Vanonder de koperen ploert - Hans Vervoort

Over het kopen van souvenirs
Wie Indonesië van vroeger kent zal bij terugkeer vermoedelijk
het gevoel krijgen dat de kwaliteit van de kunstnijverheid
sterk achteruitgegaan is. De laatste krissmeden zijn uitgestorven,
het houtsnijwerk is grof, het filigraanwerk duidelijk
op massaproduktie gericht.
Maar ondanks de kwaliteitsvermindering biedt Indonesië
toch veel meer dan het gemiddelde toeristenland.
Wij kochten bijvoorbeeld: enkele krissen, batiks, jurken en
shirts met Indonesische motieven, een woest ogend aapje dat
op slimme wijze gesneden was uit een boomstronk, kunstig
uit pisangblad gevouwen rammelaars, beeldjes van hertshoorn,
een bewerkte koeiehoorn, beeldjes gesneden uit koeiebot
(mergpijp), een koperen sirih-stel, een koperen zeemansolielampje,
enkele opscheplepels van kokosnoot, een satérooster,
een peper-zout-olie-azijnstel van duidelijk Europese
herkomst en vermoedelijk afkomstig van een failliet hotel,
enkele biedermeier-achtige potjes die vermoedelijk tientallen
jaren geleden geïmporteerd zijn, een tinnen theepot afkomstig
uit China, enkele valse rijksdaalders en een vals drie-gulden-
stuk uit het begin van de vorige eeuw, een armbandje
van vooroorlogse zilveren Indische dubbeltjes, een dito ceintuur
van halve guldens, echte bikkels met bijbehorend rubberen
balletje, kunstig beschilderde potloodslijpers.
En dan zijn er nog veel dingen die we niet kochten: batikschilderijen,
Chinese vaasjes, houtsnijwerk, ivoorkunst, opgezette
beesten, slangeleren of krokodilleleren tassen, wajangpoppen,
olieverftaferelen van sawa's of rondborstige
meisjes, muziekinstrumenten en noem maar op.
Bij dit alles geldt dat men stevig moet afdingen, vooral in de
toeristencentra en dat men nóóit moet geloven dat als antiek
aangeprezen dingen ook echt antiek zijn.
Omdat ik er speciaal mijn zinnen op gezet had en er speciaal
voor gespaard had, kocht ik bij een goed bekend staande
vrouwelijke antiquair in Jogja een prachtige kris voor 270
gulden. Gevraagd hoe oud hij zou zijn gaf mevrouw als
schatting op dat hij toch allicht wel uit de dertiende of veertiende
eeuw zou stammen. Pajajaran-periode mompelde ze.
Nieuwsgierig gingen we naar het Jogjase museum en vroegen
daar of ze de kris wilden bekijken. Ze vonden het een erg
mooi exemplaar en zo'n 200 jaar oud zou hij zeker wel zijn.
Later geraadpleegde deskundigen gaven te kennen dat we
beslist een fraaie kris te pakken hadden gekregen, die ongetwijfeld
zo'n vijftig jaar oud is.
Ik bedoel maar, het is en blijft een mooi bezit, maar als
Europeaan ben je nogal geneigd om belang toe te kennen