Toelichting Toelichting op de bouwverordening gemeente Helden ...

In geval van sub f, het bouwen in afwijking van de bouwverordening, dient er sprake te zijn
van het niet naleven van de voorschriften van hoofdstuk 4 van de bouwverordening. Dit
hoofdstuk bevat direct werkende normstellingen. Het niet naleven van de voorschriften van
bijvoorbeeld hoofdstuk 2, de paragrafen 3 tot en met 5, kan niet rechtstreeks dienen als
grondslag voor het stilleggen van de bouw. Bij het niet naleven van deze voorschriften zal er
sprake zijn van het bouwen zonder of - mits de bij de bouwvergunning behorende bescheiden
en voorwaarden hiertoe een handvat geven - het bouwen in afwijking van de
bouwvergunning.
Met de inwerkingtreding van de derde tranche van de Awb per 1 januari 1998, zijn het alleen
burgemeester en wethouders die beschikken over de bevoegdheid om met bestuursdwang de
bouwwerkzaamheden stil te leggen. Voor die tijd betrof het een aan de met het toezicht
belaste ambtenaren geattribueerde bestuursdwangbevoegdheid. De feitelijke gang van zaken
hoeft daarmee echter niet te veranderen.
Een bestuursorgaan kan mandaat verlenen, tenzij bij wettelijk voorschrift anders is bepaald of
de aard van de bevoegdheid zich tegen de mandaatverlening verzet (artikel 10:3 lid 1 van de
Awb). Hoewel de stillegbevoegdheid voor de burger zeer ingrijpend van aard is, acht de
wetgever mandaatverlening van de stillegbevoegdheid aan de met toezicht belaste
ambtenaren mogelijk (MvT Aanpassingswet derde tranche Awb II, p. 70). Burgemeester en
wethouders kunnen ook toestaan dat ondermandaat wordt verleend (artikel 10:9 Awb). Deze
mogelijkheid moet dan wel expliciet bij het mandaatbesluit worden aangegeven.
Het is twijfelachtig of het verlenen van een mandaat zover kan gaan dat ook niet-ambtenaren,
die door burgemeester en wethouders met het bouw- en woningtoezicht zijn belast, de
bestuursdwangbevoegdheid tot stilleggen van de bouw kunnen uitoefenen.
Gezien het feit dat sprake is van een ingrijpende handhavingsbevoegdheid zou het wenselijk
kunnen zijn om het hoofd van een dienst of een bestuurder/portefeuillehouder te mandateren.
Het stilleggen van de bouw kan dan pas plaatsvinden nadat de bestuurder of een
afdelingshoofd hiertoe het besluit heeft genomen. Afhankelijk van de gemeentelijke
organisatie behoeft dit in de regel niet te leiden tot onoverkomelijke vertraging in het
handhavingproces. Het verlenen van het mandaat aan een portefeuillehouder heeft als
voordeel dat het stilleggen van de bouw bestuurlijk is gedekt.
Zoals gesteld heeft de wetgever duidelijk gemaakt dat de feitelijke gang van zaken rond het
stilleggen van de bouw niet hoeft te wijzigen. Naast het feit dat de gemandateerde ambtenaar
zelfstandig over het stilleggen van de bouw moet kunnen beslissen impliceert dit ook dat er
bij de constatering van illegale bouw direct actie ondernomen moet kunnen worden. Zoals dit
ook bij de oude regeling het geval was zou dit betekenen dat voorafgaand aan de toepassing
van bestuursdwang niet eerst een schriftelijke waarschuwing behoeft te worden gegeven.
Onder de oude regeling was de ambtenaar die de bouw had stilgelegd, gehouden om binnen
twee werkdagen een (bestuursrechtelijk)proces verbaal op te stellen en in afschrift mee te
delen aan de overtreder. Dit schriftelijke stuk gaf voor de rechter de doorslag om het
stilleggen van de bouw te zien als een bijzondere vorm van bestuursdwang.
De wetgever heeft er nu voor gekozen om op dit punt aan te sluiten op de in hoofdstuk 5 van
de Awb gegeven regeling.
Artikel 5:24 lid 6 van de Awb bepaalt dat indien de situatie spoedeisend is, het
bestuursorgaan de beslissing tot toepassing van bestuursdwang niet van tevoren op schrift
hoeft te stellen. Het belang om de bouw direct stil te leggen is er veelal in gelegen om te
voorkomen dat de illegale situatie verder in ernst en omvang toeneemt. Dit zou een verdere
belangenafweging rond de vraag of volledige afbraak van het gebouwde dient plaats te
vinden, kunnen frustreren.
Bouwverordening gemeente Helden 2003 115