06.05.2013 Views

ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home

ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home

ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Kulukhuni satje kungena emtini wemnumzane ungasati sibongo sakhona. Phela<br />

ngesintfu ukhulekela usengekangeni emabaleni alelokhaya. Kulisiko kutsi<br />

lokhulekako asho tinanatelo taleso sibongo. Ngenhlanhla akudzingi aze ayositsela<br />

nato kutitsi fahla nje kancane ingani loko kuyakhombisa kutsi uwati mbamba lomuti.<br />

Nawutsi nje sikhulekile Msangambe, Mnjoma lomhlophe netinyawo takhe, usuke<br />

sewucedzile kubakaSigudla. Kuvele utitfutsele nje emtini wendvodza kusuke<br />

kukhona lotakutfola njengobe boPiet Retief bakutfola eMgungundlovana. Loku<br />

kufakazelwa nguGinindza, (1992) nakayichaza kanjena lendzaba yesibongo:<br />

The sibongo is appended to formulae for greeting and is<br />

frequently interpolated in conversations by the listener and<br />

the speaker. Visitors to a homestead, particularly men, hail<br />

by the sibongo of the headman whilst still at the gate. Not<br />

to do so is not only impolite, but raises suspicion of nefarious<br />

intent and deeds for only witches and evildoers sneaks into<br />

peoples's homes to avoid being detected.<br />

(Ginindza, 1992:7).<br />

Kwangatsi Kamera, (1999:11) nave uyiva ngekufana naGinindza nangemagama atsi:<br />

"Kwekhulekela" or recitation of family praises as one<br />

approaches a homestead acknowledges and validates the<br />

residents' right of occupancy and honours the founder of the<br />

clan. Furthermore by reciting the praises of the family one is<br />

seeking admission into, is an official greeting which<br />

announces a friendly visit.<br />

Kamera uchaza kahle kutsi nawukhuleka usuke ubonga tinyanya talelo khaya<br />

ikakhulu umsunguli waleso sibongo. Loku kusho kutsi vele usuke ukhombisa<br />

inhlonipho nekuwatisa emasiko nemihambo yesive. Phela ngesilumbi uvele<br />

utfutseleke ekhaya lemnumzane unconcotse sewusekhatsi. Kuze kusite tinja<br />

nemitsangala lemikhulu leyenta kutsi ungatfutseleki. Kantsi vele nawukhuleka ubita<br />

sibongo leso kuba ngumnumzane lovamisa kutsi bantr...,ana ababuke lolokhulekako.<br />

Kepha kubalulekile kwati kutsi lolokhulekako akayitfoli ngekushesha imphendvulo<br />

yekutsi akangene ingani bantfu baganga ungatsi kukhuleka umuntfu kantsi<br />

101

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!