Archeologische Kroniek - Historische Vereniging Holland

More documents

Recommendations

Info

34 Archeologische kroniek Noord-Holland 2003 stelling doet enerzijds denken aan een ‘Hoofse’ vertelling en zou dan ‘De tuin der minne’ kunnen voorstellen. Anderzijds ligt een bijbelse voorstelling wellicht meer voor de hand en dan zou kunnen worden gedacht aan de ‘dans van Salome’ (afb. 20). Een van de patroonheiligen van het klooster was Johannes de Doper (wiens hoofd Salome als beloning voor haar dans aan koning Herodes vroeg). Directe parallellen zijn echter niet bekend. Alle genoemde vondsten zijn mogelijk bij de afbraak van het klooster in de greppels terechtgekomen. Verder zijn sporen aangetroffen die voorafgaan aan of volgen op het gebruik als kloosterterrein. Het gaat daarbij o.a. om een oud oppervlak en enkele perceelsgreppels die in de 11de -13de eeuw gedateerd kunnen worden, alsook enkele muren en greppels die in de 17de eeuw of later geplaatst moeten worden. Gemeente Hoorn, Archeologisch Dienst, T.Y. van de Walle- van der Woude & Jacobs & Burnier archeologisch projectbureau, C.Y. Burnier Hoorn * Klooster Nieuwlicht | Bij het bouwrijp maken van het plangebied Blokweer werd tijdens het graven van een nieuwe sloot, aardewerk uit de 15de en 16de eeuw en diverse bouwfragmenten gevonden. Hieronder bevond zich een zandstenen sluitsteen van een poort met daarop in reliëf een schild met de afbeelding van het Heilig Hart, doorboord door twee pijlen (afb. 21). Daaronder is, nog duidelijk zichtbaar, het Alziend Oog geschilderd. Afb. 21. Hoorn * Klooster Nieuwlicht. Sluitsteen, vermoedelijk afkomstig van de toegangspoort van het klooster.
Archeologische kroniek Noord-Holland 2003 35 Het vermoeden dat het de resten van het middeleeuwse klooster Nieuwlicht betroffen, bleek juist. Bij de graafwerkzaamheden had men onverwacht nog juist de oorspronkelijke omgrachting van het klooster aangesneden. Het Regulierenklooster ‘Onze-Lieve-Vrouwe-ten-Nieuwlicht’ werd gesticht in 1392 en behoorde tot het kapittel van Windesheim. Het werd in 1550 flink uitgebreid en gerenoveerd. Gezien de stijl van de voorstelling op de sluitsteen behoort deze vermoedelijk tot deze latere bouwfase. In 1573 werd het klooster gesloopt, omdat men bang was dat de Spanjaarden het zouden kunnen gaan gebruiken als uitvalsbasis voor aanvallen op de stad Hoorn. Later is het kloosterterrein nog enkele malen verder afgegraven. Daarbij is in 1834 een plattegrond getekend van de toen nog zichtbare resten. De gedetailleerdheid van de tekening doet echter vermoeden dat ontbrekende gegevens vrijelijk zijn aangevuld. In het begin van de jaren ’50 en in 1978 zijn met deze plattegrond als uitgangspunt op het kloosterterrein kleine opgravingen verricht, die beide zeer weinig resultaat opleverden. De vondsten die bij het graven van de sloot gedaan werden, waren dan ook onverwacht. Ze waren aanleiding tot het uitvoeren van een proefonderzoek om vast te stellen in hoeverre toch nog resten van het klooster in de bodem aanwezig zouden zijn, die bij toekomstige bouwactiviteiten bedreigd kunnen worden. De proefopgraving werd van 9 t/m 24 oktober 2003 uitgevoerd door de archeologische dienst van de gemeente Hoorn, waarbij vier brede sleuven gegraven zijn. Ook bij dit onderzoek werd de plattegrond van 1834 als leidraad gehanteerd. Gebleken is dat van de hoofdingang aan de westzijde van het kloosterterrein de funderingen nog gedeeltelijk in situ aanwezig zijn. Ook van de toegangsbrug zijn funderingspalen aangetroffen. Van een muur, die volgens de 19de-eeuwse plattegrond het gehele kloosterterrein zou hebben omgeven, is echter in het geheel niets teruggevonden. Volgens de plattegrond moet het kloosterterrein zowel een buitengracht als een binnengracht hebben gehad. Beide grachten zijn inderdaad vastgesteld. De buitengracht bleek maar liefst een doorsnede van ruim 10 m te hebben. De binnengracht was ca 2,5 m breed en nog voorzien van een beschoeiing van palen. Met name in de binnenste gracht werd veel sloopafval aangetroffen, waaronder verscheidene fragmenten gebrandschilderd glas en voor deze streken vrij zeldzame Zuid-Nederlandse majolica. Een andere bijzondere vondst is een ijzeren haardplaat met het wapen van Karel V. Het klooster had een stelsel van ondergrondse afvoergoten en riooltjes, waarvan er drie tijdens het onderzoek zijn teruggevonden. Eén was gemetseld van bakstenen van verschillend formaat en loosde vermoedelijk op de binnengracht. Een tweede gemetseld afvoergootje had een baksteenformaat van 23 x 12 x 7,5 cm en kwam via een zinkputje uit op de binnengracht. Ernaast liep tevens een riooltje van aan elkaar geschoven, ca 40 cm lange pijpen van roodbakkend aardewerk. Enkele voorbeelden van dergelijke pijpen waren uit de binnenstad van Hoorn reeds bekend, maar omdat het losse vondsten betrof, was de datering tot nu toe geschat op de late 18de of 19de eeuw. Het proefonderzoek leverde tenslotte de vondst op van twee waterputten, beide gefundeerd op een wagenwiel. De ene put, met een nog aanwezige diepte van ca 3,7 m, was een echte welput. Onderin werd een vierkante dikke plank aangetroffen, voorzien van een aantal doorboringen. Daaronder bleek zich een houten koker van ca 1 m lengte te bevinden, waardoor
Page 1: Archeologische Kroniek Holland 2003
Page 4 and 5: 4 Archeologische kroniek Noord-Holl
Page 10 and 11: 10 Archeologische kroniek Noord-Hol
Page 70 and 71: 70 Archeologische kroniek Zuid-Holl
Page 84 and 85:
84 Archeologische kroniek Zuid-Holl
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
100 Archeologische kroniek Zuid-Hol
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
116 Literatuur Diederik, F., 2002:
Page 118 and 119:
118 Literatuur Veen, M.M.A. van & J
Page 120 and 121:
120 Index Hillegom * Elsbroekerlaan
Page 122:
2000 1500 1000 500 0 500 1000 1500
show all

Archeologische Kroniek - Historische Vereniging Holland

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?