Monumenten van de prille welvaartsstaat - 04/13 - watererfgoed.nl

Kunstwerken/orgels/gedenktekens/meubels die bestanddeel zijn:nr. 1Materiaal/techniekLocatie (in/aan het beschermdemonument)KunstenaarVoorstellingBronzen plastiekOp balustrade bij hoofdingangAuke HettemaWaterwolfDatering 1973nr. 2Materiaal/techniekLocatie (in/aan het beschermdemonument)KunstenaarVoorstellingKeramisch reliëfIn kantoor/ontvangstruimteChris FokmaKaart van FrieslandDatering 1965Groen erfgoed:beplantingn.v.t.Stedenbouwkundige ligging,situering (incl. aanduiding windstreek),omgeving van belangHet gemaal is gelegen aan de IJsselmeerkust ten zuiden van de dorpskern van Stavoren tussen het JohanFrisokanaal en het IJsselmeer. Ten noorden van het gemaal bevindt zich de sluis tussen het kanaal en hetIJsselmeer. Tussen de sluis en het gemaal waren drie dienstwoningen gebouwd. Hiervan zijn inmiddelstwee gesloopt t.b.v. de aanleg van een tweede sluis.Het gebouw is ven een sierlijke eenvoud en voegt zich in de lijnen van water weg en land. Ondanks dathet een groot gebouw is sluit het daardoor aan op de schaal van de omgeving.Archeologische relevantieondergrond (zie Archis, Kich,gemeentearcheoloog of…)Het gemaal en ook de naastgelegen sluis en dienstwoningen liggen voor zover bekend niet op eenterrein van archeologische waarde.Geschiedenis Al in 1913 bestonden er plannen om twee gemalen te bouwen aan de zuidkust van Friesland. Al in 1920werd het Woudagemaal bij Lemmer in gebruik genomen. Het zou tot 1966 duren voordat met het P.J.Hooglandgemaal het tweede gemaal voltooid was. Het definitieve besluit tot de bouw werd doorProvinciale Staten pas in 1958 genomen. Aanleiding hiervoor waren de ernstige overstromingen van hetbinnenwater in de jaren 1948 en 1951. Bij de keuze voor de locatie bij Stavoren speelden naast demogelijkheden voor watertoevoer en –afvoer ook de aansluiting met de bebouwde kom en het sparenvan landbouwgrond een rol.Het nieuwe gemaal, genoemd naar de oud-gedeputeerde voor waterstaatszaken J.L. Hoogland, is in hetvoorjaar van 1967 officieel in gebruik genomen.Momenteel (oktober 2012) wordt de aangrenzende sluis verdubbeld. Met dit doel zijn twee van debijgelegen dienstwoningen gesloopt.292 | Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed