ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
lebekunyembenywa ngulabekunene kepha Bujo, (1992) uyiteka kahle<br />
lendzaba natsi:<br />
Perhaps what was the deliberate attempt to iradicate or destroy<br />
our cultural heritage since drumming, for example, was<br />
considered by the church to be a heathen practice. African<br />
Christians were at once cut off from the well springs of their<br />
culture - the rhythms of African music and dance ... African<br />
medicine, too, was regarded as inferior, and if you were an<br />
African Christian you were expected to seek help from the<br />
doctor at the hospital, not from the African herbalist, who had<br />
come to be styled the witch-doctor or medicine man. And yet it<br />
was the herbalist who throughout the ages had cured our<br />
fevers and our deseases. His knowledge of local herbs could<br />
have been used in the development of curactive medicine in<br />
Africa, but instead he was condemned, and no distinction was<br />
made between him and a trickster or juju-man, who preyed on<br />
our superstitioUS beliefs.<br />
(Bujo, 1992:45).<br />
Manje loku lokubalwe ngenhla ngiko kanye lokwenta kutsi bantfu<br />
bendzabuko batitfole bakulolubishi labakulo njenganyalo. Phela bantfu<br />
bendzabuko bebakwati kulapha kunetinyanga letembulelwe ngemitsi<br />
yesintfu. Bekungekho sifo lesibahJulako. Inyanga beyilala, ivuke· seyitjeliwe<br />
kutsi sifo lesinjena umutsi wakhona iyowumba kuphi. Nyalo nje sihlushwa<br />
tifo letifana nalombulalave losocedze ingabe kudzala bantfu bakitsi balitfola<br />
likhambi kube abamange bayekeliswe lolwati lebalushiyelwa bokhokho.<br />
Sikhala njena nje nyalo kutsi tintanga setiyabalwa kantsi nemahlatsi sekwaba<br />
ticiwi tetinyamatane, abasavunyelwa bantfu kungena bembe imitsi. Kantsi<br />
nalamanga labatjelwa wona bantfu bakitsi kutsi tinyanga bosathane<br />
kunemtselela lomubi kabi ekwelapheni ngobe tinyanga sitfunti sato sesehlile.<br />
Lokumangalisako kutsi nalaba labatsi babazalwane ebusuku batfofakala<br />
khona etinyangeni kepha bashumayela kute kuphukuhle emagwebu<br />
banyembenya tinyanga batsi timadimoni. Loku ngiko lesekwente kutsi kube<br />
nebantfu labanengi labatsi bati imitsi babebangayati ingani bayati kutsi<br />
tinyanga yintfo lengahlonishwa. Kantsi kube tinyanga tiniketwa sitfunti sato<br />
bekungahleleka kahle laba labangasito tinyanga bangavunyelwa nani kutsi<br />
balaphe. Kuhle noko kusho kutsi umehluko lomkhulu ekhatsi kwenkholo<br />
176