Netherlands Yearbook - 1868_ocr

!f 2
bij Koninklijk besluit van 27 September 1863 werrlen goedg·ekenrd, gevestigd met een kapitaal van f 12,000,000 ,
·de nederlandsch-indische spoorwegmaatschappij voor den spoorweg van Samarang naar Soerakarta, Djokjokarta
met een zijtak van 1.'empoeráng over 'l'oentang tot Willem I (wet 6 Julij 1863, Staatsblad n° 101), de nederlandsche
gasmaatschappij voor de gasverlichting te Kampen, B everwijk, Goes, Hoorn en Eindhoven.
Te Dordrecht zijn de aanvoeren van zout, levertraan en stokvisch, grootendeels voor binnenlandsch gebruik
bestemd, ongeveer dezelfde gebleven als vroeger. De aanvoeren bestonden hoofdzakelijk in ijzer, steenkolen,
porseleinaarde, noordsch hout, teer, granen, zaden en stukgoederen. Door de gunstige vooruitzigten van het
koolzaadgewas werd in 1863 in buitenlandsch slaglijnzaad weinig ondernomen en gaven de ladingen uit de
Oostzee, door teruggang der prijzen, slechte uitkomsten. De handelsbeweging was in beide jaren het grootst
van en op Groot-Brittanje. De aanvoeren over zee bedroegen in 1863 46,579, in 1864 48,670 lasten, tegen
49,400 in 1862. In 1864 zijn f02 schepen met bruinsteen beladen van Dordrecht naar Groot-Brittanje vertrokken.
De aanvoeren uit Nederlandsch Oost-Indie voor de handelmaatschappij waren in 1864 belangrijker dan in de
beide voorgaande jaren. De uitvoeren bestaan vooral in lijnzaad, zwavelerts, bruinsteen, beenderen, koeken,
lood, oud vaatwerk, hoepen, ijzer, aardappelen, vruchten en groenten naar Groot-Brittanje. Met. de lGndensche
stoom booten zijn in elk van beide jaren naar Londen verscheept 33,258 en 23,02'1 schapen en lammeren, 5,255
en 3, 780 runderen en kalveren, 3 en 95 varkens, 681 fusten en 961 vaten raap- en patentolie, 460 vaten en
28 okshoofden ingelegde groenten en vruchten, 927 en 1,54·1 kisten wijn, 8,825 en 7,838 blokken lood, 8,937
en 1,700 tin, 6,741 en 7,436 vaten zink, zinkwit en spijkers, 1,204 en 1,154 kisten en balen tabak, 35 en 47
manden g·evogelte, 508 en 590 kisten manufakturen, 7 41 en 620 vaten goudglid, 187 en 403 balen lompen, in
1863 9,975 bossen gaarden, f66 vaten kaas, 1,254 vaten schwerspat, 123,700 stuks lijnkoeken, 784 manden
mineraalwater, 8,946 geweerladen, 700 vaten loodwit, 222 balen hop, 1,67 5 m. haver, 1,833 m. hennepzaad en
246 kisten en vaten griffel:;, leijen en knikkers en in 1864 13,745 kelders jenever en 418 blokken koper. Naar ·
N ederlandsch Oost-Indie voeren in 1863 geene, in 1864 2 schepen. Het getal uitgezeilde schepen was in 1863
aanzienlijk minder dan in 1862, in 1864 nog iets minder. Beladen naar zee gingen in -1863 2H, in 1864 281
schepen, tegen 228, in ballast 248 en 172, tegen 285 in 1862. Uit zee zijn te Dordrecht binnengekomen in
f863 488, in f864 480 beladen schepen, metende 46,579 en 48,670 lasten, waaronder 3 en 1 oost-indievaarders,
als bijliggers buitenom van Amsterdam gekomen, tegen 5'11, metende 49,400 lasten in 1862. Van deze schepen
kwamen in elk jaar uit Oost-Indie 13 en 12 voor rekening der handelmaatschappij, Zweden, Noorwegen en
Rusland 87 en 93, Denemarken en de Oostzee 53 en 41 , Hamburg en Bremen 5 en 27, Groot-Brittanje 311
en 280, waaronder 70 en 57 stoom booten, !talie 14 en 18, Zuid-Amerika 2 en 4, Alexanclrie in elk jaar 2,
in 1863 .uit Frankrijk 1 en in 1864 uit Portugal 3. Van de uit Dordrecht naar zee vertrokken geladen schepen
gingen in elk jaar naar Groot-Brittanje '190 en 268, waaronder 70 en 61 stoombooten, Frankrijk 1 en 2,
Zweden en Noorwegen 8 en 6, in 1863 naar Rusland 1, de Oostzee 9, !talie 2, in '1864 naar Hamburg en
Bremen 2, N ederlandsch Oost-Indie 2, China L De aanvoeren uit zee naar den Rijn bestemd bestaan hoofdzakelijk
uit porseleinsteen, porseleinaarde, zwavel, sumac, salpeter, puimsteen en stukg·oederen; terwijl ter
verscheping naar zee werden aangebragt ongemalen tufsteen, spoorstaven, bruinsteen, zwavelerts en stukgoederen.
Regtstreeksche uitvoeren uit Dordrecht hadden in 1863 niet plaats; in 1864 is één schip met steenkolen
en één met steenkolen en stukgoederen op die wijze vertrokken. De beide stoombooten op Londen hebben
in 'l 863 70, in 1864 57 heen en terugreizen afgelegd en waren gewoonlijk geheel geladen.
De aanvoeren van granen te Schiedam bestonden in elk van beide jaren uit 754,050 en 363,911 m. rogge,
604,530 en 724,253 m. garst, 7 ,830 en 3,458 m. tarwe, 3,990 en 4,867 m. lijnzaad, 3,840 en 4,606 m. erwten,
in 1863 uit 390 m. boekweit en 60 m. hennepzaad, in 1864 uit 4,813 m. raapzaad. Uitgevoerd werden 84,750
en 196,739.5 m. rogge, 44,'160 en 150,962 m. garst en in 1864 218 m. boekweit en 105,619.5 m. mout. De
handel in granen was in 1863 zeer levendig door belangrijken uitvoer naar den Boven-Rijn; hij ging echter
gepaard met groote verliezen door de hooge inkoopsprijzen. In 1864 bepaalde zich de handel hoofdzakelijk tot
het benoodigde voor de branderijen te Schiedam en de omliggende gemeenten en was geen uitvoer van eenig
belang naar den Rijn. De prijzen wisselden voor de rogge in 1863 vau f 180 tot f 254, in 1864 van f 160 tot
j 200 , voor de garst van f 160 tot f 202 en van f 155 tot f 196 per last. De hoogste prijs -werd in elk van
beide jaren besteed voor de rogge in het begin, de laagste in de drie laatste maanden van het jaar; voor de
garst was in 1863 veel afwisseling in prijzen. De aanvoer van steenkolen uit Engeland, Belgie en van de Rhoer
bestond in 1863 uit 1,170,949 m., in 1864 uit '12,993,190 ned. p .. In 1863 zijn 4, '12'1 m. colrn ingevoerd. De
rhoersche kolen golden in 1863f22 tot f27, in 1864 f22 tot f40 de 100 halve mudden. De handel in gedestilleerd
was in 1863 minder lèveudig dan in het vorige jaar. Hoewel de staking van den uitvoer naar de
Vereenigde Staten van Noord-Amerika eenigzins vergoed werd door meer uitvoer naar Zuid-Amerika en
Australie, heeft echter de uitvoer slechts 29,218.17 of 25,003.83 vaten minder clan in 1862 bedragen. In 1864
bleef Noord-Amerika bijna niets trekken; de ;erzendingen naar Oost- en West-Indien, Zuid-Amerika,. vooral
Brazilie, waren vrij belangrijk. De gezamelijke uitvoer bedroeg ter zee , langs . de rivieren en de landzijde
U ,052.60 vaten gedestilleerd van 50 graden. De prijzen wisselden in 1863 van fiO tot f13.75, in 1864 van
f7.25 totf10.50 per vat. De hoogste prijzen werden besteed in beidejaren in Februarij, de laagste in 1863
in November en December, in 1864 in October en December. De laag'Ste prijzen hebben in 1863 veel uitvoer
van jenever naar Frankrijk uitgelokt. In brandersgist was in beide jaren de handel zeer belangrijk. Men
betaalde in 1863 in de zomermaandenf0.55, in Februarij, Maart en October f0.25, in 1864 in Jannarij, Julij,
Augustus en September f0.50, in Februarij f0.25 per ned. p .. Uit Oost-Indie werden in elk van beide jaren
aangebragt door de handelmaatschapp~j 17,041 en 9,679 kranjang·s koffij , 39,316 en 50,401 balen l_{offij, 2,701
en 8,780 blokken tin , 28,0f6 en 17,868 bossen bindrotting ; door bijzondere -personen 5 , 0~1 , 820 en 3,2U,OH
ned. p. rijst fn doppen, 69,00(} en 23,379 ned. p. hennep, 420 300 €il 80 000 d · ·
ned. p. zinkerts en 482 tonnen hout in 1864 2 314 ned , t . '1 . hne . p. ruw ijzer, tn 1863 20,050
d h
' , · p. gezou en v eesc 6 850 ned p onbewe kt h
1 ,090 ne . p. se apen wol, 728 zeetonnen hout ongebroken last en , , . . r aar'
f 'I 0,559 ongezaagd hout. Uit Belgie en van de Rhoer kwamen in el~o~:a;e::5 waa~~~ v~~ f ~,928 gezaagd'
63,662 en 68,589' regtstreeks uit zee 560 en 451 zeeschepen \Vaarvan 8 ~n 2 ent d nviersc ;pen, metenda
op stroom hebben gelost; de overige 552 en 44!), die te Schiedam hebben eha~:nd o:voergoe eren beladen'
72,280 zeetonnen. Van deze schepen zijn in elk jaar uit Danzig 46 en 5 L~ 4F. , are; groot 83,512 en
32' Petersburg 47 en 7, Riga 67 en 90, Memel 26, Stettin in 1863 34 aanau en 92, ev:-Castle 47 en
Schiedam overwinte_i:d ~O en 4~ schepen, terwijl de overigen in ballast zijn ve~:~~~:~: In elk Jaar hebben te
Te Delfshaven ZIJn m elk Jaar aangevoerd uit zee 220 en 458 l t
657 t as en rogge, 562 en 609 garst 1 650 en
onnen teer, 23,880 en 24,016 m. steenkolen in 1863 123 339 d ' '
144712 . , ' ne . p. cement, 96,300 gebroken glas 255 000
guano, , , · 5 ruw en staafiJzer, 209,100 melasse in 1864 383 ned p ï '"k ' '
gezaagd hout 109 tonnen en voor eene waarde vanf~20 Langs d . ·. . JZere~ splJ er~, 27,~41 petro~eum,
voerd, behalve enkele artikelen van minder belang 19.3 161 en 2e03nv30ie7ren wer ten va~ et buitenland mgeh
Ik l D . ' ' , m. maa - en m 1863 36 750 ned p
se ~~O ~Oen. de voorn~amste artikelen van uitvoer waren gedestilleerd 36,891 en 59,072 vaten, oud ijzer 120 ~O~
e~ , 0 ne . p. e~ m f863 voor eene waarde van f 47,0.00 aan stoomwerktuigen. In elk van beide ·aren 'zïn
bmnengekomen en mtgevaren 27 en 24 zeeschepen metende 3 431 en 3 323 t J J
Te Vla d. .. . 11 d , , , onnen.
ar mgen ZIJn mge {aar in 1863 95, in 1864 101 schepen roetende 13 456 en 8 126 't kl d 91
:: ~~~:r:=~~~. ~~'!!!de:i~~o~~ 7
t~:n:~~ ~;~::~er uit Vlaardingen' 25 en 26 ko~pvaardij~che;e:~ ~0 :tr1 , 770
~it Bnelle Z~JU m g~en van ·beide jaren kat,oenen stoffen naar N ederlandsch Indie uitgevoerd.
voo/ ;~~::~~:~s~7: 2~1tvoe~4 vat~ ~ee uit Noordhol!~nd naar de engelsche markten bestond in 1863 en 1864
en lammeren, in 1864 1:~aar;e~e~e:e~ o;;:~e~n u7~e1IJ;:~ !ne~ :7;al:~ren en hokkelinkge°:~ 9,895 en 466 schapen
veren en hokk r ' ' ' s ieren · ossen en OeIJen, 258 en 1 602 kal~
~~~er~=l~e~~:ij:~~:~~:~::Tsceh:;:1~ 9 ~~ ~:1::~1:~e:~ ~~~:~~~i:::~ !! 6 ! 3 ~ 2 s::r::n,\s::~el e!1 ke:eij1d, s~~e;e:~
Daareu boven wordt lan oen , 2.6,842 en 25, 195 schapen en lammeren en 1863 4 varkens, in 1864 f paard.
aldaar naar Engeland teg~::d= 1 ~g:;~~::p~ge~i:e;~n n~r1;olla~ds~h v~: ?aar Rotterdam vervoerd, ten einde
naar Engeland verscheept, tegen 392,296 in .1862. e er ZIJn m e Jaar 325,952 en 223,426 ned. p. kaas
?e :olgende staat behelst de voornaamste artikelen door de nederlandsche
beide Jaren te Amsterdam aangevoerd:
!
java . .
Koffij
ceylon.
Suiker.
Tin .....
Binclrotting
Thee ....
Indigo. . . . ..
Cochenille . . . . . . .
Potlood .... . ... .
oostindische. . •.
Tabak japansche ....
amerikaansche .
l
Katoen~ japansche ... .
~ oostindische. . .
Wol .......... · .... .
Kokosolie ........... .
Koko:igaren (in 1863 in strengen
en kluwen . . . . . . .
N otenmuscaat . . . . . . . . .
Kruidnagelen . . . . . . . . .
Foelie (in 1863 in balen) .
Kaneel .. .
Peper ... .
Cassia vera. .
1863. 1864.
377 ,670 460,908 balen.
2,078 492
vaten.
'133,797 kranj'.
matten.
79,213 blokken.
167,521 bossen.
.21 ,116 kisten.
1,667
163
11 vaatjes.
2,360 232 pakken.
22
1,064 vaten.
2,536 balen.
81 2,991
3,0f6 4,223
292 177 vaten.
107
\ f21 ,242
? 428
49,698
196,917
14,235
2,344
H,600
1,369
492
99
5,082
250
9,284 ned. p.
1,628 vaten.
417 balen.
608 vaten.
702 fardee! 11 •
1,893 balen.
300 pakken.
Gom-elastiek (in 1863 in piks. ~
Getah-pertjah .
Gom-d'amar .
Huiden ... .
Horens .. .
Hoornpitten ..... .
· Beenderen . . . . . . .
, boomwas ... .
goederen ... .
J apansche kamfer. . . .
) soya ..
zijde .
Koper ...
Notenzeep
Paarlemoerschelpen . . ~
Schildpad ..... .
Wortelhout.
Sandelhout ..
Sapanhout
Copperah ..
handelmaatschappij in elk van
)
1863.
20
192
50
27,497
44,700
2,000
1,094
9
3,132
f,411
3,195
150
242
1864.
20 zakken.
12 kisten.
9
8,336 stuks.
26 zakken.
f40 pakken.
kisten.
18,292 stuks.
37,735
2,997
6,000
397 kisten.
1,366
1,430 balen.
200 kisten.
133 balen.
• 189 kisten.
.2,235 plaatjes.
60 kisten.
61,926 paren.
2 kisten.
19
i ,403 stukken.
pikols.
knass.
De aanvoeren van koffi.j door de handelmaatschappij. bedroeQ'en 1·n lk b "d ·
bal 2 7 ~ e van ei e Jaren 775,733 en 975 620
en" 5 en 3~ vaten, die door -partikulieren 256,061 en 243 469 balen 679 en 1
2 23
t y d '
voeren kwamen m elk · ·t d cl
1
. . ' . , , va en. an eze aan-
1864 J,007 vaten., uit r~a~:e~~ind~sc~: :~.~~~se;: ~~~t~~di~~~: b~;t
9 tingen 216
1,003,599 e~ 1,202,569 balen en in
· ' . . , en vaten, mt Ceylon 2,150 en 834.