Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente

‘De trein was helemaal vol mensen en het rook enorm naar drank (…). Zo’n overvolle trein is ontzettend gezellig.
Totaal niet grimmig of zo. Iedereen was aan het zingen (…). Normaal trek je geen krat bier open in de trein. Deze
keer gingen we volledig uit ons dak. De mensen hadden lak aan de regels, omdat je toch niet werd gepakt. Er was
geen gezag: wij hadden de macht. Qua sfeer kwam dat nog het meeste in de buurt van oud en nieuw of van een
verjaardagsfeest. Er hing vooral een sfeer van: Spannend! Wat gaat er gebeuren (…) Eenmaal in Haren hoorde ik
geroezemoes. Ik weet hoe Haren klinkt, dat is niet zoals het centrum van Amsterdam. Er hing een feestelijke sfeer.
Er werd voor Merthe gezongen (…) Op een gegeven moment was het de vraag wat er verder nog gebeuren zou. Er
werd iets naar de paarden [van de politie] gegooid. Er was af en toe wat vuurwerk achter ons. Maar het bleef wel
leuk (…) Er heerste geen agressieve sfeer. Je kon nu gewoon iets naar de politie gooien zonder dat je werd gepakt.
Het was gewoon kattenkwaad onder invloed van alcohol. Je moet in een halve seconde beslissen wat je doet: óf je
rent weg, óf je gooit met iets omdat het even kan. Niemand was erop uit om die agenten pijn te doen. Als wij het
echt hadden gewild, zouden we ook de ME wel aankunnen. Maar we wilden die agenten niet dood hebben. We
deden iets wat normaal niet mag (…) Ik heb niemand gezien die wapens had, er was niemand die een ander wilde
toetakelen (…). Ik zag wel verschillende meisjes die bebloed waren. Maar dat kwam door [kapotte] bierflesjes, niet
doordat er gevochten was (…) Eenmaal in de trein terug vroeg iedereen zich af: Wat is hier gebeurd Er werd niet
meer gezongen. Iedereen stond stijf van de adrenaline en was bang (R15)
Met deze keuze uit ons interviewmateriaal willen wij volstaan. Het onderstreept dat bepaalde
processen, die volgens wetenschappers vooral met de ongelijkmatige ontwikkeling en de nog
gebrekkige integratie van het jonge brein verband houden, tijdens de rellen in Haren een prominente
rol hebben gespeeld. Maar dat kwam niet uit een automatisme voort. Was er een dergelijk automatisme
aan het werk, dan zouden gebeurtenissen als die in Haren om de haverklap voorkomen. En dat
doen ze gelukkig niet. Sterker: in menig opzicht waren deze rellen juist een uitzonderlijk geval. De
grote vraag is dan ook niet welke fascinaties er zoal in het brein van jongeren opduiken, maar welke
fysieke, sociale, morele en culturele condities hebben gemaakt dat ze in daden werden omgezet.
22 | COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN