Tijdschrift voor vroedvrouwen - Enzu - Vlaamse Organisatie van ...

JAARGANG 13, NUMMER 4, SEPTEMBER/OKTOBER 2007
V R O E D V R O U W E N V E R L E G G E N G R E N Z E N
VERPLEEGKUNDIGEN EN
VROEDVROUWEN OP INLEEFREIS
NAAR KONGO
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
239
S A B I N E VAN DE VYVER, HOOFDVROEDVROUW ST. VINCENTIUSZIEKENHUIS DEINZE
In het kader van het project ‘ziekenhuis voor ziekenhuis’ en
onder de vleugels van Memisa (www.memisa.be), vertrokken op
17 mei 2007 een 17-tal verpleegkundigen, vroedvrouwen en
ziekenhuismedewerkers naar hun partnerziekenhuis in Kongo.
Binnen het kader van de werkgroep ‘vroedvrouwen verleggen
grenzen’ wil ik hier een deeltje van mijn verhaal vertellen …
Twee jaar geleden ging het St. Vincentiusziekenhuis te Deinze voor
minstens 5 jaar een partnerschap aan met een Kongolees ziekenhuis
te Kasongo -Lunda.
Het Kongolese ziekenhuis structureel ondersteunen op basis van
wederzijds respect en concrete solidariteit en het informeren van
een breed publiek over de gezondheidsproblematiek in dit deel van
Afrika, waren de belangrijkste doelstellingen van ons ziekenhuis om
aan dit project mee te werken.
Als lid van de werkgroep die onder dit initiatief zijn schouders zette,
vertrok ik, Sabine Van de Vyver, hoofdvroedvrouw, samen met een
verpleegkundige van de dienst geriatrie, Marleen Vanhoucke en 15
collega’s uit andere Vlaamse ziekenhuizen naar het verre Kongo.
Bedoeling van deze reis was de betrokkenheid en het enthousiasme
van de medewerkers en sympathisanten van beide ziekenhuizen te
versterken door mensen van de werkvloer in levende lijve met elkaar
in contact te brengen.
Op een concertreis naar Zuid-Afrika na, was dit voor mij het eerste
contact met het Zwarte continent…
Na een vlekkeloze vlucht zette het vliegtuig van SN Brussels Airlines
netjes op het afgesproken uur de wielen aan de grond in Kinshasa.
Toen de deur van de cabine openging, was het de immense hitte die
als een lappendeken op me viel.
Fototoestellen flitsten, camera’s zoemden … we waren ‘live’ op de
Kongolese televisie, alsof we één of andere ministeriële delegatie
waren die Kongo kwamen bezoeken …
Ook voor de luchthaven werden we door het Kongolees personeel
van Memisa met een spandoek hartelijk ontvangen.
Een beetje angstig keek ik om me heen, er was me zoveel
onheilspellends verteld van deze plek, maar de professionele aanpak
waarmee Broeder Luc en vertegenwoordigers van Memisa ons de
luchthaven uitloodsten, stelden me meer dan gerust !
Het was al pikdonker toen we eindelijk Kinshasa doorkruisten,
een wirwar aan straten, een massa mensen, héél druk verkeer,
petroleumlampjes langs de kant van de weg, her en der verspreid als
waren het kleine vuurvliegjes tussen een mensenmassa …
Het had wel iets idyllisch dit Kinshasa ‘by night’ !
Een gedachte die de volgende morgen en dagen dat ik in deze stad
verbleef, totaal zou veranderen …
Onder een stralende zon leek Kinshasa op één grote vuilnisbelt met
een zwarte mierennest van mensen, overvolle straten, busjes die
uitpuilen, auto’s die nog enkel met wat vijzen aan elkaar hangen,
een bus van ‘de Lijn’ zonder ramen maar met de veringen van een
bed als tralies voor het raam, mensen die van alles en nog wat
verhandelen, die doelloos rondslenteren, kinderen in een gestreken
schooluniform, vuilnis overal en daartussen rijden wij … in een
deftig busje mét airco …
Het eerste ziekenhuis dat ik bezocht was het ‘Hopital Saint Joseph’,
een mooie ronkende naam voor een wat troosteloos uitziend
gebouw temidden van de stad. Achter de poort hetzelfde beeld als
in heel Kinshasa: mensen, mensen, mensen, … wachtend in lange
rijen voor de ‘triage’, rijen dik voor de consultatie.
Overal dezelfde troosteloze indruk: grote, onverzorgde zalen,
met zieken die ons vaak nieuwsgierig aankijken, het ene bed
troosteloos naast het andere, verpleegkundigen die af en aan lopen,
afgebladderde muren, een vuil urinaal op de grond, handschoenen
die hangen te drogen … In de ‘salle d’urgence’, onze ‘intensieve
zorgen’ vecht een jonge vrouw voor haar leven … Gisteren bevallen
van haar vierde kind, een moeilijke bevalling, véél bloedverlies, een
cervixruptuur, gehecht maar nog steeds hevig bloedend. Student
verpleegkundigen hebben hun handen vol met steeds opnieuw
droge doeken aan te brengen. De vrouw zweeft tussen leven en
dood, géén monitoring om haar vitale functies te bewaken, géén
bloeddrukmeter, géén maandverbanden, géén bloed voorhanden,
geen infuus … Hartverscheurend !
De verloskamer is in tegenstelling tot vele andere delen van dit
ziekenhuis netjes, drie verlosstoelen staan netjes op een rij, ertussen
en ervoor hangt een gordijntje. Terwijl een vrouw bijna geruisloos
bevalt, liggen in een andere grote zaal, bed naast bed, zelfs met
twee in één bed vijf toekomstige mama’s hun weeën ‘te ondergaan’,
soms knijpen ze in elkaars handen, eentje kijkt angstig om zich heen
… Recht tegenover hen ligt een vrouw die net is bevallen van een
premature baby. De baby haalde het niet. Ze staart uitdrukkingsloos
voor zich uit, temidden van een kamer vol ‘arbeid geweld’ !
Gemiddeld 3800 baby’s komen hier ter wereld, een echte babyfabriek
lijkt het wel … De hoofdvroedvrouw klampt me aan, vraagt wat ik
van haar materniteit vind, of ze het goed doet.