Doküman - asmmmo

AYN‹ YARDIMLARIN S‹GORTA VE VERG‹ MEVZUATI YÖNÜNDENDE⁄ERLEND‹R‹LMES‹ VE MUHASEBELEfiT‹R‹LMES‹Zafer KÜTÜKVergi DenetmeniEsra ÖZGÜLVergi DenetmeniI. G‹R‹fi‹flverenler yan›nda çal›flan personeleücretini genelde nakitolarak öderler. Ancak zaman zamaniflverenler çal›flanlar›na ücretleriniayni olarak öderler veya ayniyard›mlarda bulunabilirler. Örne-¤in; iflveren personele iflyerid›fl›nda giymesi için giyecek eflyalar›,yiyecek maddeleri verebilir.Ücretin nakit olarak ödenmesihalinde gerek vergilendirilmesigerekse s›gorta primleri yönündenherhangi bir problem bulunmamaktad›r.Ancak ücretin ayni olaraködenmesi veya çal›flanlara ayn›yard›mlar ve parayla temsil edilebilenmenfaatler sa¤lanmas› durumlar›ndaçeflitli tereddütler ortayaç›kabilmektedir. Özellikle ayniyard›mlarda ve parayla temsil edilebilenmenfaatler temin edilmesihalinde bunlar›n gayrisafi tutar›n›ntespiti, vergilendirilmesi ve Sigortaprimi aç›s›ndan nakdi olarak ödenenücretlere göre farkl›l›k göstermektedir.Uygulamada oluflan bu teredütlerebir nebze ›fl›k tutabilmek amac›ylayaz›m›z›n ilerleyen bölümlerindeçal›flanlara iflverenleri taraf›ndanyap›lan ayni yard›mlar ile paraylatemsil edilebilen menfaatler teminedilmesi halinde bunlar›n vergilendirilmesive s›gorta primleri aç›s›ndande¤erlendirilmesi yap›lacakolup, ayr›ca ayni yard›mlar›n muhasebefltirilmesiirdelenecektir.2) AYN‹ ÜCRET‹N 5510 SAYILISOSYAL S‹GORTALAR VEGENEL SA⁄LIK S‹GORTASIKANUNU AÇISINDANDE⁄ERLEND‹R‹LMES‹5510 Say›l› Sosyal Sigortalar veGenel Sa¤l›k Sigortas› KanunununPrime esas kazançlar bafll›kl› 80’inci maddesinin b bendinde “Ayniyard›mlar ve ölüm, do¤um veevlenme yard›mlar›, görev yolluklar›,seyyar görev tazminat›, k›demtazminat›, ifl sonu tazminat› veyak›dem tazminat› mahiyetindekitoplu ödeme, keflif ücreti, ihbar vekasa tazminatlar› ile Kurumcatutarlar› y›llar itibar›yla belirlenecekyemek, çocuk ve aile zamlar›,iflverenler taraf›ndan sigortal›lariçin özel sa¤l›k sigortalar›na vebireysel emeklilik sistemine ödenenve ayl›k toplam› asgari ücretin% 30'unu geçmeyen özel sa¤l›ksigortas› primi ve bireysel emeklilikkatk› paylar› tutarlar›, prime esaskazanca tabi tutulmaz.” hükmü yeralmaktad›r. Ad› geçen Kanunun80’inci maddesinin c bendinde ise“(b) bendinde belirtilen istisnalard›fl›nda her ne adla yap›l›rsayap›ls›n tüm ödemeler ile ayniyard›m yerine geçmek üzereyap›lan nakdi ödemeler prime esaskazanca tabi tutulur. Di¤er kanunlardakiprime tabi tutulmamas›gerekti¤ine dair muafiyet ve istisnalarbu Kanunun uygulanmas›ndadikkate al›nmaz.” hükmü yeralmaktad›r.Yukar›da yer alan kanun metnindende aç›kça anlafl›laca¤› üzeresigortal›lara yap›lan ayni yard›mlarsigorta primine esas tutulmayacak,ancakayni yard›m yerinegeçen nakdi ödemeler ise primeesas tutulacakt›r. Bu maddedekiayni yard›m kavram›ndan mal veyaeflya biçiminde sa¤lanan ücretleranlafl›lmakla birlikte 5510 Say›l›Kanunun 4. Maddesinin BirinciF›kras›n›n (A) Ve (B) BentleriKapsam›ndaki Sigortal›lar ‹le sadeceGenel Sa¤l›k Sigortas›naTabi Sigortal›lar›n Prime EsasTutulacak Kazançlar›na Dair Tebli¤in2.3. Prime Esas TutulmayacakKazançlar bölümünün 1.k›sm›nda ayni yard›mlarla ilgili fluaç›klamalar yap›lm›flt›r:“Bilindi¤i gibi, baz› iflverenlercesigortal›lara zaman zaman malolarak (örne¤in, ya¤, un, ayakkab›,elbise gibi) ayni yard›mlar yap›lmaktad›r.Sözü geçen ve mal olarak yap›lanyard›mlar, tutarlar› üzerinde durulmaks›z›n,prime esas kazançlaradahil edilmeyecektir. Ancak, ayn›yard›mlar›n sigortal›lara nakdenödenmesi halinde (örne¤in ya¤paras›, un paras›, ayakkab› paras›gibi) prime tabi tutulmas› gerekmektedir.”Yine ad› geçen tebli¤in 2.1.6.bölümünde Kanunda istisnaolarak say›lmayan di¤er ödemelerbafll›¤› alt›nda flu aç›klamalarayer verilmifltir:“5510 say›l› Kanunun 80 inci maddesininbirinci f›kras›n›n (c) bendinde,(b) bendinde belirtilen istisnalard›fl›nda her ne adla yap›l›rsayap›ls›n, tüm ödemelerin prime tabitutulaca¤› ve di¤er kanunlardakiprime tabi tutulmamas› gerekti¤inedair muafiyet ve istisnalar›n buKanunun uygulanmas›nda dikkateal›nmayaca¤›, öngörülmüfltür. Bubak›mdan, sigortal›lar›n yakacak,temizlik, ayd›nlatma ve benzerinitelikteki giderleri için yahut tahsilveya mesken yard›m› gibi kanundaismen say›lmayan nedenlerle yap›lanödemeler, ödemenin yap›ld›¤›aydaki prime esas kazancadahil edilecektir….”Yukar›daki aç›klamalardan dagörülece¤i üzere; 5510 say›l›Kanunun 80. maddesinin birincif›kras›n›n (b) bendinde, hangikazançlar›n prime tabi tutulmayaca¤›tahdidi olarak say›lm›flt›r.Burada herhangi bir aç›kl›kb›rak›lmayarak prime tabi tutulmayacakkazanç kalemlerine birs›n›rlama getirilmifltir. Ayr›ca sözkonusu kanun hükmünün c.bendinde; Kanunda belirtilen istisnalard›fl›nda her ne adla yap›l›rsayap›ls›n tüm ödemelerin primeBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009MESLEK‹ YAZILAR • 41