Archeologische Kroniek - Historische Vereniging Holland

Archeologische kroniek Noord-Holland 2003 11
geweest of wellicht een stuk van een bakstenen stadsmuur, vergelijkbaar met de muurresten
die in 1998 bij het Canadaplein zijn gevonden. Helemaal aan het eind van de sleuf, op 3 tot
4 m vanaf de huidige kade van de Mientgracht, werden houten beschoeiingen aangetroffen.
Er kunnen drie fasen worden onderscheiden, alle uit de 13de eeuw. De allereerste beschoeiing
bestond uit een groot aantal palen met daartegenaan deels planken en deels vlechtwerkwanden.
De twee andere beschoeiingen bestonden uit palen en vlechtwerkwanden. Waarschijnlijk
liggen onder de straat langs het water nog meer faseringen van de oeveraanleg.
Gemeente Alkmaar, afdeling Monumentenzorg en Archeologie, Nancy de Jong-Lambregts
Alkmaar * Zeglis | Tijdens rioleringswerkzaamheden aan de zuidzijde van het Zeglis (langs
het Noord-Hollands Kanaal, ongeveer tegenover scheepswerf Witsen) stuitte men op een zware
kademuur van 55 cm dik en zeker 40 m lang, parallel aan het kanaal op ongeveer 5 m vanaf
de huidige oever. Diep onder uit de strook grond aan de kanaalzijde kwam vondstmateriaal
tevoorschijn uit de late 18de of vroege 19de eeuw. De grond was gedeponeerd op een vlijlaag
van rietmatten en dikke takkenbossen. Op deze aanplemping is, vermoedelijk al bij de
aanleg van het Noord-Hollands Kanaal in 1818-20, de huidige weg aangelegd. Op deze plek
is vermoedelijk ook tussen 1561 en 1597 een voorpost of tonnenschans gebouwd ter verdediging
van de stad tegen aanvallen vanaf het water (de Schermer vóór de drooglegging in 1636).
Op oude kaarten staat op deze plek een schans afgebeeld met bastions van verschillende afmetingen.
Aan de waterzijde heeft het bastion een aanzienlijke lengte. Het is echter ook de
locatie waar de houtzaagmolen de ‘Strooyonker’ heeft gestaan. Op een kaart uit ongeveer 1820
is een molen met houthaven te zien. Heeft de muur mogelijk bij dit complex behoord?
Gemeente Alkmaar, afdeling Monumentenzorg en Archeologie, Rob Roedema
Amsterdam * Konijnenstraat 3-21 | Vanwege sloop en nieuwbouw kwam het terrein Konijnstraat
3 tot 21 vrij voor archeologisch onderzoek. Dit onderzoek is van 2 tot 13 juni 2003
uitgevoerd. De Konijnenstraat ligt midden in de Jordaan tussen de Elandsstraat en de Lauriergracht.
Dit gebied werd in het begin van de 17de eeuw bij de stad getrokken. De opgraving
was bedoeld om informatie in te winnen over de eerste huizenbouw, maar vooral over
de landinrichting en de activiteiten ter plekke voor de aanleg van de stadswijk de Jordaan.
Midden in het opgravingsterrein, ter hoogte van de Konijnenstraat 11 en 13 en halverwege de
Elandsstraat en de Lauriergracht, werd een sloot aangetroffen. Dit was de Gasthuissloot die
volgens historische kaarten de noordgrens van het oorspronkelijke verkavelingsperceel, het
Margrietenpad, markeerde. Onder in de sloot lag laat-16de-eeuws vondstmateriaal. De perceelsscheiding
bleek met zand en een pakket biezen en rijshout te zijn gedempt, vermoedelijk
vanwege de herinrichting van het gebied tijdens de stadsuitbreiding van 1612. Na de
demping van de Gasthuissloot werd het terrein opgehoogd en bebouwd. Ook werd een
steeg, de Koorndragersgang, aangelegd. In de sloot bevonden zich ook enkele hoornpitten
van geiten en een stierenschedel met slachtsporen. Aan de zuidzijde van de sloot lag tegen
de beschoeiing een omvangrijk pakket leerafval. Deze overblijfselen houden verband met de
ambachtelijke activiteiten in dit gebied. Dit deel van de Jordaan stond bekend als vestigingsplek
van leerbewerkers en huidhandelaren. Behalve de Konijnenstraat herinneren hier
nog verschillende andere straatnamen aan, zoals de Hazenstraat, de Berenstraat en de Wolven-
en Huidenstraat.