Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne ...

evindt en Threshold halverwege het niveau Vantage, leert de ervaring met bestaande schalen dat leerders
meer dan tweemaal zoveel tijd nodig hebben om Threshold te bereiken vanuit Waystage als zij nodig
hadden om Waystage te bereiken. Vervolgens hebben zij waarschijnlijk meer dan tweemaal zoveel tijd
nodig om van Threshold naar Vantage te gaan als ze nodig hadden om Threshold vanuit Waystage te bereiken,
ook al lijken alle niveaus op gelijke afstanden van elkaar te liggen. Dit komt door de noodzakelijke
verbreding van het bereik van activiteiten, vaardigheden en taal die ermee gepaard gaat, een realiteit die
vaak wordt weergegeven als een ijshoorntje, een driedimensionale kegel die breder wordt aan de bovenkant.
Men dient daarom uiterst terughoudend te zijn wanneer men een niveauschaal wil gebruiken om
de ‘gemiddelde leertijd’ te berekenen waarin bepaalde doelstellingen kunnen worden bereikt.
2.3 Talen leren en onderwijzen
2.3.1
Omschrijvingen van doelstellingen zeggen niets over de processen die ervoor zorgen dat leerders
in staat zijn op de vereiste wijze te handelen, of over de processen waardoor zij de competenties
ontwikkelen die de handelingen mogelijk maken. Ze zeggen niets over de manieren waarop docenten/leerkrachten
de processen van taalverwerving en taalleren faciliteren. Maar omdat het een van de
belangrijkste functies van het Referentiekader is om te bevorderen dat alle partners in het proces van
talen leren en onderwijzen anderen zo helder mogelijk informeren, niet alleen over hun doelstellingen
maar ook over de methoden die zij toepassen en de resultaten die zij werkelijk hebben bereikt, lijkt het
duidelijk dat het Referentiekader niet beperkt mag blijven tot de kennis, vaardigheden en attitudes die
leerders moeten ontwikkelen om te kunnen optreden als competente taalgebruikers, maar zich ook
moet bezighouden met de processen waardoor talen worden verworven en geleerd, en met de methodologie
van het onderwijzen. Deze zaken komen aan de orde in hoofdstuk 6 5 .
2.3.2
De rol van het Referentiekader met betrekking tot taalverwerving, leren en onderwijzen moet echter
nogmaals worden verduidelijkt. In overeenstemming met de basisbeginselen van de pluriforme
democratie is het Referentiekader niet alleen bedoeld om alomvattend, transparant en coherent te
zijn, maar ook open, dynamisch en ondogmatisch. Om die reden kan het ook geen standpunt voor of
tegen innemen in actuele theoretische discussies over de aard van taalverwerving en de relatie met het
leren van talen. Evenmin mag het één bepaalde benadering van taalonderwijs belichamen ten koste
van andere benaderingen. De juiste rol van het Referentiekader bestaat eruit allen die als partners zijn
betrokken bij het proces van talen leren/onderwijzen aan te moedigen zo expliciet en transparant
mogelijk hun eigen theoretische basis en praktijkprocedures te verantwoorden. Om deze rol te kunnen
vervullen legt het Referentiekader parameters, categorieën, criteria en schalen vast die gebruikers
kunnen benutten en die hen mogelijk stimuleren om een breder scala aan mogelijkheden te overwegen
dan voorheen of om niet ter discussie staande aannames over de traditie waarin zij werken in twijfel te
trekken. Dit wil niet zeggen dat dergelijke aannames onjuist zouden zijn, maar alleen dat iedereen die
verantwoordelijk is voor planning zou moeten profiteren van heronderzoek van theorie en praktijk
waarin zij rekening kunnen houden met beslissingen die andere beoefenaren hebben genomen in hun
eigen land en in het bijzonder in andere Europese landen.
Een open, ‘neutraal’ referentiekader houdt natuurlijk niet in dat er geen beleid zou zijn. Door zo’n
Referentiekader te verschaffen distantieert de Raad van Europa zich op geen enkele wijze van de beginselen
zoals geformuleerd in hoofdstuk 1 van dit document en in de Aanbevelingen R (82) 18 en R (98) 6
van de Raad van Ministers aan de lidstaten.
2.3.3
De hoofdstukken 4 en 5 gaan voornamelijk over de acties en competenties waarover de gebruiker/
leerder van een bepaalde taal moet beschikken om te kunnen communiceren met andere gebruikers
van die taal. Een groot deel van hoofdstuk 6 6 heeft betrekking op manieren waarop de nodige vermogens
kunnen worden ontwikkeld en waarop die ontwikkeling kan worden bevorderd. In hoofdstuk
7 7 wordt de rol van taken in het gebruik en leren van talen nader onder de loep genomen. De volle-
5. zie voetnoot 1
6. zie voetnoot 1
7. zie voetnoot 1
20
Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen: Leren, Onderwijzen, Beoordelen