LKC jaarverslag 2003/corr - Onderwijsgeschillen

JAARVERSLAG LKC 2003
20
Wat de Commissie in de eerste plaats is opgevallen is de
bevlogenheid waarmee de individuele leerkrachten en de
teams op de scholen aan het werk zijn. Ook waren de
leerlingen veel rustiger aan het werk dan de meeste
bezoekers verwacht hadden.
De gedachte achter Weer Samen Naar School blijkt in
Almere te zijn aangeslagen: zorgleerlingen worden waar
mogelijk begeleid zonder hen uit het reguliere onderwijs
te halen. Zowel op de basisscholen als in het voortgezet
onderwijs wordt intensief aandacht besteed aan de zorgleerlingen
(10 tot 15% van de totale schoolpopulatie).
Voornamelijk met behulp van interne leerlingbegeleiding,
ambulante ondersteuning en leerwegondersteuning worden
zij binnen het reguliere onderwijs begeleid.
Op basis van door de scholen aangegeven behoeften stelt
de Bestuurscommissie kadernotities op die voor meer
jaren gelden. Uitgangspunt daarbij is dat het bestuur
investeert in mensen in het onderwijs. Op deze manier
probeert het bestuur de omvang en de kwaliteit van de
extra zorg aan leerlingen voor langere tijd te borgen.
Het streven is om een doorlopende lijn aan te brengen
tussen het primair en het voortgezet onderwijs. Dat is
nog te vaak afhankelijk van de persoon van de leerkracht
of de intern leerlingbegeleider. Men verwacht dat het
geautomatiseerd opslaan van alle leerlinggegevens het
mogelijk zal maken de overdracht te verbeteren.
Over de rol van de LKC bij het verhogen van de kwaliteit
van het onderwijs merkte één van de praktijkmensen op
dat de adviezen vaak te abstract en te moeilijk geformuleerd
zijn. Ook de informatie over de werkwijze en de
mogelijkheden van de klachtencommissie zou in voor
iedereen begrijpelijke taal moeten worden opgesteld.
Ouders die naar de LKC stappen voelen zich volgens de
mensen in het veld vaak niet begrepen. Dat komt ook
terug in de adviezen van de LKC. De mensen in het
veld hebben behoefte aan aanwijzingen over mogelijkheden
om de communicatie met juist deze ouders open te
houden.
Tot slot vroeg één van de aanwezigen voor een open oog,
ook bij de LKC, voor de problematische situatie waarin
veel zorgleerlingen zich bevinden. Zij hebben niet alleen
op school te kampen met (soms grote) problemen, maar
ook buiten school. Uit de adviezen van de LKC blijkt niet
altijd dat deze zich daar bewust van is. Het advies van
deze praktijkman luidde om goed te blijven kijken naar
oorzaken en gevolgen.
De Commissie heeft de studiedag als buitengewoon leerzaam
ervaren. Het was goed om ook (of juist) buiten een
klachtsituatie kennis te nemen van de praktijk die zo vaak
aan de Commissie ter beoordeling wordt voorgelegd. Aan
het eind van de dag bedankte de Commissie niet alleen
de Bestuurscommissie voor de perfecte voorbereiding en
invulling van de dag, maar ook alle scholen en hun medewerkers
die het mogelijk maakten dat de Commissie deze
kijk in de keuken - in een enkel geval ook letterlijk - kon
nemen.
AMBTSHALVE OVERWEGINGEN EN AANBEVELINGEN
De primaire taak van de LKC is zich uit te laten over de gegrondheid van een klacht. De manier waarop de
Commissie de ingediende klachten ter hand neemt is hier boven in de inleiding beschreven. Een selectie van de in
2003 verstrekte adviezen treft u in Hoofdstuk 3 van dit jaarverslag.
Bij de klachtbehandeling stuit de Commissie ook regelmatig op zaken waarover niet geklaagd is, maar die wel
vraagtekens oproepen. Indien er enig verband met de klacht is en het past in het verloop van de klachtbehandeling
besteedt de Commissie daar ter zitting vaak al aandacht aan. Deze onderwerpen kunnen ook terugkomen in de
adviezen van de Commissie ook al handelde de klacht er niet over. De Commissie besteedt daar dan, zoals zij dat
noemt, ambtshalve aandacht aan.
De eerste ambtshalve overwegingen en aanbevelingen gingen voornamelijk over de klachtbehandeling in een eerder
stadium en alles wat daarmee samenhangt. 1 Het was dan ook nog kort na de invoering van de Kwaliteitswet, die
(onder meer) de verplichting tot aansluiting bij een klachtencommissie regelde.
Inmiddels bevatten de adviezen van de LKC in toenemende mate ambtshalve overwegingen en aanbevelingen die
ook over andere onderwerpen dan de klacht gaan. Zo heeft de Commissie in 2003 buiten de klacht om aandacht
besteed aan de verplichting tot het toepassen van hoor en wederhoor alvorens na een incident maatregelen te treffen,
de noodzaak tot schriftelijke verslaglegging van gesprekken met ouders, de ontvankelijkheid als een klacht eerder
door het bevoegd gezag is behandeld en heeft zij in één geval ambtshalve geadviseerd een mediator in te schakelen. 2
Door het opnemen van deze ambtshalve overwegingen en aanbevelingen geeft de LKC inhoud aan haar taak:
Door het geven van een oordeel over de gegrondheid van een concrete klacht een bijdrage leveren aan de kwaliteitsverbetering
van het onderwijs in het algemeen.
KLACHTEN OVER HET OVERBLIJVEN
Ook tijdens het overblijven op school gaan er wel eens dingen mis die uiteindelijk leiden tot een klacht. Problemen
over het overblijven worden in eerste instantie vaak bij de groepsleerkracht en/of de directeur aangekaart. Als dat
niet leidt tot een oplossing en er een klacht bij de LKC wordt ingediend, is deze over het algemeen gericht tegen de
directeur.
Helemaal vanzelfsprekend is dat niet. Artikel 45 van de Wet op het primair onderwijs luidt:
Het bevoegd gezag stelt leerlingen in de gelegenheid onder toezicht de middagpauze in het schoolgebouw en op het
terrein van de school door te brengen. De kosten die hieruit voortvloeien komen voor rekening van de ouders, voogden
of verzorgers. Het bevoegd gezag kan de overblijfmogelijkheid zelf organiseren. Indien leerlingen van de mogelijkheid
bedoeld in de eerste volzin gebruik maken, draagt het bevoegd gezag zorg voor een verzekering tegen wettelijke
aansprakelijkheid. (…)
In veel gevallen wordt het overblijven georganiseerd door de Ouderraad en beperkt de school zich tot het beschikbaar
stellen van de ruimte om over te blijven. Niet zelden is het verweer tegen een ingediende klacht dan ook dat
het voorval dat tot de klacht geleid heeft niet onder de verantwoordelijkheid van de school valt. Een enkele keer heeft
dat verweer succes gehad. Het bestuur van de overblijf had besloten dat een leerling die regelmatig voor problemen
zou zorgen niet meer mocht overblijven. De moeder van de jongen diende daarop een klacht in die gericht was
tegen de directeur. De LKC oordeelde echter dat deze geen verantwoordelijkheid droeg voor het besluit en dat de
moeder haar klacht tegen het bestuur had moeten richten. 3
Latere adviezen van de LKC bevatten een meer materiële benadering, inhoudende dat indien de school zich op enigerlei
wijze met het overblijven bemoeit, zij daar ook op aangesproken kan worden. Een ouder klaagde erover dat er
tijdens het overblijven te weinig toezicht was en dat zich al een tweetal incidenten had voorgedaan. De directeur
verweerde zich door te stellen dat er, naast de overblijfouders, steeds een leerkracht op de achtergrond toezicht hield
en dat leerlingen na geconstateerde overtreding van de regels bestraft werden. De directie overlegde regelmatig met
het bestuur van de overblijf over de gang van zaken.
De LKC oordeelde dat de klacht gegrond was omdat er te weinig toezicht op de overblijvers gehouden werd. Zij
achtte de directie van de school daarvoor verantwoordelijk: zeker na een eerder incident had deze tot bijzondere
voorzichtigheid moeten manen, ook al was zij formeel-juridisch niet verantwoordelijk voor het overblijven. 4
1 Bijvoorbeeld LKC 99.077 over het opnemen van de klachtenregeling in de schoolgids,
een vaak terugkerende overweging van de Commissie.
2 Respectievelijk LKC 03.008, 03.020, 03.074, 03.029 en 03.073.
3 LKC 99.059
4 LKC 02.098
JAARVERSLAG LKC 2003 21