Archeologische Kroniek - Historische Vereniging Holland

54 Archeologische kroniek Noord-Holland 2003
keerd om nogmaals het zand door de netten te schudden. De methode blijkt erg efficiënt en
is qua materiaal goedkoop. Zo was het wrak BZN 8 op diverse plaatsen ver onderslepen met
tot 1 m diepe slijpgeulen. Hier is het gelukt alle slijpgeulen onder en rond de constructie te
laten dichtzanden en het merendeel van de constructie onder het zand te krijgen, zodat bijvoorbeeld
de paalworm zijn schadelijke werk niet meer kan doen en het wrak niet langer getroffen
kan worden door sleepnetten.
Behalve deze afdekwerkzaamheden zijn enkele andere van de twaalf wrakken kort geïnspecteerd
om de voortgang van het degradatieproces in de gaten te houden. Dat gaat hier en
daar dramatisch snel. Zo dreigen de laatste resten van wrak BZN 4 verloren te gaan. Deze
was bij de eerste verkenning door het NISA (1999) al zover uitgespoeld, dat het met eenvoudige
middelen niet meer was te beschermen. We spreken hier over hoogteverschillen van 2
tot 3 m en op een enkele plaats tot wel 5 m! Dit schip is gebouwd rond 1744 en vergaan omstreeks
het derde kwart van de 18de eeuw. Het betreft een Westindiëvaarder met een lading
koffie, vermoedelijk uit Santo Domingo, verpakt in tropisch hardhouten vaten met overdrukventielen
en verschillende kras- en brandmerken. Zo’n 24 tonnen met 9 verschillende
merktekens zijn geborgen en gedocumenteerd (afb.31 & 32). Daarnaast maakten verschillende
soorten onbewerkt tropisch hardhout uit Zuid-Amerika deel uit van de lading. Het is
tot nu toe de enige Westindiëvaarder die we kennen in onze contreien.
Afb. 31. Waddenzee * Burgzand. Ton LL uit BZN 4 wordt boven water opgegraven.