Nr 3/2011 - 2013/04/23 08:49:06 +0300 - pl_PL.ISO8859-2 ...

More documents

Recommendations

Info

148 rodność skojarzeń – w kategorii „inne” znalazło się aż 48 ze 108 skojarzeń. Najczęściej podawanym skojarzeniem było podobnie, jak u kobiet pojęcie „śmierć” – podało je 19 mężczyzn. Drugim co do częstotliwości pojawiania się było skojarzenie „cierpienie” – pojawiło się 13 razy, dziesięciokrotnie padało skojarzenie „rak”, a ośmiokrotnie „chemioterapia”. Sześciu mężczyznom choroba nowotworowa kojarzyła się z „bólem”, a czterem z „łysym (łysieniem, łysą głową)”. Kategoria „inne” zawiera skojarzenia, które wystąpiły mniej niż cztery razy i są to takie pojęcia, jak na przykład: „bezradność”, „guz”, „mutacja” czy „starość”. Gra- ficzny obraz skojarzeń w populacji mężczyzn przedstawia rysunek 5. Rys.5. Skojarzenia wśród mężczyzn inne 44% Marta Czarnecka-Iwańczuk Tabela 1. Skojarzenia z pojęciem „rak” w grupach wiekowych Table 1. Associations with the concept „cancer” in groups divided to age Grupa wiekowa Skojarzenia łysy 4% ból 6% śmierć 18% chemia 7% cierpienie 12% rak 9% Źródło: opracowanie własne; Source: own’s concept W poszczególnych grupach wiekowych wyniki badań przedstawiają się podobnie, aczkolwiek można zauważyć niewielkie różnice. W najmłodszej grupie 19– 20-latków trzy najczęściej podawane skojarzenia to: „śmierć”, „rak” i „chemioterapia”. Grupa 21 i 22-latków najczęściej kojarzyła chorobę nowotworową, tak jak grupa 1. ze „śmiercią” i „rakiem”, natomiast jako trzecie najczęściej pojawiające się skojarzenie wystąpiło „cierpienie” a nie „chemioterapia” jak w gr. 1. Grupa 3. (23– 24) najczęściej także podawała „śmierć”, jednakże na drugim miejscu pojawił się tu „ból” (nieobecny w pierwszej trójce w 2 poprzednich grupach), a na trzecim, tak jak w grupie poprzedniej „cierpienie”. Ostatnia, najmniej liczna grupa badanych – 23 osoby najczęściej kojarzyła chorobę nowotworową zarówno ze „śmiercią”, jak i z „cier- 19–20 21–22 23–24 25–26 śmierć 18 śmierć 13 śmierć 13 cierpienie 7 rak 12 rak 6 ból 11 śmierć 7 chemia 11 cierpienie 4 cierpienie 6 chemia 5 inne 47 inne 29 inne 36 inne 27 Źródło: opracowanie własne; Source: own’s concept pieniem”. „Chemioterapia”, podobnie jak w grupie najmłodszej, to trzecie co do częstotliwości występowania skojarzenie w tej grupie. Trzy najczęściej występujące skojarzenia w poszczególnych zostały przedstawione w tabeli 1. Wnioski i dyskusja Wyniki przeprowadzonych badań potwierdzają istnienie stereotypowego przekonania w społeczeństwie, że choroba nowotworowa jest chorobą śmiertelną i wiąże się z silnym cierpieniem oraz bólem, długotrwałym pobytem w szpitalu w celu leczenia. Najpopularniejszą formą leczenia okazała się chemioterapia, a co za tym idzie najczęściej wymienianym skutkiem leczenia było wypadanie włosów, co także potwierdza uznawanie tej choroby za niekiedy szpecącą. Wymienione najczęściej skojarzenia, tj.: „śmierć”, „ból”, „cierpienie”, „chemioterapia” są pojęciami nasyconymi lękowo, co może potwierdzać wniosek wyciągnięty przez Nęckiego i Górskiego o wysokiej kancerofobii wśród osób poniżej 30. roku życia. Ponadto choroba nowotworowa, tak jak w badaniach Nęckiego i Górskiego kojarzona była z silnymi negatywnymi emocjami, takimi jak strach (lęk) czy smutek. Jeżeliby popatrzeć na skojarzenie i poszukać ewentualnych podanych przyczyn nowotworów, należałoby zauważyć, że (podobnie do badań Nęckiego i Górskiego) jedyną podaną tu przyczyną było palenie papierosów. Kilka razy choroba nowotworowa kojarzyła się badanym z konkretną częścią ciała, a mianowicie z piersią (piersiami). Prawdopodobnie wynika to z faktu szerokiej akcji profilaktycznej odbywającej się w naszym kraju, zachęcającej na wiele sposobów kobiety do regularnych badań piersi, co prawdopodobnie powoduje także wzrost liczby wykrytych nowotworów piersi i wzmożony poziom zainteresowania problemem. Jednym z pięciu najczęściej wymienianych skojarzeń był „rak”. Trudno jest wyjaśnić przyczynę pojawienia się takiego skojarzenia inaczej niż tak, że w słowniku umysłowym badanych blisko pojęcia „choroba nowotworowa” leży synonim tego pojęcia – „rak”. Być może należałoby się zastanowić nad innym sformułowaniem głównego pytania w metodzie. Mała jednorodność skojarzeń – duża liczba skojarzeń w kategorii „inne”, mała powtarzalność skojarzeń z pozosta-
łych kategorii, które podawali mężczyźni może z jednej strony wynikać z faktu, iż większość akcji popularyzatorskich w naszym kraju nastawionych jest na kobiety, a ich większe zainteresowanie sprawami zdrowia i choroby przekłada się na fakt, że to do nich kieruje się tego typu informacje, np. w prasie kobiecej. Z kolei brak dostatecznej ilości informacji o chorobach nowotworowych wśród mężczyzn wpływa najprawdopodobniej na potwierdzoną w badaniach Nęckiego i Górskiego większą u nich kancerofobię. Różnica pomiędzy kobietami a mężczyznami jest jednak niewielka, więc wniosek ten traktować należy w dużej mierze jako probabilistyczny. Znając wyniki badań własnych oraz wyniki badań Nęckiego i Górskiego pojawia się pomysł na kolejne badanie, które mogłoby mieć istotne znaczenie dla działań nastawionych na walkę z rakiem, stereotypowymi postawami i przekonaniami i uprzedzeniami dotyczącymi chorób nowotworowych i chorych na nowotwory. Warto by było zbadać, być może za pomocą tej samej metody skojarzenia z osobami chorymi na nowotwór lub postawy wobec chorych z jednej strony, a z drugiej strony sprawdzić percepcję chorego związaną z relacją: chory na nowotwór – otoczenie społeczne. Poza tym ważnym wydaje się być przeprowadzenie badania skojarzeń z chorobą nowotworową w większej Skojarzenia z chorobą nowotworową wśród studentów 149 populacji oraz w innych grupach wiekowych. Interesujące i istotne zarazem mogą być wyniki skojarzeń osób starszych, będących w okresie średniej i późnej dorosłości, zwłaszcza że osobom w tym wieku problematyka chorób nowotworowych wydaje się być bliższa. PIŚMIENNICTWO 1. Sheridan Ch., Radmacher S., Psychologia zdrowia. Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia, Instytut Psychologii Zdrowia PTP, Warszawa 1998. 2. Aronson E., Wilson T., Akert R., Psychologia społeczna. Serce i umysł, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1997. 3. Nęcki Z., Górski L., Przekonania i postawy społeczne wobec chorób nowotworowych, w: Kubacka-Jasiecka D., Łosiak W. (red.), Zmagając się z chorobą nowotworową, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999. Adres do korespondencji: Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Zakład Psychologii Klinicznej Collegium Stomatologicum ul. Bukowska 70 60-812 Poznań
Page 1 and 2: P IELĘGNIARSTWO P praktyka klinicz
Page 3 and 4: Uniwersytet Medyczny im. Karola Mar
Page 5 and 6: Od Redaktora ......................
Page 7 and 8: Od Redaktora Szanowni Czytelnicy, W
Page 9 and 10: Pielęgniarstwo Polskie 3(41), 135-
Page 11 and 12: Wpływ mass mediów na poszerzanie
Page 19 and 20: a) komponent emocjonalny - są to e
Page 21: Rys. 1. Rozkład grupy badanej pod
Page 25 and 26: Ryzyko zabójstw i agresji wobec no
Page 27 and 28: Ryzyko zabójstw i agresji wobec no
Page 31 and 32: Astma jako stan zagrożenia życia
Page 33 and 34: Pasje, zainteresowania oraz formy s
Page 45 and 46: Zgodnie ze współczesnym stanem wi
Page 47 and 48: - zmniejszenie stosunku cholesterol
Page 51 and 52: Reprezentacja własnej choroby i po
Page 53 and 54: Reprezentacja własnej choroby i po
Page 57 and 58: py, w odkrywaniu własnego zestawu
Page 59 and 60: Zapowiedź książki pod redakcją
Page 61 and 62: POLSKIE TOWARZYSTWO NAUK O ZDROWIU
Page 63 and 64: Pielęgniarstwo Polskie 3(41), 189,
Page 65 and 66: Pielęgniarstwo Polskie 3(41), 191,
Page 67 and 68: REGULAMIN OGŁASZANIA PRAC „Piel

Nr 3/2011 - 2013/04/23 08:49:06 +0300 - pl_PL.ISO8859-2 ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?