Doküman - asmmmo

afll›kl› bölümünde yer alan vekad›n›n, kocaya yard›mc› olaraktan›mland›¤›, asli ifllerinin ev iflleriolarak kabul edildi¤i, kocan›n evigeçindirmekle yükümlü k›l›nd›¤›hükümlerine yer verdikten sonra,4721 say›l› yeni Medeni Kanundakieflitlik ilkesine dayanan yeniyaklafl›mlara de¤inerek geliflmeleride¤erlendirmekte ve sonuçta,4857 say›l› ‹fl Kanununun 120.maddesinde devam eden mülga1475 say›l› ‹fl Kanununun 14. maddesinde2869 say›l› yasayla getirilmifldüzenlemenin iptalini istemektedir.‹ptal davas›n›n gerekçesi ile kararakarfl› yaz›lan “karfl› oy” yaz›s›,konunun önemini anlatan önemlibir içeri¤e sahip oldu¤u için herikisinden özetle al›nt› yap›lmas›uygun olacakt›r.‹ptal davas›na ait gerekçede,“....4721 say›l› Türk MedeniKanunu ile aile ikametgah›n›nseçilmesi hakk› efllerden birine(erke¤e) b›rak›lmas› yönündekieflitli¤e ayk›r› hüküm ortadankald›r›larak bu yönde taraflara eflithak tan›n›p, anlaflamamalar›halinde hakime baflvuruda bulunmahakk› tan›narak Anayasan›neflitlik ilkesine uygun bir hükümgetirmekle birlikte; 1475 say›l›Yasan›n 14’üncü maddesinin kad›-n›n evlendi¤i tarihten itibaren bir y›liçerisinde kendi arzusu ile sonaerdirilmesi halinde, kad›n iflçinink›dem tazminat›na hak kazanaca¤›hükmü varl›¤›n› sürdürmekle, pratikte,ayr› yerlerde çal›flmalar›sebebi ile efllerden birinin ifl akdinifeshetmek zorunda kalmas› halinde,(evlenen erke¤e, ifl akdini,evlilik veya aile birli¤inin korunmas›amac› ile feshetmesi halindek›dem tazminat› hakk› tan›nmad›¤›ndan)evlenen kad›na, ifl akdinifeshetme ve iflinden ve ikametetti¤i yerden ayr›lmay› kabul etmezorunlulu¤u do¤uraca¤› ve 4721say›l› Türk Medeni Kanunu ilegetirilen eflitlik ilkelerinin zedelenece¤ide aç›kt›r. Öyle ki taraflaranlaflamayarak uyuflmazl›¤›n çözümündehakime baflvurma yolunuseçseler dahi; hakim verece¤ikararda, evlilik birli¤i ve taraflar›nç›karlar›n›n gözetti¤inde efllerdenk›dem tazminat› almaks›z›n iflakdini feshederek ikametgah›n›de¤ifltirecek olan erkek eflin de¤il,k›dem tazminat›n› alarak ifl akdinifeshederek di¤er eflin ikametgah›nagidebilecek olan kad›n›n,erke¤in (iflyerine ba¤l›) ikamet yeriseçimine uymas›n› daha uygunbulabilece¤inden, bu madde taraflar›n,mahkeme huzurundaki,medeni kanundan do¤an hukuksalhaklar›n›n kullanmalar›nda eflitliklerinibozacak flekilde etki edecektir.Yine 4721 say›l› Türk MedeniKanunu ile evli kad›n ve evlierke¤in çal›flmas› eflit koflullarakavuflturuldu¤u halde; kad›n iflçininevlendikten sonraki 1 y›l içerisindeifl akdini feshetmesi halindek›dem tazminat›na hak kazand›¤›halde, erkek iflçinin evlendiktensonraki 1 y›l içerisinde ifl akdinifeshetmesi halinde k›dem tazminat›nahak kazanamamas›n›n,erkek iflçi ile kad›n iflçi aras›ndaeflitsizlik yaratmakta olup, budurum hem 4857 say›l› Yasan›nEflit Davranma ilkesini düzenleyen5’inci maddesi ile çeliflki yaratt›¤›gibi; hem de Anayasam›z›n eflitlikilkesini düzenleyen 10’uncu maddesine,ayk›r›d›r....” denilerek2869 say›l› yasayla de¤iflik mülga1475 say›l› ‹fl Kanununun 14.maddesinde evlenen kad›nlailgili olarak düzenlenmifl hükmüniptali istenmifltir.Ancak Anayasa Mahkemesi,19.08.2008 tarih ve 2006/156E. 2008/125 K say›l› karar›yla,evlenen kad›n iflçinin bir y›l içindebu nedenle istifa etmesi halindek›dem tazminat›n›n ödenmesinikural haline getiren düzenlemenin,Anayasa’n›n 10, 41 ve 50.maddelerine ayk›r› olmad›¤›n›de¤erlendirerek iptal isteminireddetmifltir 4 .‹ki mahkeme üyesi, davan›n reddinekarfl› ç›km›flt›r. Karfl› oyda,“1475 Say›l› ‹fl Kanunu’nun14. maddesinin ilk f›kras›nda, buKanun’a tabi kad›n iflçiye, evlendi¤itarihten itibaren bir y›l içerisindekendi arzusu ile ifl akdini sonaerdirmesi halinde iflverence k›demtazminat› ödenmesi öngörülmüfl,Yasa’n›n bu kurala iliflkin gerekçesinde,743 say›l› Türk KanunuMedenisi’nin 159. maddesindekikad›n›n meslek veya sanatlau¤raflmas›n› Yasadaki koflullarlakocan›n iznine ba¤layan kuralnedeniyle kocan›n izin vermemesidurumunda kad›n iflçinin iflindenayr›lmak zorunda kalmas›n›n,1475 Say›l› Yasa’ya yans›t›lmas›ndanibaret oldu¤u belirtilmifltir.Ancak, 743 say›l› Yasa’n›n159. maddesindeki söz konusukural, Anayasa Mahkemesi’nin29.11.1990 günlü ve E: 1990/30,K: 1990/31 say›l› karar› ile eflitlikilkesine ayk›r› oldu¤u gerekçesiyleiptal edilmifltir. 22.11.2001 günlü4721 say›l› Türk MedeniKanunu’nda ise bu tür kurallara yerverilmedi¤i gibi, “Evlili¤in GenelHükümleri” bafll›kl› üçüncü bölümdeki185 ve devam› maddelerdeevlilik birli¤i, haklar ve yükümlülüklerbak›m›ndan efller aras›ndaeflitlik temeline dayand›r›lm›flt›r.Anayasa’n›n 10. maddesinde“Herkes, dil, ›rk, renk, cinsiyet,siyasi düflünce, felsefi inanç,din, mezhep ve benzeri sebeplerleay›r›m gözetilmeksizin kanunönünde eflittir” denilerek hukuksaleflitlik tan›mland›ktan sonra7.5.2004 günlü 5170 say›l› Yasa ileeklenen ikinci f›krada, kad›nlar›nve erkeklerin eflit haklara sahipoldu¤u; Devletin, bu eflitli¤inyaflama geçmesini sa¤lamaklayükümlü bulundu¤u vurgulan-BÜLTEN • MAYIS - HAZ‹RAN 2009SOSYAL GÜVENL‹K • 51