Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne ...

4.3.4 Speelse vormen van taalgebruik
Het gebruik van taal voor speelse doeleinden is vaak een belangrijk onderdeel van het taalleren en de
taalontwikkeling, maar blijft niet beperkt tot het educatieve domein. Enkele voorbeelden van ludiek
taalgebruik:
Sociale taalspelletjes:
• gesproken (verhaal met vergissingen; hoe, wanneer, waar, enz.);
• geschreven (protocollen, galgje, enz.);
• audiovisueel (plaatjeslotto, enz.);
• bord- en kaartspellen (Scrabble, Lexicon, Diplomacy, enz.);
• woorden raden, mimen, enz.
Individuele activiteiten:
• puzzels (cryptogram, rebus, anagram, enz.);
• tv- en radiospelletjes: Cijfers en letters, Lingo, enz.
Woordgrappen maken (zoals woordspelingen), bijvoorbeeld in:
• advertenties, bijvoorbeeld ‘Ford weet wat u beweegt’;
• krantenkoppen, bijvoorbeeld ‘Spoorwegen uitgerangeerd’;
• graffiti, bijvoorbeeld ‘Grammar rules – O.K.?’.
4.3.5 Esthetische vormen van taalgebruik
Fantasierijk en artistiek taalgebruik is zowel educatief als op zichzelf belangrijk. Esthetische activiteiten
kunnen productief, receptief, interactief of bemiddelend zijn (zie paragraaf 4.4.4), zowel in gesproken
als in geschreven vorm. Hiertoe behoren activiteiten als:
• zingen (kinderliedjes, volksliedjes, popsongs, enz.);
• verhalen hervertellen en herschrijven, enz.;
• aan de verbeelding ontsproten teksten (verhalen, rijmpjes, enz.);
• beluisteren, lezen, schrijven en uitspreken, met inbegrip van audiovisuele teksten, spotprenten,
beeldverhalen, enz.;
• stukken (naar een script of geïmproviseerd) e.d. uitvoeren;
• de productie, receptie en uitvoering van literaire teksten, zoals het lezen en schrijven van teksten
(korte verhalen, romans, gedichten, enz.) en het uitvoeren van en kijken/luisteren naar recitals,
toneelstukken, opera’s, enz.
Deze summiere behandeling van wat van oudsher een belangrijk, vaak dominant aspect van de modernetalenstudies
in het middelbaar en hoger onderwijs is, lijkt misschien geringschattend. Dat is niet
de bedoeling. Nationale en regionale literaturen leveren een grote bijdrage aan het Europese culturele
erfgoed, dat door de Raad van Europa wordt beschouwd als ‘een waardevolle gemeenschappelijke bron
die we moeten beschermen en ontwikkelen’. Literaire studies dienen veel meer onderwijsdoelen – intellectuele,
morele en emotionele, taalkundige en culturele – dan alleen zuiver esthetische. Gehoopt mag
worden dat literatuurdocenten op alle niveaus vele onderdelen van het Referentiekader relevant zullen
vinden voor hun werk en tevens bruikbaar om hun bedoelingen en methoden transparant te maken.
Gebruikers van het Referentiekader zouden kunnen overwegen en, indien van toepassing, vermelden:
• welke vormen van speels en esthetisch taalgebruik de leerder zal moeten beheersen.
4.4 Communicatieve taalactiviteiten en strategieën
Om communicatieve taken te kunnen uitvoeren moeten taalgebruikers zich bezighouden met communicatieve
taalactiviteiten en communicatiestrategieën hanteren.
54
Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen: Leren, Onderwijzen, Beoordelen