Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente

Een veel besproken onderwerp is de mogelijke rol van voetbalsupporters en/of hooligans in dit
verband. Net als de jongeren, hebben oudere respondenten hier geen eenduidig beeld over.
Sommigen hebben niets gezien (R27, R50) of ze hebben alleen op indirecte wijze iets over hooligans
gehoord (R37, R36). Anderen zagen weliswaar mensen met sjaaltjes van FC Groningen, maar wisten
niet of het ook hooligans betrof (R24, R25). Een inwoonster van Haren merkte tegen half acht dat er
een andere sfeer ontstond. ‘Je zag het aan de mensen die rond liepen. Oosterparktypes, tokkies. Ik
weet niet of het hooligans waren, maar ze zagen er niet fris uit. Agressiever’ (R44). Een aantal door
ons geïnterviewde professionals is veel stelliger. Bij het gemeentelijke beleidsteam werd in de loop
van de avond bekend dat de politie ‘Z-siders’ had gespot: ‘Er liepen veel mensen met een stadionverbod.
Die hadden zich hier verzameld’, zegt een ambtenaar (R52). Verder heeft een journalist een
leider van de Z-side uit Groningen gesignaleerd (R55). Een bij Prorail werkzame toezichthouder zegt:
‘Er zaten ook voetbalhooligans tussen. Ik zag sjaaltjes van ADO, Ajax, Feyenoord en Vitesse. Ze waren
niet echt aan het raddraaien. Ze scandeerden de naam van hun club (…) Er waren meerdere groepen
hooligans die allemaal uit 25-30 man bestonden. Ze bleven als groep bij elkaar en waren er gemakkelijk
uit te filteren (…) Ze kwamen per trein, maar ik heb ze niet meer met de trein zien vertrekken.
We hoorden dat de ME een groep naar Groningen heeft geëscorteerd’ (R56). Een en ander lijkt ons de
conclusie te rechtvaardigen dat er inderdaad voetbalsupporters in Haren zijn geweest. Het is echter
de vraag of de hier genoemde voetbalsupporters echte hooligans waren omdat deze volgens de
kenners doorgaans niet herkenbaar in beeld komen. Verder volgt uit de observaties niet dat ze een
grote of actieve rol bij het ontstaan van de rellen hebben gespeeld. Het kan ook gaan om onnozel
wangedrag. Zo werd er op een gegeven moment bij een ondernemer op het raam gebonsd. Er was
een jongeman die riep: ‘Wij komen uit Amsterdam. Ik ben een Ajax supporter. Wij maken uit wat hier
gebeurt!’ (R45). Hoogst ergerlijk maar nog geen oorlogshandeling. Uit deze observaties kan niet
worden afgeleid dat aanwezige voetbalsupporters verantwoordelijk waren voor de rellen.
Behalve over hooligans wordt gesproken over jongeren die met maskers, bivakmutsen, capuchons of
met een sjaal voor hun mond naar Haren afreisden. Hoe hard is onze informatie op dat punt Een
ondernemer zei onder meer het volgende: ‘Ik heb mensen gezien met bivakmutsen en Magere Hein
maskers. Ze haalden grind en stenen uit mijn tuin en trokken de vlaggenmast omlaag. Dat was al om
19.00 uur of 19.30 uur. Ik heb toen ook de politie gewaarschuwd’ (R51a). Een door ons geïnterviewde
journalist vertelt: ‘Ik zag goed voorbereide jongens met witte maskertjes en sjaals’ (R55). De gemaskerden
zijn eveneens gesignaleerd door iemand die beroepshalve betrokken was bij het busvervoer
dat later op de avond zou plaatsvinden (R60). Een andere ondernemer uit Haren brengt deze lieden
in verband met het afgaan van knallend vuurwerk. ‘Nadat die knallen klonken, zag je mensen met
maskers, bivakmutsen en sjaals’ (R48). Volgens een medewerker van Prorail kwamen bepaalde
jongens (qua leeftijd variërend van 16 tot 22 jaar) naar Haren toe om te gaan raddraaien. ‘Dat merkte
je aan hun gedrag: grimmig, aanwezig zijn, leuzen roepen. Ze hadden zo’n jas met een capuchon en
ze kwamen met sjaaltjes voor hun neus de trein uit’ (R56). Terwijl deze opmerking op een fase vóór
de rellen slaat, zijn er ook opmerkingen over het einde van de avond. Zo zegt een van onze getuigen:
‘Rond half twaalf liepen veel mensen over de Rijksstraatweg naar Haren toe. Onder andere [mensen]
met sjaals om de mond’ (R38). Behalve van sjaaltjes wordt er melding gemaakt van jongeren met een
capuchon. Iemand die op het balkon van het stadhuis in Haren stond, zag hoe ‘ondeugende jongens
met capuchon’ de ME bekogelden. Het leek geen georganiseerde groep maar ze was wel zo groot dat
de ME er niets tegen kon doen (R52). Overigens weten we daarmee nog niet wat voor jongeren er
achter die maskers, capuchons of bivakmutsen schuil gingen. Het zouden bijvoorbeeld ook mensen
uit de krakerscene kunnen zijn. Een ouder vertelde dat zijn zoon samen met vrienden uit de krakerswereld
in Groningen rond een uur of elf naar Haren ging (R30). Maar opnieuw moeten we voorzichtig
zijn. De aanwezigheid van bepaalde groepen jongeren, betekent nog niet dat zij actief hebben
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 117