Monumenten van de prille welvaartsstaat - 04/13 - watererfgoed.nl

Archeologische relevantie ondergrond(zie Archis, Kich, gemeentearcheoloogof…)Geen specifieke aandachtspuntenToegepaste materialengebouw, constructietechniekInterieur/afwerkingKunstwerken/orgels/gedenktekens/meubels diebestanddeel zijn:Groen erfgoed:aanleg/beplantingDe toren bestaat uit gewapend beton geconstrueerd volgens de zogeheten glijbekistingmethode.(19 dagen bouwtijd).De zendmast is van staalTuidraden verankerd aan tuiblokkenBetonNiet van toepassingNiet van toepassingGeschiedenisIn de eerste helft van de jaren 1950 kreeg het nieuwe medium televisie beleidsmatig vorm onderleidingvan minister Jo Cals. Hij is verantwoordelijk voor een tweetal nota’s ( 1951, 1955), de Wet op het Kijkgeld(1955) en het Televisiebesluit (1956). Ondermeer is in deze tijd besloten tot de bouw van vijftelevisietorens om daarmee het gehele land te dekken. Er zouden torens moeten komen in Appelscha,Markelo, Lopik, Goes en Roermond. Die van Appelscha werd uiteindelijk in Hoogersmilde gebouwd.Lopik als ‘midden van het land’ had inmiddels al een belangrijke positie binnen eerder ontwikkelderadiozendstations en –apparatuur. Kort na de oorlog verplaatst de Wereldomroep zijn zendactiviteit naarhier. De binnenlandse radio ontvangst kende ook een ‘zendmast Lopik’.In Lopik werd als eerste een experimentele zendmast gebouwd (afgebroken in 1962). Daardoor is dehuidige toren als laatste in de reeks gebouwd. De toren werd op 9 mei 1961 geopend door H.M. KoninginJuliana.Architect A. Auer, destijds in dienst bij de Afdeling Constructie van de Rijksgebouwendienst ontwierpnaast de zendmast van IJsselstein nog diverse andere zendmasten. De toren van IJsselstein zou de meestbekende worden en symbool voor de televisie. De toren was lange tijd het hoogste bouwwerk vanEuropa. Nu nog steeds het hoogste van Nederland.Sinds 1992 wordt ( als dat o.a. technisch en financieel mogelijk is) de toren in kersttijd door middel vanverlichting langs de tuidraden verlicht tot grootste kerstboom ter wereld. Dit project kreeg eenvermelding in het Guinnesbook of records.Relevante wijzigingen- Vanaf december 2006 is in Nederland de digitale ethertelevisie in gebruik genomen. Op 2 augustus2007 is de analoge televisieantenne met behulp van een helikopter verwijderd en vervangen door dehuidige iets lagere.- Op 15 juli 2011 was er een kleine brand. Na herstel was de zender op 11 april 2012 weer operationeel.BezochtOverige17 augustus 2012, Marceline Dolfin. Betonnen toren uitwendig en inwendig voor zover dezenderopstelling het toeliet. Niet in de stalen mast geweest.In het lemna Noodstudio Lopik van Wikipedia wordt vermeld dat zich onder de Gerbrandytoren eenbunker bevindt ten behoeve van een noodstudio. Dit is niet juist. Deze bunker staat bij hetNozemagebouw aan de Biezendijk.De drie geschakelde gebouwtjes op het terrein van de toren bevatten onder andere de aggregaten voorde noodstroomvoorziening. Deze gebouwtjes zijn van later datum en zijn niet in de bescherminginbegrepen.260 | Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed