ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
nalo eBhayibhelini kunganakwa kutsi Iitsini bese Iifakwa esitifiketini sekutalwa.<br />
Labanyenti bantfu emagama abo asekhaya asekugcineni, kucaliswe ngemagama<br />
esilumbi labangawati nekutsi atsini. Khumalo, (2000) uyichaza kancono lendzaba<br />
nangemagama akhe abeka atsi:<br />
Akugcini lapho ngoba abaningi bethu baqanjwa amagama<br />
esiNgisi, esiFulentshi, esiPutukezi nokunye ngabefundisi<br />
abamhlophe. Babili bathathu abaziqondayo izincazelo zalawa<br />
magama abo. Lawo magama okuthunjwa kwethu nokuthenwa<br />
nokuphakulwa kwethu kokwakwethu, yiwona angongqa<br />
phambili komazisi bethu. Kuyiqiniso elithe qwa ukuthi ibizo lami<br />
lokuqala kwakungeke futhi akusoze kwaba ngelesiNgisi ngoba<br />
angisilona iNgisi. Ekujuleni kwenhliziyo yami kuyisilonda<br />
esophayo nozozo obhibhayo ukwazi ukuthi ibizo lami lakwethu<br />
lanqindwa amanqindi yimithetho yezwe ehambisana<br />
nokuthunjwa kwengqondo nobumina.<br />
(Khumalo, 2000:6).<br />
Yindzaba lebuhlungu kabi lena futsi ledzinga kufakelwa tibuko. Loku sekwenta<br />
bantfu bakitsi kutsi banyembenye emagama abo asekhaya batsandze lawa eSilumbi.<br />
Khumalo, (2000) ulandzisa kutsi bantfu bebalwa babange kusetjentiswa<br />
kwemagama. Asimuve nabeka atsi:<br />
Emihleni yobuncane bethu, kwakuliwa kUbangwa ukuthi<br />
untanga yakho ukubize ngebizo lasekhaya esikoleni noma<br />
esontweni. Isimanga ngesokuthi abantu bebangalwi uma<br />
untanga yakhe embize ngebizo Jakhe lesilungu ekhaya noma<br />
ezinkomeni. Konke kwakwenziwa ukugxishwa imfucuza<br />
yemfundisoze yabathumbi bezingqondo zomuntu womdabu.<br />
(Khumalo, 2000:6).<br />
Ngubane, (1995) encwadzini lehlelwe nguMakobane nalabanye, (1995) ubika kutsi<br />
asengumfundisi eMgungundlovu ngeminyaka yabo-1970 wake wafoneJwa<br />
ngumzalwane wesilisa acela kubhatjatiselwa umntfwanakhe. Kulokubhatjatiswa<br />
kwalomntfwanakhe bekangafuni nangeliphutsa kutsi aniketwe lelinye ligama<br />
ngaphandJe kwaleli lesintfu lametse Iona vena. Wabuye wakubeka lomzalwane kutsi<br />
uma sifiso sakhe singentiwa, vena nemndeni wakhe batawuphuma baphele eRoma.<br />
Ngubane wayitsembisa lendvodza kutsi sicelo sayo utasindlulisela kuBhishopi<br />
136