İZZETPAŞA VAKFI ADINA SAHİBİ ve YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ NİHAT ...

Merhum İshak Sunguroğlu’nun 88 yıllık ömrünün 30 yılınıhasrederek hazırladığı ve yayınladığı “Harput Yollarında”adlı dört ciltlik kitabı da bu eserlerden biridir. Kimbilir ömrü vefa etse idi, üzerinde çalıştığı beşinci cildiile Harput’a dair bizim bilmediğimiz daha nelere yerverecekti.diğinde baba ocağını, çocukluğunun geçtiği sokakları,yıkık ve virane halindeki evleri gözyaşlarıile gezerken bu eseri yazmaya karar verdiğinibeyan etmektedir. Onun bu kitabı hazırlamasındakien önemli amacı, 1900’lü yılların başındanitibaren hızla harabeye dönüşen ve 1945–1950yıllarında yok olmaya başlayan Harput’taki abideinsanları, kültür ve medeniyeti, sosyal hayatıkayıt altına almak, gelecek nesillere, araştırmacılaraen doğru bir şekilde ulaştırmaktır.Bugün hâlâ Harput ve Elazığ denilince aklagelen ilk kaynak İshak Sunguroğlu’nun “HarputYollarında” adlı çalışmasıdır. Bunun en önemlisebebi ise onun bir tarihçi olmamasına rağmeneserini son derece bilimsel, kaynaklara dayalı vebelgeli hazırlamasıdır. Yine önemli bir unsur;atalarının mezarlarının bulunduğu, çocukluğundasokaklarında oynadığı, mekteplerindeeğitim aldığı bu kadim kente olan bağlılığı vehasretidir.Sunguroğlu 1948 yılında yazmaya başladığıeserinin ilk cildini 1958 yayınlamıştır. Kitabındatarihi süreç içerisinde Harput’un isminiaraştırmakla başlayan Sunguroğlu büyük birciddiyetle Harput’un dört bin yıllık tarihiniortaya koymuş, Harput’un bu uzun sürecinibütün safahatıyla ele almıştır.Merhumun eseri sadece bir siyasi tarih değildir.Yazarımız, eserinde Harput’un binlerceyıllık tarihini dillendirmekle kalmamış, buranınyaşamını, inanç ve geleneklerini, yetiştirdiğiyüzlerce âlim mutasavvıf, asker ve devletadamalarını, yerleşim özelliklerine ve teknikdetaylarına varıncaya kadar mimarisini, ekonomikyaşantısını, düğün, bayram ve evlilikgelenekleri gibi örf ve ananeleri tüm yönleriile ortaya koymuştur.Bugün Harput denilince hiç şüphesiz aklagelen konuların başında Harput Mahalli Müziğigelmektedir. Yazar Sunguroğlu eserindeo günlerde ülkedeki bazı yasaklardan dolayıyok olmaya yüz tutmuş ve kaybolma tehlikesiile karşı karşıya kalan Harput Musikisininnadide örneklerini Merhum Vasfi Akyol’unnotalarıyla kitabının üçüncü cildinde yer vermiştir.Eserinde Harput’un hemen hiçbir eksiktarafını bırakmamış olan Sunguroğlu,Harput’un o dönemde yaşayan ve daha öncedenyaşayıp da iz bırakan meczuplarına dahikitabında bir bölüm ayırarak tanıtmış ve hayatlarıhakkında bilgiler vermiştir. Hatta bumeczupların şiirlerinden örnekleri de o sayfalararasında bulmanız mümkün.Sunguroğlu’nun eserini okuyup değerlendirdiktensonra şu tespiti rahatlıkla yapabiliriz:Eğer bir gün Harput -Allah esirgesinyıkılıpyok olsa, bütün izleri silinse bile buesere bakılarak onu yeniden inşa edip gelenekve görenekleri canlandırılabiliriz.“Harput Yollarında” daha önceden AnkaraElazığ Vakfı tarafından değişik zamanlardayayınlanmıştı. Şimdilerde yeniden yayınlanacağınadair çalışmaların olduğunu duymakbizleri gerçekten sevindirdi. Eğer gerçekleşirsebu çalışma Harput’a ve Elazığ’a yapılmış çokönemli bir katkıdır.Bu vesileyle Yazar Merhum İshakSunguroğlu’nu rahmet ve minnetle anıyorum.■92eylül-ekim-kasım2013