Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente

Niet zondermeer harder optreden en meer regels stellen, maar daadwerkelijk proberen in te zien
‘wat mensen zoal bezielt’. 64
In het verlengde daarvan rest nog een kwestie die buiten de huidige analyse valt. De vraag namelijk
in hoeverre de media een gezaghebbend establishment vertegenwoordigen. Het gaat mij hier niet
om de vraag of traditionele media respectievelijk journalistieke berichtgeving in de krant en op tv op
een of andere wijze medeschuldig zijn. Het gaat ook niet om de vraag of zij zich meer terughoudend
hadden moeten opstellen – overigens geen overbodige vraag, gezien de afwerende reacties vanuit
de journalistiek. 65
De vraag is veeleer welk signaal de Nederlandse media af aan jongeren afgeven, met name over de
aard van het volwassen leven in ons land 66 De overvloed aan columns, blogs en tweets op zichzelf is
al een veeg teken: het wekt de indruk dat het heel normaal voor volwassenen op onbekommerd te
zeggen wat ze willen, denken en voelen. De inmiddels alom gewaardeerde grappigheid, die zo
kenmerkend is voor ‘belhamels van de televisie’ als De Wereld Draait Door en PoWNeD, maakt
volgens Jan Kuitenbrouwer nog altijd school. Ze is overal herkenbaar, tot aan NOS-verslaggevers
toe. 67 Meer in het algemeen krijgt men niet de indruk dat de hoeveelheid melig en infantiel amusement
de laatste jaren op de Nederlandse zenders is verminderd. Dat geldt ook vooromroepen die
vroeger tamelijk serieus waren. 68 Paul de Leeuw, Jack Spijkerman, Carlo Boszhard, Irene Moors –
hoeveel lol, persiflages, grappigheden en spelletjes, cabaret, comedy en tv-persoonlijkheden-die-bijelkaar-op-de-koffie-komen
kunnen we als volwassenen verdragen
Maar laten we ook de vraag stellen welk beeld van de volwassen wereld al die media aan jongeren
voorhouden. Welke spiegel wordt hen geboden als deze bestaat uit een eindeloze reeks van jolige en
al te flauwe entertainmentprogramma’s waarin het volwassen publiek ‘losgaat’ Hoe verhoudt dit
beeld zich tot de ondoorzichtige, dichtgetimmerde en bijkans in beton gegoten BV Nederland, waar
jongeren zich alleen mét diploma, mét een baan, mét een inkomen fatsoenlijk kunnen invoegen
Hoe moeten jongeren kortom grip krijgen op die gespleten werkelijkheid In die verwarrende
spagaat, die wij Nederlanders zelf in stand houden, is het misschien niet vreemd dat adolescenten de
volwassen wereld een koekje van eigen deeg geven.
64
‘Als de burgemeester zegt: er is geen feest, is er toch geen feest De naam van zijn dorp ging de wereld over toen een Facebookfeest
vreselijk uit de hand liep. Tot zijn verbijstering: “Wat bezielt mensen om dit te willen’, Interview Rob Bats, burgemeester van Haren
(de Volkskrant 29.09.2012: 2).
65
Enige reflectie kan zeker geen kwaad, getuige het geringe enthousiasme van journalisten om zich eens fundamenteel over hun
eigen werkzaamheden te buigen. Zie ‘Haren, de journalistieke nazit’, verslag van een debat onder betrokken journalisten, Amsterdam
(08.11.2012), http://www.denieuwereporter.nl/2012/10/haren-de-journalistieke-nazit/
66
‘Want de wereld van het infotainment op radio en televisie joeg de zaak op volle toeren aan. Lachen toch De aandacht van serieuze
journaals en kranten canoniseerde de hype vervolgens. Vanaf het moment dat het feest werd opgepakt door nationale media
explodeerde Twitter met aanmoedigingen om naar Haren te gaan. Het resultaat was een koortsige pirouette van nieuws en
amusement, van feiten en verwachtingen, die langzaam maar zeker naar een hoogtepunt toe ging.’(NRC 25.09.2012: 32-33).
67
NRC (04.10.2012:16): ‘Eerst hadden we Bart de Graaff, toen kregen we Rutger Castricum, de VARA volgde met de Jakhalzen en
inmiddels is het stadium bereikt dat ook de in naam neutrale NOS zijn vrijpostigste beentje voor zet. Het is typisch Nederlands: als in
dit land iets mag, is de volgende stap al gauw dat het ook moet.
68
‘Voor iedereen die iets wilde meemaken, van naïeve scholieren tot clowns met een camera. Dat zegt iets over Nederland Partyland,
en niet alleen over de media.’ (NRC, 25.09.2012: 32).
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 193