Monumenten van de prille welvaartsstaat - 04/13 - watererfgoed.nl

Tegenover de korte zijde van het plaatskaartenkantoor een bakstenen wand, deel uitmakend van deuitbouw aan die zijde. Boven de bakstenen wand integraal een glazen einde van de gevel. Links in dewand in glas en metaal uitgevoerde gevelopening onder betonnen latei; een publieksfunctie (met o.m.bagagedepot) heeft de ruimte, die via enige vierkante ramen ook uitgeeft naar buiten, anno 2012 niet.Rechts in de wand is een tot de buitengevel terugwijkende, eveneens onder betonnen latei gebrachte,brede nis waarin een trap naar de kelder begint Leuningen en balustrade in vierkant ijzer, gelakt hout enrood plastic. Rechts in de nis een authentieke deur; links een relatief recent ingebracht toilet.Links naast het plaatskaartenkantoor trap naar de tunnel met hierboven grote witte letters “NAAR DETREINEN”. Links hier weer van de basis van de toren met rookkanaal, uitgevoerd in zwarte baksteen.Halverwege boven de trap een glasappliqué in blauwtinten en gevat in ijzeren frame-elementen. Eén vande glazen midden onder is blijkens tintverschil vervangen.Onder de stationshal en de uitbouwen bevindt zich een vrij omvangrijk keldercomplex, waarvan hetgrootste deel steeds in gebruik is geweest als fietsenstalling, maar waarin zich ook (twee) ruimtenbevinden die als schuilkelders waren bestemd. De schuilkelders zijn niet bezocht, maar ze laten zichvanaf de publieke ruimte herkennen door de aanwezigheid van zware stalen luiken in gangen enwanden. Een van de kelders strekt zich parallel met de hoofdgevel uit en kon zo’n 100 personenherbergen. Naar verluidt betreft het een schuilkelder voor toevallige aanwezigen in het station en eenkelder die in gebruik was van de B.B. (Bescherming Bevolking). Binnen de kelders zijn - naast zwaregewapend betonnen muren - vierkante paddenstoelkolommen aanwezig als constructieve elementen. Inde kelder bevinden zich beperkte sporen van de vroegere stookinrichting en ook is er een toegang tot detoren / het rookkanaal. De indeling / inrichting van de fietsen- en brommerstalling (voorheen ca. 1000plaatsen) is relatief recent. Een toegang aan stadzijde is dichtgezet.De zich vanaf de hal naar links uitstrekkende overkapping bestaat uit een witte luifel op ongeveer 4 mhoogte, die aansluit bij de lijn die binnen overal wordt gehanteerd. De luifel eindigt met een wachtruimtevoor het (vroegere) busstation. Het gebouwtje is nu in gebruik als eetgelegenheid met keuken ensanitaire voorzieningen en strekt zich uit over ruim twee traveeën, rond drie V-vormige dragers van deluifel. Aan de rechterzijde van de luifel / overkapping ligt een helling naar de fietsenstalling.De tunnel onder sporen door strekt zich vrijwel haaks op de stationshal uit en bestaat uit twee vlakgedekte, parallelle buizen die door middel van een lage balustrade en kolommen van elkaar zijngescheiden. Vanuit de stationshal bezien is de rechter buis bestemd voor voetgangers, de linker voorfietsen. De buizen komen samen onder het eilandperron, waar tevens een rotonde is gecreëerd met detrap naar boven. De verdere tunnel leidt naar de westelijke zijde van het spoor waar hij uitkomt in eensmal gebouwtje dat evenwijdig met het spoor is gebouwd. Rechts bevat het gebouwtje en luie trap metgoot voor fietsen; links een trap.In of kort voor 2008 zijn wijzigingen uitgevoerd, waardoor een drietal (nieuwe) personenliften toegangtot de tunnel konden gaan verschaffen.Kunstwerken/orgels/gedenktekens/meubels die bestanddeel zijn:nr. 1Materiaal/techniekLocatie (in/aan het beschermdemonument)KunstenaarGlasappliqué (Techniek op grond van gelijmd glas) Geabstraheerd vorm gegeven, overwegend in blauwetinten uitgevoerd, glazen voorstelling, bestaande uit afzonderlijke elementen die zijn gevat in metalenroeden.Het glasappliqué bevindt zich aan de spoorzijde in de stationshal boven de neergaande trap naar detunnel en rechts naast de voet van de toren. De andere zijde maakt deel uit van de gevel onder deoverkapping aan de spoorzijde.Willem Heesen (1925-2007), werkzaam bij Glasfabriek Leerdam.218 | Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed