Ä ÃÄ NDEKÄ LER - Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı
Ä ÃÄ NDEKÄ LER - Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı
Ä ÃÄ NDEKÄ LER - Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
30<br />
Romalılar zamanında, önce Bitanya (M.Ö. 74), sonra Bitanya-Pontos (M.Ö. 64) eyaleti adı ile idare<br />
edilmiĢtir.<br />
Roma‟nın Anadolu fatihi olarak ünlenen komutanı olan Pompeius, iç Paflagonya Bölgesini<br />
(Çankırı, Karabük ve Kastamonu illerini kapsar) bu bölgenin eski önderi Pilaimenes‟in soyundan<br />
geldiğini ileri süren Attalos‟a bağıĢlamıĢ, iç Paflagonya‟da, TaĢköprü‟yü de içine alacak biçimde Pontos<br />
Polemoniacus Eyaleti kurulmuĢtur.<br />
Karabük ve çevresinde Roma Döneminden kalma birçok mezar ve yerleĢim yeri bulunmaktadır.<br />
Roma döneminin yöredeki en önemli yerleĢim alanı Eskipazar sınırlarındaki Hadrianopolis kentidir. M.S.<br />
126 yılında bu adı alan kentin asıl adı Kaisareis Proseilemmenitai‟dir. Kentin kuruluĢ tarihi tam olarak<br />
bilinmemekle birlikte M.Ö. 64 tarihini kabul etmek yanlıĢ olmaz.<br />
Eskipazar ilçesine bağlı Deresamail (Dereköy, Değirmendere Mah.), Boncuklar (Yahyalar<br />
Mah.), TamıĢlar (Emiroğlu Mah.) köylerinde bulunan 20‟ye yakın Grekçe yazıttan yöreye iliĢkin çok<br />
ilginç bilgiler elde edilmiĢtir. Bu yazıtlara göre; merkez Deresamail bölgesine Kimistene adı<br />
verilmektedir. Kimistene‟ye bağlı Endeiron Köyü bugün Emredore olarak anılmaktadır. Bu köyün<br />
kurucularının M.S. I. yy‟da, eski Yugoslavya‟nın Dalmaçya bölgesinde bulunan Enderon‟dan gelmiĢ<br />
olduğu tapınak yazıtlarından anlaĢılmaktadır.<br />
Yine yazıtlara göre Kimistene‟de, Amastris (Amasra)‟den Halikarnassos (Bodrum)‟dan,<br />
Roma‟dan ve Dalmaçya‟dan gelen insanlar yaĢamaktadır. Ġmparator Caralla (211-217) ve Diocletianus<br />
(284-305)‟un heykel kaideleri; Zeus Kimistenos; Demeter ve Kore, Artemis Kratiane ve Hermes<br />
kültlerini ilgilendiren tapınak ve sunak yazıtları; bazı mezar yazıtları, Kimistene‟nin Roma imparatorluk<br />
dönemi içinde çok önemli bir yerleĢim alanı olduğunu açıkça göstermektedir. Karabük ve çevresinde<br />
Roma döneminden kalma ünlü yapıtlar arasında, Sipahiler Köyü Küre Havuzu (Roma Döneminde<br />
maden eritme ve iĢleme atölyesine sahipti), taĢları köylüler tarafından ev inĢaatlarında kullanılmıĢ olan<br />
tapınak ve sunaklar, Safranbolu‟da Hacılarobası köyünde bulunun Ġnkaya Kaya Mezarlığı, Akveren ve<br />
Yörük Köyleri arasında kalan Horozini Kaya Mezarları ve daha birçok yapı yer almaktadır. Ġç Paflagonya<br />
bölgesi uzun zaman Roma yönetiminde kaldığından yörede çok sayıda Roma döneminden kalma eser<br />
bulunmaktadır.<br />
Bizans Dönemi: 395 yılında Roma Ġmparatorluğu ikiye ayrılınca yörede uzun süren bir Bizans<br />
dönemi baĢlamıĢtır. Bizans, 622 yılında Anadolu‟yu dolayısıyla Paflagonya‟yı, Ġran (Sasani) istilasından<br />
kurtardıktan sonra Anadolu‟da askeri ve sivil örgütlenmeye gitmiĢtir. Bizans imparatoru Heraklius,<br />
Anadolu‟yu 17 Teme (eyalete) ayırmıĢtır. Bunlardan birisi de Karabük ve çevresinin içinde bulunduğu<br />
Paflagonya Temi‟dir.<br />
Bizans döneminde Paflagonya‟nın tarihi açık ve belirgin değildir. Bilinen tek geliĢme, bölgenin<br />
Vlll. yy‟dan baĢlayarak, 922 yılına kadar olan süreçte, Bizans-Müslüman Arap çatıĢmasına konu<br />
olmasıdır. Bu çatıĢmalar sırasında bölgede Roma döneminde yapıldığı sanılan Eflani ġatosu, bir akritai<br />
olan (Bizans dilinde müstahkem kale) Safranbolu ve Kastamonu kaleleri, Müslüman Araplara karĢı<br />
verilen mücadeleler sırasında bölgede ön plana çıkmıĢ ve adlarını duyurmuĢlardır. Yine Bizans<br />
döneminde birer piskoposluk merkezi olan Eskipazar ve Safranbolu yörede etkin dinsel yerleĢim<br />
alanlarıdır.<br />
922 yılına kadar süren Bizans-Müslüman Arap çatıĢması, Kuzey-Batı Anadolu kentlerinin<br />
tahribine ve halkın yoksullaĢmasına neden olmuĢtur. Bölgede bulunan köylüler, tarım arazilerini<br />
bırakarak kalelerin içine sığınmıĢlar, güvenlik sorunu bölgede tarımsal üretimin düĢmesine neden<br />
olmuĢ, Bizans Devleti‟nin feodalleĢmesi süreci hız kazanmıĢtır. Bölgedeki otoritesizliği göstermesi<br />
açısından 1100 yılları dolayında Eflani ġatosu‟nun çapulcular tarafından soyulması ilginç bir geliĢmedir.<br />
Anadolu‟dan Balkanlara bu dönemde büyük göçler yaĢanmıĢtır. Anadolu‟da nüfusun boĢaldığını gören<br />
Bizans yönetimi, Germenler, Slavlar, Katalanlar gibi Avrupa kökenli kavimler yanında Peçenek, Kuman<br />
(Kıpçak) gibi Hıristiyanlığı kabul etmiĢ savaĢçı Türk topluluklarını da Anadolu‟ya yerleĢtirmek zorunda<br />
kalmıĢlardır. Bizans‟ın bir devlet politikası haline getirdiği bu iskân siyaseti Eskipazar ve Eflani‟nin diğer<br />
yerleĢme noktalarından önce TürkleĢmesini sağlamıĢtır.<br />
Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi: Türkler, 1071 Malazgirt SavaĢı öncesinde de<br />
Anadolu‟ya değiĢik amaçlarla gelmiĢler ve yerleĢmiĢlerdir. Eskipazar‟da TamıĢlar Köyü‟ne adını veren<br />
TamıĢ, Bizans‟ın emrinde bir Oğuz Beyi olup, saptamalara göre, Malazgirt SavaĢı‟nda Selçuklu<br />
ordusuna karĢı savaĢırken, giysilerde kullanılan renk ve dil benzerliklerinden dolayı kısa zamanda saf<br />
değiĢtirmiĢ, Selçukluların tarafına geçmiĢtir.