ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2.8 Kubuyisa umuntfu ekhaya<br />
EmaSwati fana naletinye tive letiMnyama umuntfu nakangakafeli ekhaya<br />
uyalandvwa. Lisiko lekulandza umuntfu Iibaluleke kakhulu ebantfwini labamnyama.<br />
Phela umuntfu ufuna kuhlanganiswa nebakubo. NeBhayibhelini kuyevakara kutsi<br />
lenye indvodza yacela kutsi nayifile ematsambo ayo ayewungcwatjwa dvute<br />
nebakubo. Gwembe, (1995) encwadzini lehlelwe nguMakobane nalabanye, (1995)<br />
uyichaza kahle lendzaba nakabeka atsi:<br />
It is also very significant that for Africans the land (home) of<br />
one's origin is not where one was born but where the<br />
ancestors are buried. The desire to die at one's own home in<br />
order to be .puried together with the ancestors is a<br />
charecteristic of every African. If somebody dies far away it is<br />
necessary to find for him "ukubuyisa".<br />
(Makobane nalabanye, 1995:30).<br />
Kubuyisa yintfo leyentiwa bantfu labadzala ekhaya. Lokwentekako lapha kutsi<br />
kwentiwa umcimbi bese kuyiwa kuleyondzawo umufi umphefumulo wakhe<br />
fowaphumela khona. Nangabe ashonela esibhedlela, kufikwe ngakulowo mbhede<br />
lebekalele kuwo abitwe ngeligama lakhe kutsi sikulandzile bani. Umuntfu lomdzala<br />
ekhaya nguye lovamise kwenta loku aphetse Iihlahla lemlahlabantfu, umphafa<br />
phela. Kusukela rapho, Iowo rowente Iowo mcimbi akabuki emuva futsi akacoci<br />
.namuntfu. Nakudlulwa emfuleni uyakhuluma amtjele umufi kutsi sesindlula<br />
emfuleni lotsite nyalo baze bayofika ekhaya. Kungenwa emsamo lapho kufike<br />
kushiswe impepho khona nakukhona silwane lalandvwa ngaso fana nembuti nje,<br />
kuyabekwa dvute naleyo mpepho atjelwe kutsi naku kudla kwakhe. Emva kwaloko<br />
Ielihlahla Iiphoswa etulu endlini bese bantfu bachubeka nekubusa ngaloku<br />
lokuphekiwe. Naso leso silwane siyabulawa sidliwe. Nangabe umuntfu ashone<br />
ngengoti yemoto nobe yekubuJawa ngesikhali, nakhona uyalandvwa kepha ucaJe<br />
agezwe emanceba ngembi kwekutsi angeniswe ekhaya. Kulandza umuntfu loshone<br />
ngengoti nanaye ulandvwa fana nalona loshonele khashane. Umehluko kutsi<br />
ngembi kwekutsi bangene ekhaya kuhlatjwa imbuti egedeni ihlindvwe. Leyo mbuti<br />
ayidliwa ngulaba balapha ekhaya kepha inikwa bantfu bayidlele khona lapho<br />
egedeni bangangeni nave kulelo khaya besekutsi umswane wayo usetjentiswa<br />
57