Monumenten van de prille welvaartsstaat - 04/13 - watererfgoed.nl

KENNIS: WAARDERINGI Cultuurhistorische waarde: belang van het object/complexals bijzondere uitdrukking van (een)culturele, sociaal-economische en/ofbestuurlijke/ beleidsmatige en/ofgeestelijke ontwikkeling(en);als bijzondere uitdrukking van (een)technische en/of typologischeontwikkeling(en);Het crematorium is het eerste dat na invoering van de Wet op Lijkbezorging (1955) werd gebouwd. Hetwas tevens het eerste in Noord Nederland.Het Groninger crematorium is het derde in Nederland en van belang als voorbeeld van de vroegeontwikkeling van dit soort gebouwen, waarbij gezocht wordt naar een vorm die voldoet uit een oogpuntvan architectuur, functionaliteit.II Architectuur- en kunsthistorische waarde: (bijzonder) belang van het object/complexvoor de geschiedenis van de architectuuren/of bouwtechniek;Het complex is van belang omdat het behoort tot de drie eerste crematoria in Nederland (na Driehuis in1913 en Dieren in 1954). Het is een gebouwtype waar nog weinig ervaring mee is opgedaan en waarbijgezocht wordt naar een nieuwe vormentaal die hoge eisen stelt aan functionaliteit en tegelijk eenpassende, rustige omgeving moet bieden voor nabestaanden en belangstellende.voor het oeuvre van een bouwmeester,architect, ingenieur of kunstenaar;wegens de hoogwaardige esthetischekwaliteiten van het ontwerp;Wegerif – lange tijd secretaris van de Vereniging voor Facultatieve Lijkverbranding - had eerder deHaagse begraafplaats en urnentuin Nieuw Eykenduinen ontworpen. Het totaalontwerp voor hetGroninger crematorium was een logische vervolgopdracht.Voor de architect was de bouw van een crematorium een opdracht waarin ethiek en esthetieksamengingen. Vandaar de grote zorg die is besteed aan vormgeving, maar ook aan functionaliteit enlogistiek. In het ontwerp wordt de ruimtelijke ervaring van de bezoeker als uitgangspunt genomen doorde nadruk te leggen op architectonische elementen die rust geven en door confronterende elementen,zoals de schoorsteen en de ovenruimte, op de achtergrond te plaatsen. Een bijzonder architectonischelement is de molenwiekindeling van de witte vierkante puien in de galerij. Het ontstane, sterkhorizontale ritme is bepalend voor het aanzicht van het crematorium en ontrekt de aandacht van deverticale schoorsteen op de achtergrond.wegens het bijzonderemateriaalgebruik, de ornamentiek en/ofmonumentale kunst;Van belang is de consequente toepassing van antracietgrijze leisteen voor de vloerafwerking, ook in hetcolumbarium.wegens de bijzondere samenhangtussen exterieur eninterieur(onderdelen).Interieur en exterieur vertonen een nauwe samenhang. De verschillende functies – ingang, gang aan devijverzijde, aula, ovengebouw en uitgang zijn functioneel gegroepeerde, duidelijk herkenbarebouwdelen.III Situationele en ensemblewaardebetekenis van het object als essentieel(cultuurhistorisch, functioneel en/ofarchitectuurhistorisch en visueel)onderdeel van een complex;a. bijzondere betekenis van het complexwegens de hoogwaardige kwaliteit vande bebouwing in relatie tot deonderlinge historisch-ruimtelijkecontext en in relatie tot de daarbijbehorende groenvoorzieningen, wegen,wateren, bodemgesteldheid en/ofarcheologie;De beeldbepalende betekenis van het complex voor zijn ruimere omgeving - de begraafplaats tennoorden en oosten van het terrein en de directe stedelijke omgeving - is gering.De relatie van het gebouw, met name de brede, lage horizontale voorgevel, met de groenaanleg envijverpartij is van hoge kwaliteit. De relatie van het gebouw met de rest van het terrein is van minderbelang. De strooi- en urnenvelden zijn in de loop der jaren in gebruik genomen en gewijzigd.114 | Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed