1 TC Sağlık Bakanlığı Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ...

farklılaşmaktadır. Tedaviden yeterince fayda gördüğünü düşünenler daha fazla oranda düzenli
ilaç kullanırken, kısmen fayda gördüğünü düşünenler düzensiz kullanmakta, fayda
görmediğini düşünenler ise ilaç kullanmamaktadır.
Düzensiz ilaç kullanan veya hiç ilaç kullanmayan hastalara sebepleri sorulduğunda; 81
kişi ilaçların yararına inanmama sebebi ile (38,5 %), 58’i ilaç kullanmaktan hoşlanmama
sebebi ile (27,6 %), 83’ü ilaçların yan etkileri sebebi ile (39,5 %), 33’ü ilaç alacak veya katkı
payı ödeyecek parası olmaması sebebi ile (15,7 %), 53’ü ise başka sebeplerden ötürü (25,2 %)
olduğunu belirtmişlerdir. Diğer ilaç kullanmama veya düzensiz kullanma sebebi
sorgulandığında ise; 30 hastanın hezeyanları nedeni ile (15,2 %), 21 kişinin unutma sebebi ile
(10,0 %), 1 kişinin ailenin ilgisizliğinden ötürü, 1 kişinin de bilgi eksikliği nedeni ile olduğu
anlaşılmıştır. Midrasi ve arkadaşları yaptıkları çalışmada, hastaların tedaviyi bırakma
nedenlerinin nörolojik, endokrin, antikolinerjik ve ekstrapiramidal sistem yan etkilerinin
ortaya çıkması olduğunu göstermiştir (76). Aker ve arkadaşlarının çalışmasında da yan etkiler
nedeni ile görülen ilaç uyumsuzluğu, yaklaşık % 40 oranı ile ikinci sırada yer almıştır.
Yapılan birçok çalışmada da hastaların % 40’nın ilk 1 yıl içinde, % 75’inin 2 yıl içinde çeşitli
yan etkiler nedeni ile ilacı bıraktıkları bildirilmiştir (87,93,94). Yan etkilerden sonra, ilaçların
yararına inanmama bir diğer önemli sebeptir. Burada da hasta ve yakınlarının eğitiminin ve
kurulan ilişkinin önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır.
Hastanın tedavisinde aileye ilişkin sorunlar sorgulandığında; 63 kişide yol ve tedavi
giderlerini karşılayamama (25,8 %), 26 kişide ulaşım sorunu (10,6 %), 126 kişide hastayı
hastaneye getirecek kimsenin olmaması (51,6 %), 22 kişide ailenin hastalığa inanmaması (9,0
%), 70 kişide ailenin ilgisiz davranması (28,6 %), 9 kişide bilgi eksikliği (3,6 %), 84 kişide
hasta sorun çıkarmadığı için kontrole getirmeme (34,4 %) sorun olarak saptanmıştır.
Unutulmaması gereken bir başka önemli nokta da bazı aile üyeleri veya hasta yakınlarının
zamanla yoruldukları ve bakım vericilikten, hastalığın sonuçlarıyla uğraşmaktan yılgınlığa
düştükleri gerçeğidir. Bunun çok ciddiye alınması gerekir (59). Verilen yanıtlarda aileye
ilişkin en önemli sebep hastayı hastaneye getirecek kimsenin olmaması sorunudur. BRSHH’a
gelmeme sebebi olarak “hastamız yatırılmıyor” yanıtını verenlerde de tedavide aileye ilişkin
saptanan sorunlar açısından bakıldığında, hastaneye getirecek kimsenin olmaması, hastanın
şimdilik sorun çıkarmaması ve ailenin ilgisizliği öne çıkmaktadır. Burada da tedaviye ulaşma
kolaylığı ve vaka yönetiminin önemi görülmektedir (88). Kampman ve arkadaşlarının 2003’te
yayınladıkları 4 yıllık izlem çalışmasında, şizofreni tanısı konmuş ve tekrar tekrar hastaneye
118