Doküman - asmmmo

Erol GÜNERİş Müfettişi, İş Teftiş Ankara Grup Başkan Yard.MAZERETS‹Z B‹R GÜN ‹fiE GELMEYEN ‹fiÇ‹N‹NHAFTA TAT‹L‹ ÜCRET‹ VAR MIDIR ?I. G‹R‹fi;Hafta tatili Türkiye’ de 1924 y›l›ndaç›kar›lan Hafta Tatili Kanunu iledüzenlenmifltir. Bu kanuna göre,“On bin veya on binden fazlanüfusu bulunan flehirlerdeki fabrika,imalathane, tezgah, dükkan,ma¤aza, yaz›hane, ticarethane,s›nai ve ticari bilumum müesseselerin.....haftada bir gün tatiledilmeleri mecburidir“ (394 say›l›Hafta Tatili Kanunu 1. Md.). Resmidaireler ile genel, özel, ticari ve s›naimüesseselerde iflçilerin haftada alt›günden çok süreyle çal›flt›r›lmas›yasaklan-m›flt›r (394/2. Md.). Kanunsadece sanayi d›fl›nda kalan iflçilerdentar›m, avc›l›k, bal›kç›l›k,ormanc›l›k ve benzeri ifllerdekiçal›flmalar› kapsam d›fl›nda b›rakm›flt›r(394/3. Md. ).Hafta Tatili Kanununa göre, iflyerlerininPazar günü aç›k olabilece¤idüzenlenmifltir. Pazar günü aç›kolan bir iflyerinde, haftan›n baflka birgününde iflçiye izin verilmesi kanundadüzenlenmifltir. Postalar halindeçal›flma yap›lmas› halinde Pazargünü çal›flan iflçiye hafta içinde ve24 saatten az olmamak üzere haftatatili verilmelidir. Bunlar d›fl›nda, dinselve toplumsal gerekler göz önüneal›narak, Ramazan ve Kurbanbayram› arifesine rastlayan Pazargünlerinde iflyerinin kapal› tutulmas›naistisna getirilece¤i de kanundadüzenlenmifltir (394/5. Md. ).II- HAFTA TAT‹L‹ ÜCRET‹NE HAKKAZANMA;4857 say›l› ‹fl Yasas›’ n›n 46.Maddesine göre, “Bu kanun kapsam›nagiren iflyerlerinde, iflçileretatil gününden önce yasan›n63. Maddesine göre belirlenen iflgünlerinde çal›flm›fl olmalar›koflulu ile yedi günlük bir zamandilimi içinde kesintisiz en az 24saat dinlenme verilir“ hükmübulunmaktad›r. Buna göre, hafta tatiliücretinden yararlanabilmek için, ‹flYasas›’ n›n uygulama alan› içindeolmak ve haftan›n tatilden önceki iflgünlerinde çal›flm›fl olmak flartlar›bulunmaktad›r.A- ‹fl Yasas› Kapsam› ‹çindeOlmak: Hafta tatili ücretindenyararlanabilmenin ilk flart›, ‹flYasas› kapsam› içinde olmakt›r.Borçlar Yasas› uygulama alan›içinde olanlar ve ‹fl Yasas›’ n›n4. Maddesinde belirtilenistisnalar içinde yer alan ifller veyerlerde çal›flanlar hafta tatilihakk›ndan yararlanamayacaklard›r.B- Haftan›n Tatilden Önceki ‹flGünlerinde Çal›flm›fl Olmak:Hafta tatili hakk›ndan yararlanman›nikinci flart›, haftan›ntatilden önceki ifl günlerinde ‹flYasas›’ n›n 63. Maddesindebelirlenen ifl günlerinde çal›flm›flolmakt›r. Kanun, koruyucu yap›s›içinde fiilen çal›fl›lmayan baz›halleri çal›fl›lm›fl gibi kabuletmektedir.‹fl Yasas›’ n›n 46. Maddesinegöre, hafta tatiline hakkazanmak için afla¤›daki sürelerçal›flm›fl gibi kabul edilmektedir;1- Çal›flmad›¤› halde kanunençal›flma süresinden say›lanzamanlarla günlük ücret ödenenveya ödenmeyen kanundan vesözleflmeden do¤an tatil günleri,2- Evlenmelerde üç güne kadar,ana veya baban›n, eflin,kardeflveya çocuklar›n ölümünde üçgüne kadar verilmesi gerekenizin süreleri,3- Bir haftal›k süre içinde kalmaküzere iflveren taraf›ndan verilendi¤er izinlerle hekim raporuylaverilen hastal›k ve dinlenmeizinleri.‹flyerinde çal›flman›n, zorlay›c›ve ekonomik bir sebepolmaks›z›n haftan›n bir veyabirkaç gününde tatil edilmesihalinde haftan›n çal›fl›lmayangünleri hafta tatiline hak kazanmakiçin çal›fl›lm›fl gibisay›lacakt›r.4857 say›l› ‹fl Yasas›’ n›n 46.madde hükümleri dikkateal›nd›¤›nda, çal›flm›fl gibi say›langünler ve iflverenden izinal›narak çal›fl›lmayan günlerd›fl›nda iflçinin hafta içinde herhangibir iflgününde ifline devametmemesi durumunda haftatatiline hak kazanamad›¤› gibi,hafta tatili ücreti de söz konusuolmayacakt›r. Bu durumdakiiflçinin ayl›k toplam çal›fl›lan günsay›s›, bir gün ifle devametmedi¤i düflünüldü¤ünde2 gün eksik olacakt›r.Çal›fl›lan gün say›s› 30 de¤il,28 gün olarak gösterilecek,28 gün ücret tahakkuk vetediyesi yap›lacakt›r. ‹flçilerin budurum ile karfl›laflmamalar› içinhakl› bir mazeretleri d›fl›ndaifllerine devam etmeleriyerinde olacakt›r.III- HAFTA TAT‹L‹ ÜCRET‹;Kanunda düzenlenmifl flartlar› yerinegetiren iflçiye, iflveren taraf›ndançal›fl›lmayan hafta tatili günü için birifl karfl›l›¤› olmaks›z›n o günün ücretitam olarak ücret ödenecektir(4857/46-II. Md.). ‹flçinin tatil günüücreti, çal›flt›¤› günlere göre bir günedüflen ücretidir (4857/49-I. Md.).‹flçiye ödenecek olan hafta tatiliücretinde, sadece çal›flman›n karfl›-l›¤› olan ç›plak ücret esas al›nacakfazla çal›flma ücreti, primler, haz›rlama,tamamlama ve temizlemeifllerinde çal›flan iflçilere bu ifller içinverilen ücret ve sosyal yard›mlar dikkateal›nmayacakt›r (4857/50.Md.).‹flyerinde; iflin bir haftadan fazla süreile tatil edilmesini gerektiren zorlay›c›sebepler ortaya ç›kt›¤›nda, 4857/24ve 25. Maddelerinin III. Bentlerindegösterilen zorlay›c› sebeplerden56 • SOSYAL GÜVENL‹K MAYIS - HAZ‹RAN 2009 • BÜLTEN