Nr 3/2011 - 2013/04/23 08:49:06 +0300 - pl_PL.ISO8859-2 ...

More documents

Recommendations

Info

172 Zasady poprawnego marszu Aby stosowanie marszu przyniosło pożądane efekty, należy stosować go zgodnie z określonymi zasadami: – tułów należy utrzymywać w pozycji wyprostowanej – nie można pochylać się za bardzo do przodu – należy pilnować, by jedna stopa zawsze utrzymywała kontakt z podłożem – stopy należy prowadzić: od pięty przez całą podeszwę aż do czubków palców – należy chodzić w specjalnym, wygodnym obuwiu z podeszwą amortyzującą wstrząsy – należy przyjmować płyny w odpowiedniej ilości – przed marszem należy zrobić rozgrzewkę – nie należy przekraczać granic własnej wytrzymałości – należy dostosować ubiór do warunków pogodowych [14]. Trening marszowy w rehabilitacji kardiologicznej Marsz jest często wykorzystywaną w rehabilitacji kardiologicznej formą treningu wytrzymałościowego. Warto jednak zwrócić uwagę, że zmniejszenie siły mięśni nóg związane z wiekiem, w połączeniu z ograniczeniami ortopedycznymi czy mięśniowo-szkieletowymi może zmniejszyć szybkość marszu u poszczególnych pacjentów, a to z kolei może uniemożliwiać osiągnięcie odpowiedniej intensywności treningu [9]. Badania na temat skuteczności treningu marszowego w rehabilitacji kardiologicznej Przeprowadzono wiele badań, których celem była ocena skuteczności treningu marszowego w procesie rehabilitacji kardiologicznej. W badaniach tych często marsz był tylko jedną z kilku stosowanych form aktywności ruchowej. Poniżej przedstawiono wyniki przeglądu bazy danych EBSCO dotyczących zastosowania w rehabilitacji kardiologicznej marszu w czystej postaci, z wy- łączeniem prac dotyczących jego odmiany z kijami – tzw. Nordic walking. Celem kilku prac było zbadanie, czy szybki marsz jest formą ćwiczeń wystarczająco intensywną, by móc korzystnie wpłynąć na wydolność aerobową osób uczestniczących w programach rehabilitacji kardiologicznej. Założono, że dla uzyskania efektu treningowego niezbędne jest uzyskanie tętna treningowego na poziomie większym lub równym 70% HRpeak (tętna szczytowego). Badania przeprowadzone zostały w grupie 142 pacjentów (114 mężczyznach i 28 kobietach), ochotników uczestniczących w ,,Programie Rehabilitacji Kardiologicznej Szpitala Wiliama Beaumonta" (William Beaumont Hospital Cardiac Rehabilitation Program) oraz ,,Programie Ćwiczeń i Zdrowia Uniwersytetu Wisconsin" (University of Wisconsin – La Crosse Exercise and Health Program). Pacjentów poproszono, by przeszli jedną milę najszybciej jak potrafią po wyznaczonych trasach. W trakcie chodu częstotliwość akcji serca była Wojciech Kurlapski monitorowana telemetrycznie. Szczytową częstotliwość rytmu serca określono na podstawie ograniczonego objawami badania wysiłkowego. Okazało się, że w czasie treningu marszowego wszystkie kobiety i 90% mężczyzn osiągnęło treningową częstotliwość akcji serca (średnio 85 ± 8% i 79 ± 10% HRpeak). Nie stwierdzono różnic pomiędzy pacjentami uczestniczącymi w programie drugiej i trzeciej fazy rehabilitacji kardiologicznej w zakresie odsetka osób, które osiągnęły treningową częstotliwość akcji serca. Uzyskane wyniki wskazują, że u zdecydowanej większości pacjentów z chorobą wieńcową szybki marsz jest formą ćwiczeń wystarczająco intensywną, by wywołać adekwatną treningową częstotliwość akcji serca [9]. W innych badaniach poddano ocenie wpływ treningu marszowego na utratę tkanki tłuszczowej u otyłych pacjentów po zawale serca [10]. Badanie to przeprowadzono w grupie 12 pacjentów uczestniczących w programie rehabilitacji kardiologicznej (8 mężczyzn i 4 kobiet), których BMI (Body Mass Index – wskaźnik masy ciała obliczany przez podzielenie masy ciała podanej w kilogramach przez kwadrat wysokości podanej w metrach) wynosił 25–40 kg/m 2 . Pacjentów poddano 12-tygodnio- wemu programowi treningu marszowego bez ograniczeń dietetycznych. W przeciągu trzech miesięcy sukcesywnie wydłużano czas marszu z 20 aż do 43 minut, a przez następnych 9 miesięcy czas marszu nie ulegał już zmianie. W wyniku zastosowanego treningu zaobserwowano między innymi: – zwiększenie szczytowej mocy aerobowej o 24% – zwiększenie spoczynkowego poboru tlenu o 0,3 ml/(kg/min) – zmniejszenie masy ciała średnio o 4,5 kg – zmniejszenie zawartości tłuszczu w organizmie o 2,2 % – zmniejszenie stężenia trójglicerydów o 0,35 mmol/L – zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego o 0,35 mmol/L – zmniejszenie stężenia cholesterolu LDL o 0,64 mmol/L – poziom HDL cholesterolu pozostał bez zmian. [10]. Efekty treningu marszowego u otyłych pacjentów z chorobą wieńcową zostały także poddane ocenie w badaniu przeprowadzonym przez Savage i wsp. [16] Piętnastu chorych, ze średnim BMI 31,0 kg/m 2 ukończyło 4-miesięczny program treningowy, który polegał na 60–90-minutowym marszu metodą ciągłą, przez 5 do 7 dni w tygodniu, z intesywnością 50–60% szczytowego zużycia tlenu. Trening ten spowodował u chorych m.in.: – zmniejszenie masy ciała o 4,6 kg – zmniejszenie masy tłuszczowej o 3,6 kg – zmniejszenie odsetka tłuszczowej masy ciała o 2,9% – zmniejszenie obwodu talii o 5,6 cm – masa beztłuszczowa pozostała bez zmian – redukcję podskórnej tkanki tłuszczowej o 12% – redukcję trzewnej tkanki tłuszczowej o 14% – obniżenie poziomu trójglicerydów o 23,7%
– zmniejszenie stosunku cholesterol całkowity/cholesterol HDL o 14,3% – zmniejszenie poziomu insuliny na czczo o 22,3% – wzrost VO2 max. (pułapu tlenowego) o 21,2%. Przedstawione wyżej wyniki wskazują, że program treningowy oparty na marszu może być skuteczną metodą zmniejszania masy ciała i modyfikowania metabolicznych czynników ryzyka u otyłych pacjentów z chorobą wieńcową [16]. W rehabilitacji kardiologicznej trening marszowy często jest łączony z innymi formami ćwiczeń. Przykładem może być dodatkowy trening na cykloergometrze. W 1997 roku Dubach i wsp. [4] przeprowadzili badanie na 25 mężczyznach z dysfunkcją lewej komory po zawale serca lub po pomostowaniu tętnic wieńcowych. Pacjenci maszerowali codziennie po 2 godziny, a 4 razy w tygodniu odbywali intensywny trening cykloergometryczny (czas trwania sesji treningowej wynosił 40 minut, obciążenie wynosiło 70% do 80% szczytowego obciążenia z próby wysiłkowej). Czas trwania programu treningowego wynosił 2 miesiące. Taki łączony trening sprawił, że: – szczytowy pobór tlenu wzrósł o 23% po 1 miesiącu, a o następne 6% w kolejnym miesiącu – równolegle wzrósł szczytowy rzut serca z 12,2 ± 1,8 litra/min do 13,7 ± 2,5 litrów/min. Uzyskane zwiększenie szczytowego pochłaniania tlenu autorzy tłumaczyli zwiększeniem rzutu serca oraz zwiększeniem tętniczo-żylnej różnicy zawartości tlenu. Trening nie wpłynął natomiast na poprawę kurczliwości mięśnia sercowego. [4] Również Reinhart i wsp. [13] przeprowadzili badania w tej dziedzinie. 25 pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca (z frakcją wyrzutową poniżej 40%) po zawale serca uczestniczyło w 8-tygodniowym intensywnym programie ćwiczeń, podczas którego 2 razy dziennie pacjenci uczestniczyli w godzinnym treningu marszowym, a 4 razy w tygodniu brali udział w 40-minutowm treningu na cykloergometrze z intensywnością 70% do 80% szczytowych możliwości. Program ten spowodował znaczącą poprawę rzutu serca i poboru tlenu. Przeprowadzono także badania nad adaptacją lewej komory serca do treningu u pacjentów z chorobą wieńcową uczestniczących w 6-miesięcznym treningu kończyn dolnych (marsz, biegi) w porównaniu z pacjentami poddanymi treningowi obejmującemu zarówno kończyny dolne, jak i górne. Okazało się, że poprawa funkcji lewej komory była większa po treningu opartym na marszu lub biegu, niż w przypadku połączenia go z pracą ramion. Większą efektywność treningu obejmującego wyłącznie kończyny dolne w zakresie wpływu na czynność lewej komory serca autorzy przypisywali różnicy w podlegającej ćwiczeniom masie mięśniowej [6]. Przedmiotem wielu badań była ocena wpływu treningu marszowego na czynniki ryzyka chorób układu krążenia. Wykazano w nich, że trening marszowy redukuje śmiertelność całkowitą oraz związaną z chorobami układu krążenia. Stwierdzono ponadto istotną korelację Trening marszowy w rehabilitacji kardiologicznej 173 pomiędzy liczbą kroków wykonywanych dziennie, a nie- którymi czynnikami ryzyka, m.in. sprawnością fizyczną, poziomem cholesterolu HDL czy otyłością [15]. Nastawienie pacjentów do treningu marszowego Jednym z problemów rehabilitacji jest mały odsetek osób zgłaszających się do programów rehabilitacyjnych i kontynuujących ćwiczenia. Stokes i wsp. [17] przeprowadzili wywiad wśród pacjentów poddawanych rehabilitacji po zawale mięśnia sercowego i po rewaskularyzacji, w którym próbowano dociec dlaczego nie uczestniczą oni w przygotowanych dla nich programach rehabilitacji domowej. Wielu z pacjentów podawało, że nie wykonują wyznaczonych ćwiczeń, ponieważ w zamian angażują się w inne rodzaje aktywności – jak na przykład marsz. Pacjenci zdawali sobie sprawę, że czynności te są mniej energiczne od tych zawartych w programie, jednak czuli, że są one dla nich bardziej odpowiednie i lepiej pasują do ich stylu życia. Marsz stanowi atrakcyjną dla pacjentów formę ćwiczeń, ponieważ doskonale wpisuje się w ich codzienną aktywność. W związku z tym stosowanie marszu jako środka rehabilitacyjnego (przyjemnego dla pacjenta) może poprawić stosowanie się do zaleceń odnoszących się do aktywności fizycznej [17]. Podsumowanie Trening marszowy zajmuje w rehabilitacji kardiologicznej bardzo ważne miejsce. Jest naturalną i atrakcyjną dla pacjenta formą aktywności ruchowej, która nie kojarzy się z forsownymi ćwiczeniami, a dzięki temu nie zniechęca do jego uprawiania i może poprawiać stosowanie się pacjentów do zaleceń dotyczących długoterminowego zwiększenia aktywności fizycznej. Stosowanie marszu w programach rehabilitacji wiąże się z licznymi korzyściami zarówno w zakresie stanu fizycznego, jak i psychicznego pacjentów. Systematycznie i prawidłowo stosowany pozwala na uzyskanie doskonałych efektów leczniczych, przyspieszając niekiedy powrót do zdrowia. U pacjentów poddawanych rehabilitacji kardiologicznej trening marszowy wywarł korzystny wpływ na wydolność fizyczną, a także na metaboliczne czynniki ryzyka, m. in. takie jak: stężenie trójglicerydów, stężenie cholesterolu, zawartość tłuszczu w organizmie czy poziom insuliny na czczo. Ponadto okazał się bodźcem wystarczająco intensywnym, do osiągnięcia odpowiedniego tętna treningowego i sprzyjał adaptacji lewej komory do treningu. Jest także dobrze akceptowany przez pacjentów, co potencjalnie może ułatwić utrzymanie aktywności fizycznej przez dłuższy czas. PIŚMIENNICTWO 1. http://www.medisystem.pl/index.php/site/site_show/22/R ehabilitacja.html (dostęp 19.06.2010)
Page 1 and 2: P IELĘGNIARSTWO P praktyka klinicz
Page 3 and 4: Uniwersytet Medyczny im. Karola Mar
Page 5 and 6: Od Redaktora ......................
Page 7 and 8: Od Redaktora Szanowni Czytelnicy, W
Page 9 and 10: Pielęgniarstwo Polskie 3(41), 135-
Page 11 and 12: Wpływ mass mediów na poszerzanie
Page 19 and 20: a) komponent emocjonalny - są to e
Page 21 and 22: Rys. 1. Rozkład grupy badanej pod
Page 23 and 24: łych kategorii, które podawali m
Page 25 and 26: Ryzyko zabójstw i agresji wobec no
Page 27 and 28: Ryzyko zabójstw i agresji wobec no
Page 31 and 32: Astma jako stan zagrożenia życia
Page 33 and 34: Pasje, zainteresowania oraz formy s
Page 45: Zgodnie ze współczesnym stanem wi
Page 51 and 52: Reprezentacja własnej choroby i po
Page 53 and 54: Reprezentacja własnej choroby i po
Page 57 and 58: py, w odkrywaniu własnego zestawu
Page 59 and 60: Zapowiedź książki pod redakcją
Page 61 and 62: POLSKIE TOWARZYSTWO NAUK O ZDROWIU
Page 63 and 64: Pielęgniarstwo Polskie 3(41), 189,
Page 65 and 66: Pielęgniarstwo Polskie 3(41), 191,
Page 67 and 68: REGULAMIN OGŁASZANIA PRAC „Piel

Nr 3/2011 - 2013/04/23 08:49:06 +0300 - pl_PL.ISO8859-2 ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?