Vanonder de koperen ploert - Hans Vervoort

Gezellig is het wél, vooral 's avonds als de olielampjes
branden en je na een tocht langs de souvenirstalletjes en
kledingboetiekjes neerstrijkt in een sober eethuisje. Elke
minuut komen mensen langs om je iets aan te bieden, een
kris of een beeldje of een zwijnetandje aan een ketting. De
kleine jongetjes van het dorp leggen zich vooral toe op het
verkopen van kaartjes voor de dansvoorstellingen.
We bezoeken een opvoering van de beroemde Ketjakdans,
ten behoeve van het toeristenpubliek ingekort tot één
uur, maar daarom niet minder imponerend. In een gezellig
rond theatertje zitten in het midden zo'n honderd man in
een dikke cirkel, die eindeloos in allerlei ritmische variaties
de kreet ketjakketjakketjak uitstoten, afgewisseld met
oeh!oeh!oeh!, waarbij ze hun armen omhoogsteken en hun
handen laten wapperen.
Het klinkt een beetje vreemd als je het opschrijft, in werkelijkheid
is het een fascinerend en meeslepend gezicht.
Tegen deze achtergrond van apengeluiden zingen voorzangers
het verhaal en in het midden van de kring wordt
gedanst, het gaat om een prins en een prinses en een boze
koning die de prinses ontvoert, maar het loopt goed af.
Zelfs de kinderen kijken een uur lang geboeid naar het
tafereel dat zich afspeelt bij het licht van één grote fakkel.
Op de terugweg naar het hotel komen we langs een kleine
ruimte waarin het gamelanorkest zit te oefenen voor de
voorstelling van de volgende dag. Een van de muzikanten
heeft een kind op schoot, dat slapend meedeint als vader
een roffel slaat met zijn twee hamertjes.
Op de afgesproken dag om halfnegen komt onze pokdalige
taxi-exploitant ons halen voor het bezichtigen van Bali, nou
ja, de zuidpunt ervan. Al na een halfuur zitten we in een
openluchttheater te kijken naar kleurige danseresjes die
kurkdroog onder de schroeiende zon hun laconieke gebaartjes
maken. Ik film en fotografeer continu, net als de
ongeveer honderd andere blanke toeristen die het publiek
vormen, en begin pas iets van het verhaal te herkennen als
Ted de Braak en Willy Walden opkomen in de creatie die
we ook in Surabaja gezien hebben.
De korte inhoud van de dans is zorgzaam in het Engels
vertaald en op stencil uitgereikt, maar zo gecondenseerd
dat er geen touw aan vast te knopen valt, al is het ook zonder
dat machtig mooi om te zien. Aan het slot wordt een aap
vermoord, waarvan na enige onduidelijke handelingen een
meterhoge piemel overeind gaat staan, die snel wordt omgehakt,
waarna de buikholte wordt geopend en één van de
spelers er een ketting saucijsjes uittrekt. Komisch bedoeld,
maar Marco vervalt in diep gepeins, onderbroken door