Tijdschrift voor vroedvrouwen - Enzu - Vlaamse Organisatie van ...

JAARGANG 13, NUMMER 4, SEPTEMBER/OKTOBER 2007
blijkt dat moeders die reeds tijdens de zwangerschap
geïnformeerd zijn over borstvoeding over het algemeen een
positievere borstvoedingsattitude hebben. Voor initiatieven
ter bevordering van borstvoeding lijkt dit een belangrijk
gegeven: wanneer correct en vroeg informeren een
invloed uitoefent op de belangrijkste determinant voor de
borstvoedingsduur, m.n. de attitude, heeft men hierbij een
krachtig instrument in handen.
De attitude van kansarme moeders kan omschreven worden
als positief tot zeer positief. De interviewers merken op
dat er in dit verband een opmerkelijk verschil is tussen
autochtone en allochtone moeders: de allochtone moeders
blijken positiever te staan tegenover borstvoeding dan de
autochtone moeders.
Verder heeft ook de manier waarop men borstvoeding ervaart en
de prevalentie van gezondheids - of borstvoedingsproblemen
een invloed op de borstvoedingsduur. Allereerst blijken
langvoedsters de borstvoeding vaker dan kortvoedsters
als prettig te omschrijven. Ze stellen ook vaker dat het
geven van borstvoeding aan hun verwachtingen voldoet,
en ze het voornemen hebben om bij een volgend kind
opnieuw en minstens even lang borstvoeding te geven.
Hoewel langvoedsters gemiddeld minder gezondheids -
of borstvoedingsproblemen rapporteren, geeft toch een
aanzienlijke groep langvoedsters aan dat ze zodanig moeilijke
momenten hadden dat ze overwogen om te stoppen. De
manier waarop langvoedsters en kortvoedsters omgaan
met dergelijke situaties verschilt. Langvoedsters blijken
hierbij vaker kracht uit zichzelf te putten en minder beroep
te doen op steun van familie of gezondheidswerkers. Deze
bevindingen geven aan dat langvoedsters kennelijk minder
bereikt worden door gezondheidswerkers en bijkomende
inspanningen hiervoor nodig zijn. Wanneer we vaststellen
dat langvoedsters zich vaker een uitzondering voelen in hun
omgeving, kunnen we veronderstellen dat sociale afkeuring
hen ervan weerhoudt om beroep te doen op zowel familie als
gezondheidswerkers.
Zowat alle kansarme moeders houden een prettige ervaring
over aan het geven van borstvoeding. Toch geeft ongeveer
de helft onder hen aan dat ze moeilijke momenten hadden
en overwogen om de borstvoeding stop te zetten.
Op deze momenten zochten de kansarme respondenten
vooral kracht bij zichzelf, en steun bij hun partner of
ervaren vriendinnen. Deze moeders doen kennelijk geen
beroep op gezondheidswerkers. Extra inspanningen van
gezondheidswerkers om deze groep moeders te bereiken zijn
dan ook aangewezen.
3.3. COMBINATIE BORSTVOEDING EN WERK
De toegenomen arbeidsmarktparticipatie van vrouwen sinds
de jaren ’60 maakt hun arbeidsomstandigheden tot een
belangrijke factor voor de borstvoedingsduur. Uit eerder
onderzoek blijkt dat het hervatten van de beroepsactiviteiten
veruit de belangrijkste reden vormt om te stoppen met
borstvoeding. Voorliggend onderzoek gaat hier dieper op in.
Zowel lang - als kortvoedsters die stoppen met borstvoeding
wanneer ze opnieuw aan het werk gaan, noemen als
voornaamste beweegreden hiervoor dat de combinatie
borstvoeding en werken te vermoeiend was. Daarnaast halen
ze aan dat de inhoud van hun job moeilijk te combineren
was met borstvoeding en er op het werk geen mogelijkheden
waren om af te kolven. Verder stellen we vast dat langvoedsters
vaker dan kortvoedsters antwoorden dat hun collega’s er
hen raar op aankeken. Zowel op het vlak van de beschikbare
faciliteiten als op het vlak van mentaliteit dienen er dus
inspanningen geleverd te worden.
Ondanks de soms weinig faciliterende arbeidsomstandigheden
combineert 72% van de langvoedsters met een loopbaan
borstvoeding en werk. Belangrijke nuance hierbij is dat een
grote meerderheid onder hen deze combinatie pas aangaat
nadat ze langer dan de wettelijk voorziene moederschapsrust
zijn thuisgebleven. Het verschil met kortvoedsters is duidelijk:
langvoedsters blijven na de bevalling significant langer thuis.
Kennelijk maken deze moeders vaker gebruik van regelingen als
borstvoedingsverlof, ouderschapsverlof, tijdskrediet, e.d. Het
verband blijft gelden wanneer enkel de beroepsactieve moeders
in rekening worden gebracht. De duur van de thuisblijfperiode
na de bevalling vormt na de borstvoedingsattitude bovendien
de tweede sterkste voorspeller voor de borstvoedingsduur.
Deze resultaten roepen op tot beleidsmaatregelen ter
bevordering van een borstvoedingsvriendelijk werkklimaat
en concreet een verlenging van de moederschapsrust en/of
ouderschapsverlof. Hierdoor kan de kans op een gelijke start
voor kinderen worden vergroot. Op dit moment is het immers
zo dat kinderen van moeders met een hoge opleiding en
een gezinsinkomen dat lang thuisblijven toelaat, meer kans
maken om lang borstvoeding te krijgen.
Bovendien blijkt deze sociale ongelijkheid nog in de
hand gewerkt te worden doordat kansarme moeders - in
tegenstelling tot de andere moeders - tijdens de zwangerschap
niet op de hoogte zijn van de mogelijkheden om borstvoeding
en werk te combineren. Gezien de al zwakke positie van deze
moeders op het vlak van inkomen en arbeidssituatie lijkt het
net voor deze groep erg belangrijk om voldoende en correcte
informatie hierover te krijgen, zodat ze desgevallend toch
werk en borstvoeding gaan combineren.
3.4. GEZONDHEIDSWERKERS
Gezondheidswerkers nemen een bijzondere maatschappelijke
positie in wanneer het borstvoeding betreft. De autoriteit die
zij genieten op het vlak van gezondheid en voeding maakt dat
jonge moeders vaak bij hen te rade komen en redelijkerwijs
ook correcte informatie en ondersteuning van hen mogen
verwachten.
Dit onderzoek toont aan dat zowel langvoedsters als
kortvoedsters zich vooral aangemoedigd voelen door de
verpleegkundige van Kind en Gezin, de vroedvrouw in de
materniteit, en de vroedvrouw aan huis. Daarnaast voelen
langvoedsters zich vaker gestimuleerd door de arts van Kind en
Gezin, de huisarts en de kraamverzorgster thuis. Internationale
studies toonden reeds aan dat moeders die zich gesteund
weten door gezondheidswerkers meer zelfvertrouwen krijgen
en langer zullen doorgaan met voeden (Dillaway etal, 2004;
Khoury etal, 2002; Freed etal, 1995; Humenick etal, 1998). Er
kan dus niet voorbijgegaan worden aan de ondersteunende
193