Doküman - asmmmo

1. Evlenme nedeniyle ifl sözleflmesininfeshi halinde kad›n iflçiyek›dem tazminat› ödenece¤ineiliflkin düzenlemenin gerekçesiolan mülga 743 say›l›Medeni Kanunun 159. maddesi,29.11.1990 tarihli AnayasaMahkemesi karar› ile iptal edildi¤inden,2. Anayasa Mahkemesinin MedeniKanunun 159.maddesini iptalkarar›ndan sonra mülga 1475say›l› Kanunun k›dem tazminat›n›düzenleyen maddesinde evlenmesebebine ba¤l› k›dem tazminat›konusunda yasal bir de¤ifliklikyap›lmad›¤›ndan,3. 21.yüzy›lda yeniden düzenlenen4721 say›l› Medeni Kanun, 4857say›l› ‹fl Kanunu ve 5237 say›l›Türk Ceza Kanununda, cinsiyetay›r›mc›l›¤›n›n önlenmesi ve eflitlikilkeleri temel al›nd›¤›ndan,4. Mevcut yasa metninde,• K›dem tazminat›n›nödenebilmesi için, iflsözleflmesinin feshinin sadecekocan›n izin vermemesigerekçesi ile feshedilmesigerekti¤ine,• Evlenen kad›n iflçinin baflka biriflte çal›flmamak kofluluyla iflsözleflmesini feshetmesihalinde k›dem tazminat›ödenece¤ine,• Boflanan kad›n›n daha sonrayeniden evlenmesi halindek›dem tazminat›na hakkazan›lamayaca¤›na,• ‹lk defa evlenmelerde k›demtazminat› ödenece¤ine,• Sadece bir kez evliliknedeniyle fesih hakk›ndanyararlan›labilece¤ine,• Evliyken boflan›p yeniden ayn›kifliyle evlendikten sonragerçekleflen fesihlerde k›demtazminat› almaya hakkazan›lamayaca¤›na,yönelik s›n›rland›rmalar yap›lmad›¤›ndan,söz konusu hükmüngünümüzde, kad›n iflçinin “evlenme”eyleminin, “koca”n›n iradesi veevlilik içi görevleriyle ba¤daflt›r›lmaks›z›n,tek bafl›na k›dem tazminat›almay› hak kazand›racak fesihnedeni haline geldi¤i düflünülmektedir.Muvazzaf askerlik ödevi, emeklilikve ölüm gibi nedenler nas›l arkaplan› sorgulanmaks›z›n k›demtazminat›n› hakettirici sebeplerolarak kabul edilmekte ve uygulanmaktaise, son geliflmeler ›fl›¤›nda“evlenme” eylemi de arka plan›sorgulanmadan k›dem tazminat›almay› hakettirici bir neden olarakkabul edilmelidir.Aksi takdirde, emekli olduktansonra yeniden çal›flmaya bafllayaniflçinin de hakk› kötüye kullanmakistemifl olabilece¤i ileri sürülebilecektir.Uç bir düflünce de olsa, intihareden iflçinin mirasç›lar›na,ölüm gerekçesine dayan›larakk›dem tazminat› ödenemeyece¤iileri sürülebilecektir.Halbuki yasa koyucu, emekliolduktan sonra iflçinin çal›flmakistemesi halinde bu iste¤i hayatageçirebilmesini kolaylaflt›racakdüzenlemeler yapm›flt›r. Sosyalgüvenlik destek primi ödeyerekyeniden çal›flmaya bafllayanlar›nbir bölümünün öncelikle k›demtazminatlar›n› alabilmek için buyolu denemifl olduklar›n› söylemekhatal› olmayacakt›r.Evlendikten sonra bir y›l içinde, iflsözleflmesini bu gerekçeyle feshedenkad›n iflçiye iflveren, k›demtazminat› ödeyecektir. Elbette,k›dem tazminat›n›n ödenebilmesiiçin kad›n iflçinin iflyerindeki hizmetsüresinin en az bir y›l veya dahafazla olmas› gerekmektedir.Kad›n iflçinin ayn› iflverene aitfarkl› iflyerlerinde veya ayn›iflyerinde farkl› zamanlarda geçenhizmetleri varsa, buralarda geçenhizmetlerinin toplam› dikkateal›nacakt›r.Evlenme nedeniyle ifl sözleflmesinisüresi içinde fesheden kad›niflçinin, daha sonra baflka biriflyerinde çal›flmaya bafllamas›,hakk›n kötüye kullan›lmas› olarakde¤erlendirilemeyecektir. Hatta,yeniden çal›flmaya bafllad›¤› iflyeriayn› mahalde olsa bile sonuçde¤iflmeyecektir.Yine, önce boflan›p sonra ayn›kifliyle yeniden evlenen ve bir y›liçinde de bu gerekçeyle iflsözleflmesini fesheden kad›n iflçiiçin hakk›n kötüye kullan›lmas›ndansöz edilmemelidir 5 .Esasen, ö¤retide ve yarg›daverilen görüfl ve kararlarda da,bofland›¤› kocayla yeniden evlendiktensonra ifl sözleflmesininfeshi konusu hariç, di¤er uygulamalardabenzeri yaklafl›mlar›ngündeme getirildi¤i görülmüfltür.Ancak sonuçta, k›dem tazminat›n›nödenmesine karar verilirkenörne¤in, evlendi¤i içiniflinden ayr›lan kad›n iflçininyeniden çal›flmas›n›n k›dem tazminat›n›hakettirdi¤i de¤erlendirilmesiyap›l›rken bile, evlilik aç›s›ndangeçerli nedenlerin bulundu¤u teziifllenmektedir 6 .Sonuç olarak, evlenen kad›niflçilerin çal›flmas›n› kocan›n iznineba¤layan mülga 743 say›l› MedeniKanunun 159.maddesi, 1990 tarihliAnayasa Mahkemesi taraf›ndaniptal edildi¤inden, daha sonrakad›n› ev ifllerinden sorumlu veerke¤in yard›mc›s› konumunaindirgeyen 743 say›l› MedeniKanun yerine efller aras›nda eflitli¤iBÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009SOSYAL GÜVENL‹K • 53