Archeologische Kroniek - Historische Vereniging Holland

Afb. 33. Weesp * Fort Uitermeer.
Een deel van de oude sluis door
het fort Uitermeer (foto: Hollandia,
Zaandijk).
Archeologische kroniek Noord-Holland 2003 59
Weesp * Fort Uitermeer | Op het terrein van het voormalige fort Uitermeer dat ooit deel
uitmaakte van zowel de Oude als de Nieuwe Hollandsche Waterlinie en van de stelling van
Amsterdam, is een inventariserend veldonderzoek uitgevoerd voorafgaand aan de restauratie-
en reconstructiewerkzaamheden. De Uitermeerse schans is aangelegd in 1673 op de
plaats van reeds bestaande versterkingen uit het einde van de 16de eeuw. In 1845 is de schans
vergroot en gemoderniseerd, met onder andere de markante bomvrije toren; deze kwam op
de plaats van een ouder bastion aan de oever van de Vecht. Van het 19de-eeuwse waterliniefort
rest alleen nog de ruïne van de bomvrije toren en een kanonremise.
Een archeologisch booronderzoek rondom de bomvrije toren kon niet uitgevoerd worden
vanwege de grote hoeveelheid puin in de bovengrond die daar terecht was gekomen met de
sloop van de gebouwen en egalisatie van de aardwerken in 1954 en 1955. Door het aanleggen
van twee proefsleuven radiaal op de bomvrije toren werd niet alleen de gracht rondom
de toren teruggevonden, maar ook de onderkant van de oude vestingwal uit de 17de-18de
eeuw. Ook de locatie van de (inlaat)sluis tussen de ’s-Gravelandsevaart en de Vecht, waar het
fort zijn ontstaan aan dankt, kon worden vastgesteld (afb. 33). Waarschijnlijk betreft het de
resten van de laatste sluis, gebouwd uit baksteen en grijze natuursteen. De vestingwal bleek
te bestaan uit aangevoerd zand uit het Gooi (in de opgeworpen brokken waren nog resten