samla vurdering av småkraftverk i fjærland ... - Luster Energiverk

1.0 Innleiing Samla vurdering av småkraftverk i Fjærland
Friluftsliv
Ein av dei store fordelane med å bu og vekse opp i Fjærland, er moglegheitene for å drive
friluftsliv. Jakt og fiske har lange tradisjonar i området, men og aktivitetar som brevandring og
vanlege fjellturar har gode vilkår i bygda. Moglegheitene for å drive med aktivitetar på fritida vert
nok berre meir og meir verdsett og særleg friluftsopplevingar i den særeigne og storslagne
naturen i Fjærland (nasjonal status gjennom verneområde). Kraftutbyggingar treng ikkje påverke
utøvinga av friluftsliv, men grunna allemannsretten som er veldig sterk i Noreg, har desse
interessene rettar som må takast omsyn til.
Sysselsetting/lokal verdiskaping
Folk i Fjærland driv med mykje forskjellig. Turisme, servicetenester og landbruk er dei viktigaste
sysselsettingane i bygda. Ein del pendlar både til Førde og Sogndal. Generelt i landet vert
tenesteytinga stadig forsterka og produksjon vert mindre viktig. Særleg innan landbruket er dette
tydeleg. Korleis ei utvikling med kraftutbyggingar i dei ulike områda av området vil påverke
sysselsetting og den lokale verdiskapinga vert vurdert under dette temaet. Under dette temaet
er det og naturleg at busetnad vert diskutert.
1.4.4 Metode landskapsevaluering:
For å fange opp variasjonane og gje tilfredsstillande vurderingar av landskapet og verknader i
høve potensiell utbygging av småkraftverk, vil omtale og vurdering av landskap skje på fleire
nivå;
- Overordna landskapsskildring
- Delområde (verdsetting av natur-kultur og landskapsverdiar)
- Vassdrag (vurdering av konfliktpotensial i høve utbygging)
Overordna landskapsskildring
Dei landskapsemessige hovudtrekka er skildra på overordna, felles nivå for heile Fjærland.
Innanfor dette samla og klårt avgrensa landskapet er det igjen identifisert 6 landskapsområde,
eller einskaplege delområde der det er mogleg å skildre landskap, natur, kultur og
opplevingsmessige samanhengar i ein relevant målestokk.
På overordna nivå vil landskapsregionen vere retningsgjevande for seinare verdivurdering av
delområda.
Landskapsregionar:
Noreg er delt inn i 45 landskapsregionar. Inndelinga tek utgangspunkt i dei store og samlande
karaktertrekka i landskapet (Elgersma 1996). Desse landskapsregionane er skildra (Puschmann
2004) gjennom ei analyse av fleire landskapskomponentar, som hovudforma til landskapet,
småformer i landskapet, vatn/ vassdrag, vegetasjon, jordbruksmark og busetnad/tekniske
anlegg. Deretter vert samspelet mellom dei ulike landskapskomponentane som til saman dannar
landskapskarakteren til regionen skildra. Landskapsregionar er først og fremst ei referanseramme
for å sjå kva for hovudtype ”lokallandskap” ein er i. Vurderinger er knyttet opp til relative
samalikningar mellom landskapsområde innanfor den landskapsregion man er i.
Einskaplege delområde
I eit oppbrote, men storskala landskap med fjord og gjennomgåande, større dalområde, kan det
vere vanskeleg å gjere ei avgrensing av området som skal vurderast på ein meiningsfull måte. I
denne utgreiinga nyttar ein omgrepet ”delområde” for å synleggjere at t.d. Fjærlandsfjorden er
ein heilskap som kan delast inn i flere delområde som folk flest vil kunne oppfatte å ha ein indre
samanheng (einskap) som skil det frå eit naboområde. Delområda tek utgangspunkt i ei romleg
avgrensing og fungerer på eit landskapsmessig skalanivå som samsvarer med landskapsformer
og arealstorleik som folk orienterar seg etter og opplever når dei ferdast gjennom landskapet.
Grender vil ofte kunne utgjere eit delområde.
I mange tilfelle vil det ut frå skalaforhold og topografi ikkje vere mogleg å få overblikk over heile
området medan ein er ute i terrenget. Ein vil likevel kunne oppfatte og forstå overgangar mellom
delområde når ein rører seg gjennom eit dalføre eller langs ei fjordside.
Samanstilling av REGINE einingar til delområde:
Landskapsvurderingane er knytt opp til realisering av potensial for vasskraftutbygging.
Arealinndelinga tek difor utgangspunkt i dei eksisterande nedbørfeltgrensene som finnast i
REGINE-systemet, utarbeidd av NVE. REGINE-systemet er bygd opp kring ein stadig større
6