Archeologische Kroniek - Historische Vereniging Holland

66 Archeologische kroniek Noord-Holland 2003
staatsbosbeheer wordt bekeken op welke wijze deze archeologische monumenten kunnen
worden beschermd. Vijverlanden zijn landjes waarin een stelsel van sloten is gegraven. Petmolentjes
pompten zuiver water van grote diepte op en via de sloten werd het naar de papiermolen
geleid. Tijdens deze tocht kon vuil bezinken en werd het water nog zuiverder.
Zuiver water was nodig voor de witpapierfabricage.
In het Guisveld, tegen de Nauernasche Vaart aan, werd in opdracht van Staatsbosbeheer
de bovenlaag van een aantal percelen afgegraven. Hierbij werden scherven van Pingsdorf- en
Paffrath-aardewerk aangetroffen. Deze horen waarschijnlijk bij de middeleeuwse nederzetting
die langs het voormalige Twiske (thans Nauernasche Vaart) lag. Deze nederzetting is
tijdens de aanleg van de N246 langs de Nauernasche Vaart verloren gegaan.
Gemeente Zaanstad, Dienst Archeologie, P. Kleij
Zaanstad – Wormerveer * Marktstraat | In opdracht van de gemeentelijk archeoloog zijn
waarnemingen gedaan op het terrein van de Koninklijke Fabrieken Boon BV aan de Marktstraat
in Wormerveer. Er werd 17de- en 18de-eeuws materiaal aangetroffen. Op het terrein
heeft vermoedelijk vanaf 1629 tot begin 1800 oliemolen ‘De Bonte Ruyter’ gestaan.
Gemeente Zaanstad, Dienst Archeologie, P. Kleij
Zaanstad – Wormerveer * Vaartdijk | Na de sloop van een metaalfabriek langs de Vaartdijk
in Wormerveer is op verzoek van de gemeentelijk archeoloog op het braakliggende terrein
een kort onderzoek uitgevoerd door leden van de AWN. Het terrein grenst aan de plaats van
de voormalige sluis van het water De Noordse Balk. Hier heeft vermoedelijk ook de boerderij
‘Het Jagershuis’ gestaan. Het terrein bleek tot op grote diepte te zijn verstoord. In de verstoorde
lagen werd materiaal uit de 17de en 18de eeuw aangetroffen.
Gemeente Zaanstad, Dienst Archeologie, P. Kleij
Zaanstad – Zaandam * Hembrugterrein | Een verkennend booronderzoek is uitgevoerd
op het Hembrugterrein omdat de mogelijkheid bestond dat daaronder resten van het 10deof
11de-eeuwse dorp Oud-Zaanden (de voorganger van het huidige Zaandam) aanwezig waren.
Uit het onderzoek bleek dat het Hembrugterrein inderdaad een middeleeuwse kern
heeft. Uit de boringen konden verschillende overstromings- en verlandingsfasen worden afgeleid.
Aanwijzingen voor menselijke bewoning zijn niet aangetroffen.
Gemeente Zaanstad, Dienst Archeologie, P. Kleij & Onderzoeksbureau BAAC
Zaanstad – Zaandijk * Lagedijk 230-234 | Buitendijks, ter hoogte van Lagedijk 230-234, is
een sleuf gegraven om de archeologische waarde van dit deel van Zaandijk vast te stellen.
Aangetroffen werden resten van 17de- en 18de-eeuwse bewoning (afb. 36). Uit het gevonden
aardewerk kan worden afgeleid dat hier aan het einde van de 16de eeuw al bewoning was.
Het is echter niet duidelijk of de twee gevonden huizen iets ouder zijn dan uit het gebruikte
bouwmateriaal kan worden afgeleid, of dat er mogelijk een 16de-eeuwse voorganger op het
terrein heeft gestaan. De bodem ter plaatse is opgebouwd uit veenlagen op klei. Ter hoogte
van de twee huizen is het veen vergraven of weggegraven. Duidelijk is dat de oorspronkelijke
Zaanoever te slap was voor bewoning. Om zich toch hier te kunnen vestigen, heeft men de
oevers versterkt met opgebrachte klei en werden de huizen gefundeerd op ca 5,5 tot 6 m lan-