Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne ...

• Doel:
Hoe meer onderhandeling is vereist om de doelen van een taak te bereiken, hoe veeleisender de taak
waarschijnlijk zal zijn. Bovendien wordt het accepteren van diverse maar aanvaardbare taakuitvoeringen
bevorderd door de mate waarin de docent/leerkracht en de leerders dezelfde verwachtingen ten
aanzien van de uitkomst van de taakuitkomst hebben.
• convergentie of divergentie van taakdoelen: bij een interactietaak betekent een convergerend doel
gewoonlijk meer ‘communicatiestress’ dan een divergerend doel, omdat het eerste de deelnemers
verplicht één overeengekomen uitkomst te bereiken (zoals consensus over een plan van aanpak),
hetgeen aanzienlijke onderhandelingen kan vergen tijdens de uitwisseling van informatie die onontbeerlijk
is voor succesvolle taakuitvoering, terwijl er in het laatste geval niet één specifieke beoogde
uitkomst is (bijvoorbeeld bij een eenvoudige uitwisseling van standpunten);
• houdingen van de leerder en de docent/leerkracht tegenover doelen: het bewustzijn van de mogelijkheid en
aanvaardbaarheid van verschillende uitkomsten bij de docent/leerkracht en de leerder (anders dan
het [wellicht onbewuste] streven van de leerder naar één ‘juiste’ uitkomst) kan de taakuitvoering
beïnvloeden.
• Voorspelbaarheid:
Regelmatige veranderingen in de taakparameters tijdens de taakuitvoering zullen de aan de gesprekspartners
gestelde eisen waarschijnlijk verhogen.
• binnen een interactietaak verplicht de komst van een onverwacht element (nieuwe gebeurtenis,
omstandigheden, informatie, deelnemer) de leerder relevante strategieën te activeren om de dynamiek
van de nieuwe, complexere situatie te hanteren; binnen een productietaak zal de ontwikkeling
van een ‘dynamische’ tekst (bijvoorbeeld een verhaal met regelmatige karakter- en scènewisselingen
of sprongen in de tijd) waarschijnlijk hogere eisen stellen dan de productie van een ‘statische’ tekst
(bijvoorbeeld de beschrijving van een verloren of gestolen voorwerp).
• Fysieke omstandigheden:
Geluid kan de verwerkingseisen tijdens interactie verzwaren:
• interferentie: achtergrondgeluid of een slechte telefoonlijn kan deelnemers er bijvoorbeeld toe brengen
om ‘gaten’ in de boodschap op te vullen op basis van eerdere ervaringen, schematische kennis,
gevolgtrekkingen en dergelijke.
• Deelnemers:
Naast bovenstaande parameters dient rekening te worden gehouden met uiteenlopende – gewoonlijk
niet te manipuleren – factoren bij het vaststellen van omstandigheden die de makkelijkheid of moeilijkheid
van interactietaken in het echte leven beïnvloeden.
• bereidheid tot samenwerking van de gesprekspartner(s): een meelevende gesprekspartner bevordert succesvolle
communicatie door taalgebruiker/leerder ook een stuk van de controle over de interactie te
geven, bijvoorbeeld bij het bespreken en aanvaarden van veranderingen in doelen en bij het bevorderen
van begrip, bijvoorbeeld door positief te reageren op verzoeken om langzamer te spreken of
zaken te herhalen en te verduidelijken;
• spraakkenmerken van gesprekspartners, zoals snelheid, accent, helderheid en samenhang;
• zichtbaarheid van gesprekspartners (toegang tot paralinguïstische aspecten in een persoonlijk
gesprek vergemakkelijkt de communicatie);
• algemene en communicatieve competenties van gesprekspartners, met inbegrip van gedrag (mate van
vertrouwdheid met de normen in een bepaalde taalgemeenschap) en kennis van het onderwerp.
7.3.2.2 Receptie
Omstandigheden en beperkingen die van invloed zijn op de moeilijkheidsgraad van begripstaken:
• Taakondersteuning
• Tekstkenmerken
• Vereiste vorm van respons
Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen: Leren, Onderwijzen, Beoordelen 147