klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...

E njëhershme me vëzhgimin e vreshtarëve të Bordos, 1867, ka qenë dhe përfundimi që
punëtorët e bakrit në Paris kanë rezultuar të paprekur, të imunizuar nga epidemia e
kolerës së atyre viteve.
Më vonë janë raportuar përdorime të bakrit për luftimin e kolerës, diarresë si dhe
tuberkulozit.
Në shekullin që sapo kaluam kishte hipoteza për ndikimin e preparateve me bazë bakri
për luftimin e sëmundjeve kancerogjene.
Askush nuk e kundërshton përdorimin e Aspirinës dhe Ibuprofen-it sidomos në luftimin e
sëmundjeve reumatizmale dhe shumë e shumë të tjerave.
Kur flitet ose thuhet se shkalla e rasteve të atakut të zemrës në Francë, është më e ulët se
në pjesën tjetër të Evropës, lidhet me konsumin e madh të verës së kuqe duke qenë se ka
përmbajtje më të mëdha të bakrit se sa vera e bardhë, për arsye se kjo e fundit bëhet me
lëvoren e rrushit, kjo është e diskutueshme, ndoshta dhe spekulative.
Ndërsa jehona e bakrit në Shqipëri kishte dy pamje: Në aspektin e parë thuhej se
përmbush rezervën e arit, thesarit, në aspektin tjetër ishte sëmundja e silikozës në
minierat e bakrit ku punëtorët nuk e kalonin moshën 50-55 vjeç.
Në përfundim, mendohet se emërtimi “gur kali”, në shqip lidhet me përdorimin e sulfatit
të bakrit, për lyerjen e thundrave të kuajve, para se tu mbërtheheshin patkonjtë.
Kjo mund ta ketë fillimin që me invazionin e hordhive mongole të prirë nga Timur
Lengu, Çinghis Khani.
Mendohet se edhe se romët e sotëm që karakterizohen nga shpirti nomad dhe kanë si bazë
aktiviteti, biznesi, tregtinë e kuajve dhe të gomarëve, janë pasardhësit e prapavijës së tij,
Timur Lëngut që e kishte si detyrë kryesore trajtimin e kavalerisë.
Është përdorur dhe përdoret dhe në racionet ushqimore të shumë kategorive të kafshëve.
Canola, rapeseed, kolza vajore dhe vaj i prodhuar prej saj.
Për të tërhequr vëmendjen për këtë bimë me vlera të larta
ushqimore në saj të përmbajtjes së lartë të vajit
Në dy dekadat e fundit, prodhimi nga vajrat bimore të (Brassiça napus) siç është kolza
vajore, në të njëjtën gjini me kolzën dhe përkon që kultivoheshin vite më parë për qëllime
foragjere. Në industrinë e prodhimit të vajrave bimore, ka mbërritur në vendin e dytë pas
sojës si një burim kryesore i vajit bimor. Vaj i kanolës, kemi parasysh (kolza vajore) e
veçuar për vaj me përmbajtje të ulët të glukozinave tashmë është konkurruese me shumë
vajra të ngrënshme të cilët aktualisht janë prezent në treg. Ky vaj ka marrë rrugë pas
përmirësimeve të tilla si dhe modifikimeve gjenetike që kanë përjashtuar përmbajtjen
relativisht të lartë të acidit erucik.
90