halıcılıkta büyük şöhret kazanmış bir şehir olduğunusöylemiştim. Halıcılığın yanı sıra kilim,seccade, iğne işleri gibi küçük sanat dalları da gelişmişburada. Tarih boyunca Tebriz’in bir kültür<strong>ve</strong> sanat şehri olduğunu söylemeye bilmem gerekvar mı?İran’a gidersek ne yer ne içeriz diye meraklanmayagerek yok. Yemekleriyle damak tadımızuyuşuyor aslında... En meşhur yemeklericilo <strong>ve</strong>ya celo kebap. Tebriz köftesini de ihmaletmeyin bence. Yanında mutlaka yağsız pirinçleyapılmış tepeleme bir tabak dolusu pirinç pilavıile beraber. Üzerinde safran <strong>ve</strong> tereyağı mutlakabulunmalı.Fakat hepsini bitirmeniz mümkün değil!...Ama illâ ki Abguş!... Canınız çorba isterse eğer“sub” demeniz gerekir garsonlara. Sub, şu İngilizcedeki“Soup”un İran’daki kardeşi. Çorba, etinsuyuna diyorlar. Tebriz’in kızıl alabalığı, balı <strong>ve</strong>kaymağı da meşhur. İran’da somun ekmek yok.Yemeklerde lavaş <strong>ve</strong>ya sengek -fırında çakıl taşlarıüzerinde pişirilmiş lavaşa benzer ekmek- <strong>ve</strong>riliyor.İran’da en güzel yemeklerin de Tebriz’de pişirildiğiniüzerine basa basa söylüyor Tebrizliler.Açıktan alkol satışı yok İran’da. Çayı da Erzurumlulargibi “kıtlama” içiyor Tebrizliler.Tabirimi hoş görün. Tebrizliler de bunuolumsuz manada anlamasınlar lütfen, Tebriz birtarih mezarlığı aslında.. Tarih müzesi mi demeklazım, bilmiyorum. Şehir merkezinde, bugün birtoprak yığınından ibaret “Rub’-ı Reşîdî Kalesi” <strong>ve</strong>yine Akkoyunlu Sultanı Uzun Hasan’ın yaptırdığı,ancak bugün ortada adından başka bir şey kalmayanHasan Padişah Mescidi’ni ise üstad EvliyaÇelebi anlata anlata bitiremiyor.Tebriz’deki tarihî yapıların en önemlilerindenbiri de Sultan Celâyir tarafından yaptırılmış olan20.000 odalı muhteşem saraymış, ne yazık ki bumuhteşem eserden de günümüze ancak “Devlethane”<strong>ve</strong>ya “Hane-i ikbal” diye bilinen bir kısmıulaşabilmiş. Ol saltanatın yeller eser şimdiyerinde!... Kimler gelip kimler geçmemiş -ya dageçememiş- ki bu kadim şehirden. Meselâ meşhurhükümdar Gazan Han, Tebriz’de, eski ismiyleŞam şimdiki adıyla Kara Malik Mahallesindeyatıyor Tebrizî. Ama ondan da bir eser kalmamışne yazık ki.Yine Tebriz’in o meşhur eski kapılarındanbirinde efsanevî kumandan Efrasyab’ın kesik başınınbulunduğu <strong>ve</strong> bu nedenle de bu kapının“Dervâze-i Sar” adını aldığı söyleniyor. Harzemşahlarınson hükümdarı, büyük kumandan CelaleddinHarzemşah da Tebriz’in fatihlerinden biri.Tebriz’in bir başka fatihi meşhur Safevî HükümdarıŞah İsmail. Annesi Alemşah Begüm’ü, haksızcinayetlerine karşı çıktığı için bu şehirde cellatlarınaboğdurmuş. Kabri Erdebil’de Şeyh Safîtürbesinde… Şah İsmail’in oğlu Şah Tahmaspbu şehirde doğmuş. Yine meşhur AkkoyunluHükümdarı Uzun Hasan, Tebriz’de oğlu SultanYakup ile birlikte kendi yaptırdığı Nasrıyye Medresesihaziresinde metfun. Karakoyunlu Hükümdarı,aslen Mardinli olan <strong>ve</strong> “Hakîkî” mahlasıylaşiirler yazan meşhur Cihanşah’ın da Tebriz’demetfun olduğunu bilir miydiniz? Yavuz SultanSelim de Çaldıran zaferinden sonra Tebriz’e gelenlerarasında bildiğiniz gibi.Efendim, Tebriz’de daha daha nereleri gezipgörelim derseniz Antik Kırk Kız Köprüsü’ne, Üstad<strong>ve</strong> Şakird Mescidi’ne, Kızıl Kümbed’e, ŞeyhŞehabeddin Türbesi’ne, Gülşen-i Râz adlı eserinmeşhur yazarı, büyük sûfîlerden Şeyh MuhammedŞebüsterî’nin türbesine gidebilirsiniz. Eğerhâlâ; Tebriz’de gezecek başka yer kalmadı, amazamanımız da var diyorsanız, şehre yaklaşık 40-50 km. uzaklıkta, Sehend Dağı’nın eteklerindekurulmuş bulunan Kendovan kasabasına gidebilirsiniz.Burası tabiri caizse İran’ın Kapadokya’sı.Mağara evleri <strong>ve</strong> balıyla meşhur, dünya kültürmirası listesi içinde yer alan Kendovan’ı -vaktinizvarsa- mutlaka görün, derim.Tebriz’e yeniden dönmek üzere ayrılıyoruz.Niyetimiz akşam uçağıyla Şiraz’a uçmak ama düşündüğümüzolmuyor. Çünkü fiyatlarının ucuzoluşu nedeniyle burada çok önceden bilet almakgerektiğini çok geç öğreniyoruz. Türkiye’den deseferlerin bulunduğu uluslararası bir havaalanıvar Tebriz’in. Ülkenin bütün şehirlerine otobüsbulabilirsiniz buradan. Trenle başkent Tahran’ageçmek de mümkün. Otobüsler <strong>ve</strong> trenlerin deİran’da son derece temiz <strong>ve</strong> rahat olduğunu bilesiniz.Ve de Türkiye’ye nispetle çok çok ucuzolduğunu da belirtmiş olayım. İran’a gelir gelmezcep telefonlarınız için İran-Cell’den bir hazır karttelefon hattı alırsanız Türkiye ile haberleşme sıkıntınızda olmayacaktır.■76eylül-ekim-kasım2013
ZAMANI GELDİGönlümde yeşeren gonca güllere,El<strong>ve</strong>da demenin zamanı geldi.Elimden kuş gibi uçan yıllara,El<strong>ve</strong>da demenin zamanı geldi.Dikenli bir yoldu önümde hayat,Ruhum incinse de etmedim feryat.Bir kerecik olsun demeden “heyhat”,El<strong>ve</strong>da demenin zamanı geldi.Daim çiçek açtı dilimde şükür,Hırsımı hor gördüm, nefsimi hakir.Canımla can olan dostlara bir bir,El<strong>ve</strong>da demenin zamanı geldi.Yaş döktü gözlerim hep için için,Hoş gördüm âlemi Yaradan için.Kalbinizde dostlar bana yer açın,El<strong>ve</strong>da demenin zamanı geldi.Ey kara kışlarım, ey ilkbaharım,Ey sıcak gülüşüm, ey âh ü zârım,Ey canımın içi hatıralarım,El<strong>ve</strong>da demenin zamanı geldi.Acıları bal eyledim dilime,Kemlik göstermedim nazlı gülüme,Son biletim <strong>ve</strong>rilince elime,El<strong>ve</strong>da demenin zamanı geldi.YUSUF DURSUN77eylül-ekim-kasım2013
- Page 1 and 2:
ÜÇ AYLIK KÜLTÜR ve SANAT DERGİ
- Page 3 and 4:
Beş Şehir'in sırrıNAZIM PAYAMŞ
- Page 5 and 6:
Kanallar değişiyordu. Su kesilmi
- Page 7 and 8:
İHSAN FAZLIOĞLUile şehir ve kita
- Page 9 and 10:
yazı kültürünün geliştiği, o
- Page 11:
Çünkü kâğıt, dolayısıyla İ
- Page 16 and 17:
ihtirası, çok ve çabuk kazanma a
- Page 18:
Uzasan, göğe ersen,Cücesin şehi
- Page 21 and 22:
önceleri hattatlar, sonraları mat
- Page 23 and 24:
Nasıl ki, ziyarete gelen önce bin
- Page 25 and 26: İsim-şehirKÖKSAL ALVERŞehirler
- Page 27 and 28: SABAH SÖZLERİGün sona erişmişs
- Page 29 and 30: Kitap ve hikmet üzerineVEFA TAŞDE
- Page 31 and 32: ye başlamıştır. Thomas Aquinas,
- Page 33 and 34: Mutlak İstenci sevmektir. Dolayıs
- Page 35 and 36: ilgili olduğu için, sosyal ve sı
- Page 37 and 38: Gökler bile dışımızda değilCE
- Page 39 and 40: tu. Burada bahsedilen göz, “ilah
- Page 41 and 42: dığında sakinliği insanı da sa
- Page 43 and 44: tüphanesi için: “Yeni Eflatuncu
- Page 45 and 46: Cami, Mekke, Medine, Tunus’taki Z
- Page 47 and 48: ham maddesi olan ketenin bulunduğu
- Page 49 and 50: Şimdi radyodan bir ses geliyor kul
- Page 51 and 52: Kimi zaman dile gelip aşkDudaktan
- Page 53 and 54: ŞAİRİN/ ŞİİRİNGAYRİRESMİ T
- Page 56 and 57: Şehir, medeniyet ve kitapD. MEHMET
- Page 58: Fethedilmeyen İstanbul: PeraBEYHAN
- Page 61 and 62: Turbo TimaPERVİN (AZERBAYCAN)çev.
- Page 63 and 64: diği için Turbo Tima çok heyecan
- Page 65 and 66: İKİ AYRINasıl mı diyorsun?Yüre
- Page 67 and 68: man olur bilemiyorum.” diyerek bi
- Page 69 and 70: si’ndeki medreseye geldiler. Bir
- Page 71 and 72: Ne zamandır onu aradık, yandık y
- Page 73 and 74: dilinin gelişip zenginleşmesinin
- Page 75: iri olmalı burası.Evet, “Şehri
- Page 79 and 80: hayrülhalef üç tane aslan gibi e
- Page 81 and 82: Soldan sağa: Mustafa Yalçın, Öm
- Page 83 and 84: Şehrimizde yeni kitaplarM. NACİ O
- Page 85 and 86: Bizim şehir*MAHİR ADIBEŞ"... ins
- Page 87 and 88: eğilecek olanlara ışık tutsun d
- Page 89 and 90: ebiliyoruz. Bir de o günleri hiç
- Page 91 and 92: "Harput'a adanmış bir ömür"İsh
- Page 93 and 94: 21. Hazar Şiir Akşamlarının ard
- Page 95 and 96: YELİZ ÖZTÜRKBirleyerek OluşmakF
Change language