Tijdschrift voor vroedvrouwen - Enzu - Vlaamse Organisatie van ...

TIJDSCHRIFT VOOR VROEDVROUWEN
220
opgetrokken klaarliggen om snel te geven indien nodig. Al
het bevallingsmateriaal (navelklemmen, navelschaar, zuurstof
en aspiratiesonde) moet voor gebruik klaar zijn, samen met
warme doeken voor de baby en de moeder zoals hoort.
Het is essentieel dat de geboorte natuurlijk en normaal is. De
vrouw mag haar tijd nemen om haar kindje te observeren,
erop te reageren en haar baby in haar armen te nemen bij
geboorte op haar eigen tijd. Als de geboorte op “droog land”
is kan de baby tussen de benen van de moeder gelaten worden
om placentaire transfusie naar de baby mogelijk temaken
door de niet afgeklemde navelstreng, en de baby tijd geven
te reageren op wennen aan stimuli van licht, geluid, lucht/
koude en zijn eerste adem te nemen. De moeder zal haar
baby op haar tijd opnemen. Als alles goed is moeten deze
ogenblikken ongestoord zijn voor iedereen.
Bij een onderwatergeboorte komt een gelijkaardig proces
voor, maar de vrouw is instinctief geneigd om de baby op te
heffen naar de oppervlakte en vast te houden. Wanneer zij
bereid is tot interactie, kan zij uit het water worden geholpen,
gedroogd en in bed gaan om met haar baby te rusten, goed
warm gehouden, en de baby in ongestoord comfort de tepel
te laten zoeken en te zuigen aan de borst.
Er is geen echte behoefte om navelstreng af te klemmen,
die intussen bleker en dunner lijkt omdat de pulsaties
verminderen. Terwijl de placenta nog vastzit en functioneert
door geoxideerd bloed over te brengen naar de baby - de
circulatie van de baby verandert van éénzijdige hartfunctie
(intra - uteriene) naar tweezijdige (extra - uteriene)
hartfunctie waardoor het foramen ovale dichtgaat - zullen
de navelslagaders sluiten om het risico voor terugvloei van
bloed via de navelstreng te elimineren.
Het bloedverlies van de vrouw wordt goed geobserveerd.
Het normale bloedverlies vereist geen actie, is het meer dan
normaal dan wordt de vorm en tonus van de baarmoeder
gecontroleerd door een hand zacht op fundus te plaatsen.
Als de baarmoedertonus slecht is kan fundusmassage worden
toegepast, gevolgd door toediening van oxytocica als de
baarmoeder niet reageert op fundusmassage (hier moet dan
de 3de fase vervolledigd worden door actief beleid).
Het nauwe contact en de zuigende baby aan de borst
bevorderen het vrijgeven van natuurlijk oxytocine en dus
ook de baarmoedercontracties. Dit kan voldoende zijn om de
baarmoedertonus te verbeteren, zodat geen oxytocine moet
toegediend worden.
Na de geboorte van de baby vermindert de baarmoeder in
grootte tot ongeveer de helft, trekt verder samen, waardoor
de placenta gedwongen wordt zich los te maken van de
baarmoederwand. Ze valt in het onderste uterussegment.
Als geen kunstmatig oxytocine is gegeven blijft de cervix
voldoende open om de placenta naar de vagina te bewegen
als reactie op de baarmoedercontracties.
De “tekens van loskomen van de placenta” kunnen worden
waargenomen - een druppeltje vers bloed, en het langer
worden van de navelstreng. De vrouw reageert gewoonlijk
op het ongemak van deze samentrekkingen en de sensatie
van de placenta in haar vagina door een rechtere houding
aan te nemen, te staan of te hurken. De placenta wordt
uitgedreven door inspanning van de moeder en NIET DOOR
NAVELSTRENGTRACTIE. De navelstreng zal vooraf al of niet
doorgeknipt zijn, afhankelijk van de wensen en vragen van de
vrouw. Er is geen specifiek tijdskader opgelegd waarbinnen
dit moet gebeuren; nochtans zegt Michel Odent dat men één
uur moet toelaten. Hij verklaart in zijn artikel “Geen beleid
voor de derde fase “ dat de placenta ALTIJD binnen die tijd
geboren is als het fysiologisch proces ongestoord is. (Odent,
1998)
Het is belangrijk dat de vroedvrouw zich verzet tegen
overbeoordelen van het proces van de fysiologische derde
fase. Voelen van navelstrengpulsaties en tekens van losmaking
waarnemen kunnen het gevoelige chemisch evenwicht van
de vrouw uit balans brengen. De toepassing van zelfs zachte
tractie op de navelstreng is een interventie, die een reactie
uitlokt en dus overbodig is. Het is een tussenkomst in dit
fysiologisch proces en de voortreffelijke individuele timing
van dit specifiek geboorteproces.
ECHTE GEÏNFORMEERDE KEUZE
Zoals vrouwen hun vermogen om geboorte te geven op eigen
kracht onderzoeken, bewust worden, dagen zij natuurlijk hun
zorgverleners uit om te vertrouwen op hun vermogen om het
geboorteproces fysiologisch, zonder onnodige interferentie te
voltooien. In de meeste materniteiten wordt vaak geen keuze
gegeven aan barende vrouwen of ze actief of fysiologisch
beleid verkiezen voor de derde fase.
Hun zorg wordt gedicteerd door ziekenhuisprotocollen en
orders van artsen. De geïnformeerde toestemming vereist
volledige, feitelijke informatie van alle opties behorend
bij deze beslissing. Hoeveel vrouwen krijgen werkelijk alle
informatie over actief en fysiologisch beleid van de derde
fase Hoeveel hebben werkelijk een keuze
REFERENTIES
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Bastion, Hilda (no date) Beyond Leboyer: A natural third
stage. Source unknown.
• Dunn PM, Fraser ID, Raper AB. (1966). Influence of early
cord ligation on the transplacental passage of foetal cells.
J Obstet Gynaecol Br Commnwlth, 73:757-760.
• Dunn PM. (1985). The third stage and fetal adaptation. In:
Clinch J, Matthews T (eds). Perinatal medicine. Proceedings
of the IX European Congress of perinatal medicine held in
Dublin, Ireland, 1984. Lancaster, MTP Press, 1985.
• Edwards, N.P., (1999). Delivering your placenta – The third
stage. AIMS Publication.
• Enkin, M., Keirse, M.J.N.C., Renfrew, M.J., & Neilson,
J.P. (1995). A guide to effective care in pregnancy and
childbirth (2nd.ed.). Oxford: Oxford University Press.
• Inch S. (1984). Birth Rights: what every parent should know
about childbirth in hospital. New York, Random House.
• Ladipo OA. (1972). Management of third stage of labour,
with particular reference to reduction of feto-maternal
transfusion. Br Med J, 1(5802): 721-3.
• Llewellyn-Jones. (1994). Fundamentals of Obstetrics and
Gynaecology (6th ed.). London: Mosby.
• Odent, M. (1998). Don’t manage the third stage of labour!
Practising Midwife; 1:9, p31-33.