij de inrichting van ‘Poldervaart 1’ bij een gebied van 100 bij 75 m
rekening mee gehouden dat zich daar nog meer graven konden bevinden. Dit gebied bevindt
zich in een zone die bestemd is als ligweide, waar bij de inrichting geen grootschalige
en diepreikende ingrepen in de bodem zijn vereist. De mogelijkheden die er waren om het
grafveld te beschermen zijn door de DLG optimaal benut: het vastgestelde areaal van het
grafveld is bij de inrichting ontzien en er is tevens een aantal beschermende maatregelen genomen
om aantasting in de toekomst te voorkomen. De aangetroffen sporen liggen ondiep;
ze zijn net onder de bouwvoor aangetroffen. Ter bescherming van de graven is daarom een
50 cm dikke afdeklaag aangebracht. Verder zijn in het gebied geen bomen en struiken aangeplant;
de begroeiing bestaat uitsluitend uit gras. Om de archeologische waarden te ontzien,
is tenslotte ook het afwateringssysteem van de plek aangepast.
De drie graven bestaan alle uit enkele decimeters grote plekken met fragmenten verbrand
menselijk bot. Het bot bevond zich in een laag klei van enkele centimeters dik. Het bot was
in geen enkel geval in bijvoorbeeld een ingraving geplaatst. Tussen het botmateriaal was
nauwelijks houtskool aanwezig. Dit houdt ten eerste in dat de doden niet zijn gecremeerd
op de plaatsen waar ze zijn begraven. Na hun crematie elders zijn hun stoffelijke resten vrij
zorgvuldig verzameld, eventueel gereinigd (mogelijk gewassen) en vervolgens bijgezet als
een, wat hier genoemd wordt, ‘schone-crematie-bijzetting’ (Döbken 1992, 160). Mogelijk
zijn de resten oorspronkelijk verpakt geweest in een container van vergankelijk materiaal. In
alle graven is alleen bot in het graf gedeponeerd. Eventuele bijgiften in de vorm van aardewerk
of metaal ontbreken. In twee graven is naast het menselijk bot ook verbrand varkensbot
aangetroffen, hetgeen een aanwijzing vormt voor het brengen van dieroffers of voor het
meegeven van voedsel aan de overledenen op de brandstapel. Niet uit te sluiten valt dat ook
bijgiften van vergankelijk materiaal met de overledene zijn meegegeven. Bij geen van de graven
kon het geslacht van de dode worden bepaald; wel was een indicatie voor de leeftijd bij
overlijden aan te geven. In alle gevallen betrof het volwassen individuen. Twee personen waren
tussen de 20 en 40 jaar oud bij overlijden; de derde was 30 tot 50 jaar oud. De determinaties
van het bot zijn uitgevoerd door Smits Antropologisch Bureau te Amsterdam. De
brandplaats is een plek waar de crematie van één of meerdere overledenen heeft plaatsge-