Nr 3/2011 - 2013/04/23 08:49:06 +0300 - pl_PL.ISO8859-2 ...

More documents

Recommendations

Info

152 opisywano w średniowiecznych pokutnikach jako grzech powszechny [18]. W późniejszych czasach społeczności przyjęły prawa wyróżniające dzieciobójstwo, a kara zasądzana była coraz częściej [19]. W XVII w. w Anglii oraz Północnej Ameryce zabójstwa noworodków były tak powszechne, iż stały się przestępstwem stołecznym [1, 18]. Jedną z typowych kar za ten proceder było „workowanie” polegające na tym, że kobietę, której udowodniono dzieciobójstwo umieszczano w worku wraz z psem, kogutem i wężem oraz wrzucano do wody. Pierwsze ustawodawstwo bardziej humanitarne pojawiło się w roku 1647 w Rosji, następnie przez ponad 200 lat wprowadzano je stopniowo w całej Europie. Rozróżniono wtedy dzieciobójstwo od morderstwa i po- wiązano do 1888 roku je z zaburzeniami psychicznymi kobiet. W 1922 roku w Wielkiej Brytanii prawnie dostrzeżono różnice w zachowaniu kobiet w okresie okołoporodowym, jako bardziej podatne na choroby psychiczne i wymagające opieki. Do końca XX wieku 29 krajów zmodyfikowało system karny dla zabójstw około- i poporodowych, dostrzegając wyjątkowe zmiany biologiczne, jakie następują w organizmie kobiety w czasie ciąży i zaraz po rozwiązaniu [2, 10]. Prawdopodobne przyczyny Jak wspomniano powyżej zabójstwa niemowląt nie są wyjątkowym „wynalazkiem” dzisiejszych czasów. Znalezienie jednak przyczyn oraz zjawisk zapowiadających tragedię może przyczynić się do zapobieżenia nieszczęścia, a także pomóc w zrozumieniu indywidualnego przypadku, a tym samym określeniu motywów zbrodni, co dalej może pomóc w wymierzeniu odpowiedniej kary, adekwatnej do czynu. Jakkolwiek nie ma jednej przyczyny i jednego motywu zabójstw dokonywanych przez matki na swoich dzieciach, tak samo leczenie i zapobieganie powinno być prowadzone wieloczynnikowo. W oparciu o wieloletnie obserwacje i analizę danych statystycznych Meyer i Oberman [20] wyróżnili i opisali pięć kategorii ogólnych współczesnych przypadków dzieciobójstwa opartych na socjologicznych, kulturowych i ekonomicznych zmiennych. Pierwszą kategorię stanowią zabójstwa noworodków, które następują w okresie 24 godzin po narodzeniu. Zabójczynie najczęściej to młode kobiety, których ciąże były niechciane. Autorzy rozróżniają tutaj dwie podkategorie: kobiety ze stanem głębokiego wyparcia i dysocjacji oraz kobiety, które rozmyślnie ukrywają swoją ciążę. Ocena psychiatryczna kobiet, które wypierają fakt bycia w ciąży ujawniają często zaburzenia dysocjacyjne powiązane z wczesną historią maltretowania w rodzinie i niespójności życia rodzinnego. Ciąża tych kobiet przebiega w wielu przypadkach bez fizycznych symptomów, a poród następuje w samotności i ukryciu. Raportują one również objawy depersonalizacji w czasie samego porodu, doświadczając „rozdzielności z bólem”. Wiele doświadcza krótkich epizodów rozszczepienia. Noworodek Rafał W. Wójciak nie podejmuje czynności fizjologicznych lub zostają one zatrzymane przez działanie matki. Drugą kategorią dzieciobójczyń opisaną przez Meyer i Obermana [20] stanowią kobiety, które zabójstwa dokonują pod wpływem lub przy współudziale partnera. Trzecią kategorię stanowią noworodki umierające na skutek zaniedbania, jako wynik rozkojarzenia matki lub innych współwystępujących dystraktorów. Czwarta kategoria składa się z kobiet, które na skutek niepowodzeń wychowawczych doprowadzają do śmierci swoich dzieci przez stosowanie nadmiernych kar cielesnych – znęcania się fizycznego. Ostatnią piątą kategorię stanowią kobiety, u których działania, w wyniku których ich dzieci zostają zamordowane związane są z możliwością występowania u tych kobiet zaburzeń psychicznych, jak: schizofrenia, depresja poporodowa lub występowanie psychoz poporodowych. Kobiety cierpiące na przewlekłe choroby psychiczne jak schizofrenia częściej dopuszczają się aktów przemocy wobec swoich nowonarodzonych dzieci na skutek tego, iż stresory poporodowe lub ich zaostrzenie mogą powodować inhibicję stosowanej farmakoterapii. Depresja poporodowa może być związana z psychozami występującymi u kobiet albo przez poród ujawnianymi. W przypadku kobiet niepsychotycznych mało prawdopodobnym jest, aby depresja poporodowa doprowadziła do zabójstwa noworodka. Tego typu działanie u tych kobiet może być związane z pobudkami „altruistycznymi”, depresyjnym przekonaniem, że kobieta będzie złą matką lub nie może zapewnić dziecku odpowiednich warunków życia [10, 21, 22]. Zdaniem Hamilton i Harberger [23] oraz Meyer i Spinelli [2] dane o zabójstwach noworodków i niemowląt, podobnie jak dane o występowaniu psychoz poporodowych sięgają już starożytności. Ponad 2000 lat temu Hipokrates opisał psychozy poporodowe jako rodzaj szaleństwa wynikającego ze zbyt małego przepływu krwi do mózgu. Natomiast już w XIX w. Marce [17] publikuje pierwszą pracę naukową dotyczącą psychozy około- i poporodowej. Badając 310 takich przypadków wyróżnił najczęstsze objawy, takie jak: ogólne pobudzenie, majaczenie, dziwaczność i złudzenia, a także utratę lub zniekształcenia pamięci szczególnie w ostrych epizodach. Ostre stany manii pojawiały się po kilku epizodach depresyjnych. Autor ten wiązał obserwowane symptomy z zaburzeniami organicznymi i wierzył, że są wynikiem wielu współistniejących dysfunkcji organicznych. Wykazał się tym samym wysoką intuicją korelującą z dzisiejszą wiedzą na temat osi hipokampalnoprzysadkowo-jajnikowej [10, 21]. Wisner i wsp. [24] wyróżnili również w zespole psychoz poporodowych psychotyczne zaburzenia poznawcze. W ich badaniach zaobserwowano w grupie kobiet bezpośrednio i w krótkim czasie po porodzie takie objawy, jak: dezorganizacja, zachowania dziwaczne, zamyślenia, zatrzymanie wzroku, złudzenia prześladowcze, zagubienie orientacji i niedostateczna jakość zmysłów, zaniedbywanie czynności codziennych. Zaburzenia poznawcze były wykazywane w testach neuropsychologicznych. Badane kobiety cierpiące na psychozy popo-
Ryzyko zabójstw i agresji wobec noworodków w okresie poporodowym u kobiet 153 rodowe wykazywały również objawy niespecyficzne, jak halucynacje multisensoryczne składające się z organicznych prezentacji psychotycznych. Rozpoznawano na przemian w jednej chwili osłabienie zmysłów i dezorganizację związaną z amnezją u kobiet, a w następnej kwiecistość psychozy. Równocześnie badane z objawami psychoz poporodowych przejawiały zachowania agresywne i akty przemocy, potencjalnie niebezpieczne dla nowonarodzonych dzieci [24, 25, 26]. Podsumowanie Jakkolwiek symptomy zaburzeń psychologicznych związanych z porodem są opisywane w literaturze, to dalej nie są one reprezentowane w spisie chorób psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego jako je- den, odrębny, specyficzny zespół diagnostyczny. DSM-IV rozpoznaje wiele objawów nazywanych „with postpartum onset” (z inicjacją w okresie poporodowym) dla rozpoznania objawów rozpoczynających się w czasie do 4 tygodni od porodu [27, 28, 29]. Jak uważa Spinelli [10] wydaje się to nieuzasadnione ze względu na to, iż zespół psychozy poporodowej ma kilka odrębnych komponentów. Po pierwsze stanowi ewidentny przyspieszacz przebiegu ciąży i samego porodu. Jest też powiązany ze znaczącymi zmianami endokrynologicznymi [5, 10]. Również dane literaturowe wiążą zaburzenie to z chorobą afektywną (szczególnie dwubiegunową) powiązaną z organicznymi objawami delirium (utrata pamięci, upośledzenie w zakresie zmysłów oraz zaburzenia poznawcze). W końcu, dysfunkcje poznawcze, często opisywane, wykazywane są za pomocą systematycznych badań oraz przeprowadzanych testów neuropsychologicznych. Poznanie i zaklasyfikowanie opisywanego zaburzenia pomogłoby rozpoznać czynnik ryzyka zanim pojawiłby się on i spowodował nieodwracalne skutki związane z psychozą poporodową, a w rezultacie dzieciobójstwem. PIŚMIENNICTWO 1. Lagaipa S.J., Suffer the little children: the ancient practice of infanticide as a modern moral dilemma. Comp. Pediatr. Nurs., 1990, 13, 241-51. 2. Meyer C.L., Spinelli M.G., Medical and legal dilemmas of postpartum psychiatric disorders. [In:] M.G. Spinelli (red.), Infanticide, Psychosocial and legal perspectives on mothers who kill (s. 167-184). American Psychiatric Publishing, Washington 2003. 3. Fluderska G., Sajkowska M., Kary fizyczne w dzieciństwie – retrospekcje dorosłych Polaków. [W:] Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka. 2003, 3, 12-18. 4. Chang J., Berg C.J., Salzman L.E., Hrndon J., Homicide: A leading cause of injury deaths among pregnant and postpartum women in the United States, 1991-1999. Am. J. Public Health, 2005, 95, 471-7. 5. Trautmann-Villalba P., Hornstein C., Children murdered by their mothers in the postpartum period. Nervenarzt, 2007, 78, 1290-5. 6. Vernon-Roberts E., Infant death due to congenital abnormalities presenting as a homicide. Am. J. Forensic Med. Pathol., 1993, 14, 208-11. 7. Źródło internet: www.karasmierci.info.pl/Czerniejew1992 2003.htm, maj 2009. 8. Scherer E.A., Scherer Z.A.P., Reflections on the care delivered in the suspected case of infanticide. Review Latino-American Enfermagem, 2007, 15, 692-8. 9. Spinelli M.G., Infanticide, Psychosocial and legal perspectives on mothers who kill. American Psychiatric Publishing, Washington 2003. 10. Spinelli M.G., Maternal infanticide associated with mental illness: Prevention and the promise of saved lives. Am. J. Psychiatry, 2004, 161, 1548-57. 11. Kaye N.S., Infanticide. Am. J. Psychiatry, 2005, 162, 1228-9. 12. Taguchi H., Maternal filicide in Japan: analyses of 96 cases and future directions for prevention. Seishin Shinkeigaku Zasshi, 2007, 109, 110-27. 13. Overpeck M., Epidemiology of infanticide. [W:] M.G. Spinelli (red.), Infanticide, Psychosocial and legal perspectives on mothers who kill. American Psychiatric Publishing, Washington, 2003, 19-23. 14. Overpeck M.D., Brenner, R.A., Trumble, A.C., Trifiletti, L.B., Berendes, H.W., Risk factors for infant homicide in the US, N. J. Med., 1998, 339, 1211-6. 15. McClain P.W., Sacks, J.J., Froehlke, R.G., Ewigman, B.G., Estimates of fatal child abuse and neglect, US, 1979-88. Pediatrics, 1993, 91, 338-43. 16. Herman-Giddens M.E., Brown G., Verbiest S., Carlson P.J., Hooten E.G., Howell E., Butts J.D., Underascertainment of child abuse mortality in the US, JAMA, 1999, 282, 463-7. 17. Marce L.V., Traite de la folie des femmes enceintes, des nouvelles accouchees et des nourrices. JB Bailliere et Fils, Paris, 1858, żródło: Bibliothèque en ligne de la République de la France. 18. Oberman M., Mothers who kill. American Criminal Law Review, 1996, 34, 1-110. 19. Brockington I., Motherhood and mental Health. Oxford University Press, Oxford, 1996. 20. Meyer C., Oberman M., Mothers who kill their children. New York Un. Press, New York 2001. 21. Brockington I.: Postpartum psychiatric disorders. Lancet, 2004, 363, 303-10. 22. Hornstein C., Trautmann-Villalba P., Infanticide as a con- sequence of postpartum bonding disorder. Nervenarzt, 2002, 78, 580-3. 23. Hamilton J.A., Harberger P.N., Postpartum psychiatric illness. University of Pennsylvania Press, Philadelphia, 1992. 24. Wisner K.L., Gracious B.L., Piontek C.M., Peindl K., Perel, J.M., Postpartum disorders. [In:] Infanticide, Psychosocial and legal perspectives on mothers who kill. M.G. Spinelli (ed.), American Psychiatric Publishing, Washington, 2003, 36-40. 25. Granja A.C., Zacarias E., Bergstrom S., Violent deaths: the hidden face of maternal mortality. Br. J. Obstet. Gynaecol., 2002, 109, 5-8. 26. Harper M., Parsons L., Maternal deaths due to homicide and other injuries in North Carolina: 1992-1994, Obstet. Gynecol., 1997, 90, 920-3.
Page 1 and 2: P IELĘGNIARSTWO P praktyka klinicz
Page 3 and 4: Uniwersytet Medyczny im. Karola Mar
Page 5 and 6: Od Redaktora ......................
Page 7 and 8: Od Redaktora Szanowni Czytelnicy, W
Page 9 and 10: Pielęgniarstwo Polskie 3(41), 135-
Page 11 and 12: Wpływ mass mediów na poszerzanie
Page 19 and 20: a) komponent emocjonalny - są to e
Page 21 and 22: Rys. 1. Rozkład grupy badanej pod
Page 23 and 24: łych kategorii, które podawali m
Page 25: Ryzyko zabójstw i agresji wobec no
Page 31 and 32: Astma jako stan zagrożenia życia
Page 33 and 34: Pasje, zainteresowania oraz formy s
Page 45 and 46: Zgodnie ze współczesnym stanem wi
Page 47 and 48: - zmniejszenie stosunku cholesterol
Page 51 and 52: Reprezentacja własnej choroby i po
Page 53 and 54: Reprezentacja własnej choroby i po
Page 57 and 58: py, w odkrywaniu własnego zestawu
Page 59 and 60: Zapowiedź książki pod redakcją
Page 61 and 62: POLSKIE TOWARZYSTWO NAUK O ZDROWIU
Page 63 and 64: Pielęgniarstwo Polskie 3(41), 189,
Page 65 and 66: Pielęgniarstwo Polskie 3(41), 191,
Page 67 and 68: REGULAMIN OGŁASZANIA PRAC „Piel

Nr 3/2011 - 2013/04/23 08:49:06 +0300 - pl_PL.ISO8859-2 ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?