Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
570<br />
tot j o; in de twee bran~lrnstenfä,brieken. û tegen j 1~ tot .f û per week. -; De, Koninklijke :abr~ek v~n br~ndspu,i:en<br />
te Kampen met 7 arbeiders verkeert m een matigen toestand. - Te Scheemda :v01dt m beide ~arei: e~ne<br />
brandspuitenfabriek opgegeven, in ·l 861~ met 4 arbeiders. - '.re Roermond :verden m de brand~pmten~abriek<br />
tevens looden pomprnaker\j ':'l , in de kopergieterij en fabriek van brandspmten, pompen enz., m elk Jaar 10<br />
en 12 arbeide~·s gebezigd; in de eerste tegen een weekloon van .f l~.80, in de tweede van .f 3.60 tot .f 7.80 en<br />
f 4.SO tot f 10.SO. In de kunstsmederij werkten 3 volwassen arbeiders teg~n/5.98tot /S.64· en 2 jon?ens tegen<br />
.f 1 tot j 1.50 per week. In ·l SM wordt te Maastricht :voor het eerst meldmg g·emaakt van eene fabriek tot het<br />
vervaardi()'en van telegrafische toestellen met 2 werklieden.<br />
De tw:e speldenfabrieken te ·s Hertogenbosch bleven met 20 arbeiders werkzaam. De spijkerfabriek te Grave<br />
bezio·de 7 arbeiders, \va:1ronder 2 jong·ens, en verkeerde in matigen toestand. In 18G2 werd te Helmond eene<br />
nag:l- en spijkermaker\j opg·erigt, die spoedig zoo zeer in belangrijkheid toenam , dat in 1863 eene tweede op<br />
uitgebreider schaal en voorzien van een stoomwerktuig van 8 plu. en. 1 ketel werd aan?'ebouwd; a~n welke<br />
laatste eene stoom-houtzagerij is gevoegd. Beide fabrieken hielden zich gedurende het Jaar 1S64 met alleen<br />
staande maar schijnen voor verdere uitbreiding vatbaar. Eéne fabriek van draadnagels te Rosendaal, in 1863<br />
opgerigt, werkt met 3 arbeiders en verkeert in gunstigen to~~tand. - ~e spijker-: ~n. brandspu~tenfab.i:iek te<br />
Arnhem, met één stoom werktuig van 4 pkr., drijvende 4 sp1Jkerwerktmg·en, 1 renugmgwerktui~.' dr~Jf~ank<br />
en slijpsteen en 1 smeltoven voor koper, bezigt 13 knechts'. Te Zalt-Bommel werkte .de stoom-sp1Jkerfalmek,<br />
waarin tevens ijzerwaren vertind worden , in 1863 met 60 , m 1 S64 met 53 knechts, die een weekloon genoten<br />
in 18G3 van /1 tot /1G, in '!SM van /2.10 tot /'16. De sp\jkermakerijen te Nijmege~ leveren deugd:aam<br />
werk en hebben veel afzet. - Van de drie spijker- en ankersmederijen te 's Gravenhage bezigde ééne 5 arbeiders<br />
teo·en een weekloon van f 1 tot .f S. - De zeilnaaldenfabriek te Amsterdam, in 18G3 met 10, in 18G4 met 6<br />
arbeiders tegen een weekloon van .f G tot .f 7, blijft in kwijnenden toestand verkeeren. - De zeven spijkermakerijen<br />
te Amersfoort bezigden in -18G4 10 mannen en 13 jo~gen~. teg·en .f 0.90 tot .f 3.50 per week. - .In<br />
de twee spijkerfabrieken te Kampen, waarvan ééne tevens vertmde IJzeren keukengereedschappen vervaardigt<br />
en die in gunstigen toestand verkeeren, werkten 19 en 1 S volwassen mannelijke arbeiders teg·en een weekloon<br />
van jû tot /8, 2 en 3 jongens tegen /0.50. - Te Maastricht bestaan drie spijkerfabrieken, waarvan ééne<br />
reeds vroeger vermeld. Van de twee overige bezigde de ééne in elk jaar 1;0 en 28 volwassen mannen tegen<br />
f 3 tot .f 14 en .f 3 tot .f 11 .28, ééne vrouw tegen .f LSO tot .f 3 en f 1.50 , 8 en 2 jongens tegen .f 2 tot f 6<br />
en/2.'10 tot/4.20 per week. Deze verzond in 1SG3 G7,730 p. ijzeren sp~jkers, de andere, ';aarvan het getal<br />
arbeiders niet is opgegeven, in 1864 1,760 p. draadnagels naar Oost-Indie. In de speldenfabriek aldaar worden<br />
slechts 2 arbeiders gebezigd; in die te Heerlen 24 en 23.<br />
Te 's Hertogenbosch bestaan drieenveertig goi~d- en zilversmeden, in 18G3 met 195 arbeiders: Ter ~euring<br />
werden in elk jaar aangeboden 132,815 en 13·1,537 wigtjes nieuwe g·ouden, 257,570 en 24G,565 meuwe zilveren ,<br />
35 en 5 buitenlandsche gouden, 2,220 en 4,260 buitenlandsche zilveren, 4·76 en 816 oude gouden, 21~,445 en<br />
28.595 oude zilveren werken, waarvoor aan belasting is ontvangen /22,'l30.6S en /21,9!~9.23. Onder de oude<br />
w~rken zijn begrepen 239 en 431 wigtjes gouden en 3,ldO en 2,920 wigtjes zilveren werken uit de bank van<br />
leening'. De twaalf fabrieken voor gouden en ~ilveren borduurwerken en passementwe~ke~~jen bezigde.~ 29 arbeiders.<br />
Deze fabrieken en die in goud- en zilverwerk handhaven haren roem door sierlijk en degelijk werk.<br />
De negen goud- en zilversmederijen te Grave bezigden 31 en 37 arbeiders, waaronder 17 ~~ 22 mannen, 14<br />
en •15 kinderen. Zij verkeerden in g·unstigeu toestand. De passement- en gouddraadtrekkenJen te Breda verkeeren<br />
door talr~jke verzendingen van militaire uitrustingen naar Oost- en W est-Indie steeds in bloeijenden<br />
toestand. -· Te Schoonhoven hebben vierentachtig goud- en zilversmederijen met 298 en 270 knechts in elk<br />
jaar ruim S7 en S2 ned. p. goud , 2,179 en 2,254 ned. p. ~ilver verwer~t en /2,9,'812.07 en /3.l.,293.82 aan<br />
belasting betaald. Te Rotterdam bestaan negen goud-. en z1lverwei:kfabneken en eene goud~l,agenJ, te Gou~a<br />
veertien goud- en zilverwerkfabrieken. De goud- en zilverwerkf~bnek t~ Voorschoten, met ee~ stoomwe~·l~t~1g·<br />
van 16 pkr. en één ketel, bezigde 90 en 95 knechts en verkeert m gunst1gen toestand. De fabnek van militaire<br />
ornamenten te Delft bezigde in 'ISG3 50 werklieden. Men telde in dat jaar in die gemeente zes goud- en<br />
zilversmederijen, waarvan vijf met 9 knechts, die naar N ederlandsch Indie 916 en 1,523 wigtjes goud- en zilve:wer~<br />
hebben verzonden. De fabriek van zilveren en vergulde ornamenten, wapens en knoopen, tevens metaalg·ietenJ<br />
te 's Gravenhage , bezigde 2'1; knechts, waaronder 5 en 4 jongens, tegen een weekloon van .f 0.50 tot j 30. Van<br />
de twee fabrieken van goud- en zilverdraad en militaire ornamenten, gouden en zilveren g·alons aldaar is<br />
ééne tevens hoedenmakerij, de andere bezigt 32 knechts, waaronder 6 jongens, tegen een \veekloon van .f 0.50<br />
tot f 15. - In Amsterdam waren volgens de patentleggers in 18G4 dertig goudsmeden, waarvan zevenentwintig<br />
alleen werkende of met minder dan 5 knechts. Van de drie overige bezigde één 1 S mannen tegen .f 5 tot<br />
f rn 17 jongens tegen .f 1 tot .f 1.25 en één meisje tegen .f 1.35, twee te zamen 20 volwassen mannen teg·en<br />
'/3.5 1 0 tot/15 , 6jongens tegen/0.50 tot/2 en 6 meisjes tegen.f2.50 tot/5.50 per week. Voorts vijfenveertig·<br />
·zilversmeden alleen werkende of met minder dan 5 knechts en vijftig g·oud- en zilversmeden en juweliers,<br />
waarvan éénenveertig alleen werkende of met minder dan 5 knechts, terwijl de negen overigen te zamen werk<br />
verschaften aan 100 volwassen mannen tegen f 5 tot j lilO, ééne vrouw teg·en j 3.50, 28 jongens tegen f 0.40<br />
tot f 5 en 8 meisjes tegen f2.50 tot f 6.50 per week. Daarenboven drie goudslagers alleen werkende of met<br />
minder dan 5 knechts en één goud- en zilverdraad trekker met 7 vol wassen mannen tegen .f 6 tot f 15 , 2 vrouwen<br />
tegen .f 3 tot .f 5 en 3 jongens tegen .f 2 tot .f 3 per week. De goud- en zilverwerkers te Amsterdam bewerken<br />
grootendeels te huis het werk hun door de fabriekanten en handelaars opgegeven, van waar het gToote getal<br />
gepatenteerde goud- en zilversmeden. Van bewerkt zilver werd veel i:aar het buitenland, vooral naar Eng·elancl<br />
en Oost- en 'Vest-Indie, nitgeyoerd. Door de zorg aan de hewerkmg besteed wordt aan cle amst.erdamsche<br />
voortb~·eng~elen de vo~rkeur boven de \Teemden gegeve11. Van gouden artikelen wordt minder uitg·evoerd en<br />
ook mmdei voor het bm~enland bewerkt~ omdat voor deze door de sierlijkheid van teekening en den goeden<br />
si_naa~~ van vorm het bmtenlandsch fahnekaat wordt voorgetrokken. Ook bij dezen tak van nijverheid wordt<br />
d1kw1jls gekla~gd over gebrek aan, bekwame wer~lieden. Aan de heeren A. BorrnnAKKER EN ZooN werd op<br />
de tentoonstellrng v~1: metal~n te .s Gravenhag·e m '1863 eene zilveren medaille toeg·ekend. De twee borduuren<br />
gou~d.raadtrekkerlJen bezigden l~ 'l8G3 18 werklieden. De vereenvoudiging der militaire kleedingen en on<br />
Change language