Netherlands Yearbook - 1868_ocr

596
.f 35 tot f 1!0 p. m .. Het debiet van gort was in het voo1:jaar van 1863 zeer goed; het ~eeft later d~or den·
goeden aardappelenoogst geheel opgehourlen. In '1864 was vooral in het laatst van het_ Jaar het de?iet. zeer
gering, zooclat de prijzen f 40 tot f 50 per last zijn gedaald. Men bet~alde voor de.?'ort m elk van beide 3aren
in het begin van J anuarij f 9.25 tot f 1 ·l .25 en f 9 tot f 11 , op het emde van J un~J ./ 9.50 tot./ ·11.50, op het
einde van December f9 totf11 en.f7.50tot.f9.50 p. m" De handel in meel , zoo binnen-:- als buitenlandscl::
was in· 1864 door de lage prijzen in verhouding tot die der tarwe zeer groot. Het gebrmk voor de bakken3
neemt jaarl\jks zeer toe. Te Leeuwarden worden van het buitenland verscheiden partijen regtstreeks aangev~erd .
In 1863 zijn de gedroogde cichorei wortelen van het vorige jaar gedurende den zomer zeer langzaam opge~1.umd.
Men l}esteedde in J anuarij f 9, in Aug·ustus f 8. 75. Gedurende den zomer waren de verkoopen belangnJk op
levering in het midden van September tegen f 8.50, in October tegen .f 8. De prijs. gi~g later ~chteruit tot
f 6.50. Het gewas van 1863 was over het algemeen uitmuntend en vooral overvloedig m de kleistreken. De
prijzen der natte wortelen waren in verhouding hoog. Op het einde van hetjaarwas de.voorraad van gedroogde
'''ortelen op de klei tamelijk, op het zand g ering. In 1864 is de overgebleven hoeveelheid gedurende den z?mer
voor een groot deel opgeruimd tot. steeds teruggaande prijzen, daar er weinig aanvraag- \.Vas voor het bt~1ten­
]and. De prijzen der gedroogde cichoreiwortelen, in het begin van 1863./7 totf7.25 per 100 ned. p. , gmgen
terug tot f 6. De oogst van 1864 was door de aanhoudende droogte in den zomer slechts matig doch ~an z~:r
g·oede hoedanigheid. De natte wortelen waren in het begin, vergeleken bij de gedroogde , te hoog m pn.JS.
Later herstelde zich het evenwigt.
Op de voornaamste markten in de gemeenten van Friesland werden aang·ebragt in:
1863. 1864. 1863.
Rogge. '107 ,173 13·1,070 mudden , gemiddeld .1 6.25
Garst . . 53 ,588 lJ.5 ,694· 4.55
HaYer 134,0·14 128,615 3.20
Tarwe. 85 ,291 101 ,063 8.15
Boekweit 71 ,073 47 ,961 5.95
Witte boonen. 73 2 61 9.25
Koolzaad. 108 ,987 40 ,736 15.00
Lijnzaad. 3-2,700 71 ,54-2 12.10
Wol 2,095 5,817 ponden , 1.k5
Paardenboonen. 10,850 17 ,412 mudden. 6.JO
Erwten 6,274 1L2i4 7.75
Kanariezaad. 3,120 240 6.40
Klaverzaad 797 392 48.50
Appelen .. 725 3,371 3.85
Peren .. 890 1.650 3.95
Aardappelen. 92,233 104,450 2.65
Bessen. 4,700 12,374 ponden, 0.20
1864.
.1 5.93
4.375
3.10
7.20
7.05
7.125
11.35
11.15
1.70
5.95
7.0û
42 .00
45.00
1.60
2.00
3.65
0.11
per mud .
Door de koornmeters te Leeuwarden werden in elk van beide jaren gemeten 63,841 en 52,943 m. tarwe,
68,462 en 4·9,473 m. rogge, 33,751 en 20.628 m. boekweit, 48,548 en 37,261! m: garst, 1'15,564 en 67,505.m.
haver, 9,020 en 5,712 m. paarden- en duivenboonen , 3,91!7 en 2,376 platte of tumboonen, 6,858 en 41.~ witte
en bruine boonen , 5,025 en 6,473 m. erwten, 75 ,087 en 27,682 m. koolzaad, 24"758 en 46,718 m. hJnzaad,
4,576 en 2,943 m. kanariezaad, 797 en 156 m. klaverzaad, 10,656 en 10,175 m. gort, te zamen 470,890 en
330,1!63 m" Zij hebben naar raming in elk jaar opgeb~agt f 3,413,260.1.5 en_./ 2,35.6,680. Aan d~ veemarkten,
vooral aan de wekel~jksche te Leeuwarden , heerschte m 1863 veel vertier. Vooral m 1864 was die hand~.l ze~r
levendig en werd te Leeuwarden veel aangevoerd. Die groote aanvoer was een gevolg van de noodzakeh.Jkhe1d
voor vele veehouders om, wegens gebrek aan voeder, zich van hun vee te ontdoen. Door de aanhoudende
o-roote aanvraag en de verzending naar Engeland hielden de prijzen zich meest staande. Aan de waag te
Leeuwarden werden gewogen in: 1863 1,873.400 , in 1864 1,834,990 ned. p. boter, tegen 1,985,420, aan die te
Sneek 2,216,700 en 1,943,860, tegen 2,130 ,840 in 1862. De mindere aanvoer was in beide jaren het gevolg van
de mindere opbrengst. De prijzen bereikten in 1863 hun hoogste standpunt te Leeuwarden op 6 Februar\j
f 58, te Sneek op 27 J anuarij f 57 , het laagste op 17" Jnlij en 30 J unij f 33 en f 34 per 1/ 4 vat of 4.~ ned. p.;
in 1864 was de prijs het hoogste op 12 en 2 FebruanJ f60 en ./62, het laagste op 10 en 14 Junl.J .f35 en
./ 35.50. De vatboter werd even als vroeger grootendee1s verkocht ter verzending naar Engeland. Aan de
waag te Leeuwarden werden in elk jaar aangevoerd en gewogen 134,234 en 86, 704 ned. p. kaas, tegen 167 ,608
in 1862 , aan die te Sneek 908,007 en 769,431 tegen 879,678 in 1862. De hoogste prijzen waren te Leeuwarden
op 13 November 1.863./25 tot.f33, op 7 October 1864./33 tot f.~6, te Sneek op 27 Octob(•r 1863 (~0.50,
op 4 October 1864 .f36.50 , de laagste te Leeuwarden op 3 JuliJ 1863 ./15 tot .f24.5.0, op 10 Jun~) 1864
.f2L75 totf25, te Sneek op 5 Mei en 28 Julij 1863.f20, op 12 April 1864.f2'1 per schippond of 150 ~:d. p"
Aan de markt te Leeuwarden stond in de eerste maanden van 1864 de aanvoer van boter nagenoeg geh.Jk aan
dien van het vorige jaar. In J ulij, Augustus en September was de wekelijksche aanvoer van boter en kaas
aanmerkelijk minder. In de laatste maanden van dat jaar nam de aanvoer van boter weêr eenigzins toe, t~rwijl
die van kaas gering bleef. In 1864 is vooral in het laatst van het jaar de aanvoer van woudboter, waarm de
handel sedert een drietal jaren bijna aanhoudend slap was geweest , in levendigheid toegenomen. In het laatst
pond.
mud.
pond.
597
van het jaar bestond op sommige marktdagen drie vierden van den aanvoer uit die soort van boter. De aanvo~r
van boter uit! de kleistreken was gering in vergelijking van vroegere jaren.
Op de voornaamste markten in Friesland werden aangebragt in:
'1863. 1864. 1863. 1864.
Paarden 5,278 5,159 stuks, gemiddeld f 129.75 .f 149.50 per stuk.
Veulens . . 588 598 50.30 53.50
Runderen. 52,869 68,899 101.65 85.00
Kalveren .. 9,784 10,131 27.10 22.00
Schapen .. 40,043 44,54-8 16.50 27.75
l1ammeren. 18,737 18,540 8.00 7.04
Varkens 6,745 8,968 52.00 45.00
Biggen. 14,228 15,958 23.50 24.50
Boter. 8,280,640 7,463,596 ned. p. , 1.14 1.15 ,, ned. p.
Kaas .. 2,137,529 1,740,753 0.17 0.20
Aan vee werden te Leeuwarden aangevoerd: in 1863 20,420 en 28,600 koeijen, gemiddeld verkocht tegen
./152 en./162, 9,610 en 10,750 vaarzen tegenfHO en/111, 4,740 en 9,000 pinken tegenf97 en.f9i, 8,310
en 9,300 kalveren tegenf31 enf29, 46,590 en 56,580 schapen tegen.f16 en.f20, 10,050 en 13,020 varkens
tegen.f53 enf65 , 1,110 en 1,290 paarden tegen.f92 enf64.
Door de sluizen en de bruggen dezer provincie, waar de schut- en doorvaartgelden bij gaardering· worden
geheven, zijn gevaren en hebben aan regten opgebragt:
VAARTEN OF KANALEN.
:Kanaal van de Nieuwe Zijlen over
Dokkum, Leeuwarden en Franeker
naar Harlingen . . . . .
PLAATSEN VAN INNING.
Zeesluis de Nieuwe Zijlen ..
Draaibrug onder Engwierum 1) .
Hooge of Klaarkampsterbrug .
Ophaalbrug te Ritzumazijl .
Bolswarderbrug (de)...... .
Ophaalbrug de Kingmatille ..
Raatsveldbrug bij Franeker . . .
Draaibrug onder Achlum, De
Koetille . . . ... .
( Verlaat te Stroobos . . ..... .
Kanaal van Stroobos naar Dok- ~' Gerben-alles-verlaat .. . .... .
lrnm . . . . . . . . . . . . . . . Kollumerverlaat. . . . . . .
Brug te Wouterswoude
Brug ove~ het Kolonelsdiep onder
Augustmusga ........ . .
Vaart van Stroobos naar Leeu- Brug over het Kolonelsdiep te
1
warden en Lemmer ....... < Schuilenburg ........ . . .
Draaibrug te Bergumerdam .. .
I
Ophaalbrug over de Scharsterr~jn
\ Follegabrug bij Lemmer .....
Rivier de Linde . . . . . . . . . . Lindesluis onder Oldetrijne
Vaartuigen.
1.863. 1864..
2,517 4,231
2,398 4,074
2,268 1,822
4,021 3,720
2,167 2,145
6,251
7,424 5,502
8,686 8,085
12,505 9,435
3,772 3,357
5,746 6,405
8,919 8,889
6,846 9,574
6,153 5,174
2,493 2,483
3,531 3,020
TOTAAL
Opbrengst.
1863. 1864.
.f 2,015.90 f 3,116.50
536.995 2) 497.00
546.85 604.50
299.50 313.65
105.10 169.65
475.645 2) 376.01
223.95 197.37
650.15 629.75
3,010.46 3,191.655
1,506.905 863.925
1,406.125 1,023.835
2,118.15 2,013.00
636.05 552.45
3,799.07 2) 4,607.00
1,335.09 1 ,273.88
914.00 79L925
.! 19,579.94 f 20,222.10
De draaibrug onder Engwierum en de ophaalbrug de Kingmatille zijn van 12 Mei 1863 tot 12 Mei 1866
verpacht. Van 1 tot 25 April 1864 is door den dood van den brugwachter geene aanteekening gehouden van
het getal schepen gevaren door de Bolswarderbrug. De opgave van het getal schepen door de brug over het
Kolonelsdiep te Schuilenburg dagteekent van 12 Mei 1863. De doorvaartgelden door de ophaalbrug over de
Scharsterrijn zijn sedert 12 Mei 1863 verpacht. De doorvaartgelden door het Gerben-alles-verlaat worden sedert
'12 Mei 1863 b\j gaardering geind. De toestand der binnenschipperij is in deze provincie niet gunstig door de
lage vrachten. In 1863 zUn nóg al voordeelen behaald door het vervoeren van materialen voor den aanleg van
spoorwegen. In 1864 had de schipperij veel te lijden door de langdurige stremming in de watergemeenschap met
de provi~cie Groningen, wegens de daar plaats hebbende slattingen. - De friesche maatschappij tot onderlinge
verzekermg van schepen te Heerenveen, telde op 31 December 1863 en 1864 145 en 141 deelnemers, die eene
w~arde van./ 450,800 en f 44-2,700 hadden verzekerd. - In het laatst van elk jaar waren, behalve de openbare
middelen van vervoer, in deze provincie aanwezig 2,821 en 2,856 schepen, metende 42,422 en 41,149 tonnen .
De opgaven ontbreken in elk jaar voor Leeuwarden en Dokkum, in 1864 voor Tietjerksteradeel, waar in 1863
H4 schepen waren, metende 1,624 tonnen. De tonnenmaat was onbekend in 1863 van 60, in 1864van130 schepen.
1) JaarGIJ· XII en XJIJ. 2dc eed . . hlr.. 3i4- 1 rcacl 27 \'an hoven ~taat: JEun:wlrdcn lees: Enuwicrnm.
2) Pacl>tsom .