Tijdschrift voor vroedvrouwen - Enzu - Vlaamse Organisatie van ...

JAARGANG 13, NUMMER 4, SEPTEMBER/OKTOBER 2007
NIEUWSFLASH
ACHTERSTE PLAATSING
(OCCIPUT POSTERIOR) EN HET
FOETAAL EJECTIE REFLEX*
Achterste plaatsing wijst op een baby die bij de geboorte
naar boven kijkt en niet naar beneden. De arbeid bij een
baby in achterste plaatsing veroorzaakt vaak een pijnlijke
rug. Het is dus belangrijk als vroedvrouw deze situatie snel
te herkennen om de barende te ondersteunen bij de bevalling
en nadelige medische interventies te vermijden.
Michel Odent baseert zijn empirische houding betreffende
achterste plaatsing op twee feiten die duidelijk bevestigd
zijn geworden door gepubliceerde prospectieve studies. Het
eerste feit is dat het nutteloos is dat zwangere vrouwen zich
ongerust maken over de ligging van hun baby in baarmoeder.
Een grote Australische gerandomiseerde gecontroleerde
studie die 2547 zwangere vrouwen omvat, heeft duidelijk
aangetoond dat oefenen in knie - ellebooghouding en bek–
kenkantelingsoefeningen vanaf 37 weken zwangerschap tot
het begin van arbeid de incidentie van persisterende achterste
plaatsing bij geboorte niet vermindert.
Het tweede feit is dat foetale houdingsveranderingen vaak
voorkomen tijdens de arbeid en dat de definitieve stand pas
dicht bij bevalling wordt bepaald. Dit is de conclusie van een
prospectieve studie van 1562 vrouwen om veranderingen in
foetale positie tijdens de arbeid te evalueren door periodiek
echografie te gebruiken. Van de baby’s in achterste plaatsing
laat in de arbeid, scheen nog slechts 20,7% bij de bevalling
in achterste plaatsing te zijn. Tenslotte als de moeder geen
epidurale had, was het totaal aantal baby’s in achterste
plaatsing bij de bevalling nog slechts 3,3%, hoewel deze studie
in conventionele verloskundige diensten werd uitgevoerd
waar moeilijk werd tegemoetgekomen aan de elementaire
basisbehoeften van barende vrouwen. Het aantal was 12,9%
in de epidurale groep.
Als men rekening houdt met deze twee goed gedocumenteerde
feiten wordt het gemakkelijk zich op de juiste vraag te
concentreren:
Welke factoren beïnvloeden de rotatie tijdens de arbeid
Het antwoord is eenvoudig: De factoren die de rotatie
vergemakkelijken zijn deze die een typisch foetaal
ejectiereflex mogelijk maken. De overgang naar het foetaal
ejectiereflex wordt geremd door eender welke tussenkomst
in de privacy van de vrouw. Het foetaal ejectiereflex komt
niet in aanwezigheid van een vroedvrouw die zich gedraagt
als “coach”, een waarnemer, een helper, een gids of een
“steunpersoon.” Het foetaal ejectiereflex kan afgeremd
worden door een vaginaal onderzoek, door een oog - oog
contact of door een verandering van omgeving. Het komt
niet voor als het intellect van de vrouw in arbeid wordt
gestimuleerd door rationele taal (b.v. “nu heb je volledige
ontsluiting; je moet persen”). Het komt ook niet voor als
de ruimte onvoldoende warm is of te fel verlicht is. Elke
prikkeling van de neocortex remt dus een foetaal ejectiereflex
af!
De beste situatie voor een typisch foetaal ejectiereflex is
wanneer niemand aanwezig is, alleen een ervaren, stille
moederlijke vroedvrouw die in een hoekje zit te breien. Dit
beeld van de breiende vroedvrouw moet niet in de “letterlijke”
betekenis begrepen worden. Het symboliseert wel de
authentieke vroedvrouw als een beschermende moederfiguur
die haar eigen adrenalinegehalte zo laag mogelijk houdt.
Het is wel opmerkelijk dat wanneer aan de voorwaarden
voor een foetaal ejectiereflex voldaan is, de meeste barenden
spontaan complexe en asymmetrische voorwaarts buigende
houdingen vinden, die waarschijnlijk een belangrijke rol
spelen bij het vergemakkelijken van de rotatie van het hoofd
van de baby. De blijvende achterste plaatsing bij de geboorte
zal uitzonderlijk zeldzaam worden op de dag dat de betekenis
van privacy wordt begrepen en de authentieke verloskunde
herontdekt is.
REFERENTIES
1. Azar K, Chamberlain ME, Keogh J, Shra A. (2004).
Randomised controlled trial of effect of hands and knees
posturing on incidence of occiput posterior position at
birth BMJ.
2. Ellice Lieberman E, Davidson K, Lee-Parritz A ,Shearer
E. (2005). Changes in Fetal Position During Labor and
Their Association With Epidural Analgesia. Obstetrics &
Gynecology 105:974-982.
* Michel Odent, uittreksel uit “Occiput Posterior Position
Should Be Exceptionally Rare at Birth,” Midwifery Today
Issue 76 Winter 2005
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
COMFORT IN LABOUR –
PENNY SIMKIN
Comfort in Labor is een nieuwe editie van Penny Simkin. Ze
legt uit hoe vrouwen in arbeid maatregelen kunnen nemen
om hun gemak te vergroten, te bewegen en houdingen aan te
nemen voor een veilige en voldoeninggevende arbeid; ze geeft
ook tips voor begeleiders. Deze tekst is beschikbaar en vrij te
downloaden van de website http://www.childbirthconnection.
org/pdfs/comfort-in-labor-simkin.pdf
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
217