1 TC Sağlık Bakanlığı Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ...

Sosyal geri çekilme ve otizm, ayrışmamış ve desorganize tip şizofreni, bekarlık,
boşanmışlık, dul olma, ortaya çıkarıcı bir olayın olmaması, nörolojik belirti ve bulguların
olması, perinatal travma öyküsü olması da kötü prognoz kriterleri arasındadır (22).
Hastaneye yatış sayısının çok, yatma sürelerinin uzun olduğu, iyileşme dönemlerinin
kısa olduğu oranda prognoz kötüdür. Negatif belirtilerin baskın olduğu hastalar, tedaviden
daha az yararlanmakta ve prognoz daha kötü olmaktadır. Ailede kalıtımsal yüklülük
varlığında ise kronikleşme olasılığı yüksektir. Aile ortamının bozuk oluşu, aile ve toplum
içinde denge bozukluğu belirtilerinin ve duygu dışavurumunun yüksek oluşu, prognoza
olumsuz etki yapabilir. Hastanın kendisinden ve ailenin hastadan beklentileri yüksek ve aşırı
baskıcı olduğu oranda, prognoz olumsuzdur (20,22,33,42).
Şizofreni yaygın ve yeti yitimi yapan bir durum olduğu için çalışmaların çoğu; tam
düzelme, rehospitalizasyon ihtiyacı, pozitif ve negatif semptomların derecesi, kişiler arası
ilişkilerin kalitesi, çalışma yetisi ve mortalite gibi belirleyicilere odaklanmıştır. Birçok
çalışma da tam iyileşmeyi araştırmıştır, bu da tüm semptomların tamamen düzelmesi, ilaca
gereksinim kalmaması, en yüksek prepsikotik işlevselliğini kazanması ve kendisi, ailesi ve
diğerleri tarafından ruhsal olarak hasta görülmemesini içermektedir. Henry T. ve arkadaşları
bu tanımda küçük değişiklikler yaparak % 19-30 arasında tam iyileşme oranları
bildirmişlerdir (31).
En ideal sonlanım çalışmaları ilk atak hastalarını en az 5 yıl süreyle takip eden
prospektif çalışmalardır. Varolan en kapsamlı uzun dönemli çalışmalar özetlendiğinde,
hastaların % 15-20’sinde nüks gelişmeksizin tam iyileşme sağlandığı görülmektedir.
Hastaların % 15’i ilk atağı etkin olarak asla atlatamayacak, semptomatik kalarak uzun
dönemli yoğun sosyal ve medikal desteğe gereksinim duyacaktır. Bu iki kutup arasında yer
alan hastaların büyük bölümü ilk atağı kısmen atlatacak fakat hastalık öncesi fonksiyon
düzeyine ulaşamayacak, gelecekte tekrarlayan ataklar geçirecek ya da bu iki süreci birlikte
yaşayacaktır (47).
Hastalığın başlangıcında tedavi edilmeden geçen psikotik semptomların süresinin daha
sonraki hastalık sürecini etkileyebileceği bilinmektedir. Đlk psikotik epizodun antipsikotik
tedavisi belirgin olarak geciktiğinde hastanın multiepizodik bir seyrinin olması ve yaşamının
29