klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...
klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...
klikoni këtu. - Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Për të dhënë një tablo më të qartë po japim një pasqyrë krahasue<strong>se</strong> të përmbajtjes së vajit<br />
bimor, edible në fara me acide të pangopura.<br />
Rap<strong>se</strong>ed (Brasiça napus) kolza vajore ca.(circa-afërsisht) 40%<br />
Lule dielli (Helianthus annuss) 25-30%<br />
Soja (Glycinë max) 18-23%<br />
Peanut (Arachis hypogeal) kikiriku 42-52%<br />
Lini (Linum usistassimum) 32-33%<br />
Lule kuqë (Papaver somniferum) 40-51%<br />
Arra (Juglans regia) është marrë për referencë 58-71% (është dhënë diku më lartë.<br />
Niveli i acidit erucik u arrit të reduktohej në më pak <strong>se</strong> 2% (<strong>dhe</strong> madje nganjëherë më pak<br />
<strong>se</strong> 1% në totalin e acideve të ngopura)<br />
Për ti shtuar o<strong>se</strong> komplementuar niveli i glukozinateve në farat ka qenë (rezulton e<br />
niveleve më të ulëta <strong>se</strong> 30 umol/g% që të çon në një kualitet të lartë të ushqimit).<br />
Në këtë shkrim, origjina, përbërja,vetitë për të gjitha (Kanolën <strong>dhe</strong> Hear olis, sinkroni që<br />
përfshin gjithë grupin e bimëve të kësaj gjinie) janë bërë përpjekje për tu trajtuar më<br />
shumë për të tërhequr vëmendjen specialistëve të bujqësisë <strong>dhe</strong> biznesit të industrisë së<br />
vajit <strong>dhe</strong> nuk ka për qëllim <strong>se</strong>leksionimin e mirëfilltë. Të gjitha speciet me përmbajtje<br />
vaji të farave që prodhojnë kanola si <strong>dhe</strong> për ushqim origjinojnë nga gjinia Brassiça<br />
napus që i përket familjes cruciferae. Fillimisht rezulton të jetë kultivuar në Indi<br />
pothuaj<strong>se</strong> 4000 vite më parë. Një shtrirje më e ma<strong>dhe</strong> e kësaj bime bëhet e njohur në<br />
Evropë në shekullin e trembëdhjetë. Speciet e kësaj gjinie ka shumë mundësi të jenë<br />
zhvilluar, origjinuar nga i njëjti paraardhës siç ishte mustarda e vjetër (sinapis) si <strong>dhe</strong> nga<br />
specie të tjera siç mund të këtë qenë Repa (Radish sp) apo arrugala (Eruga sp.).<br />
Në hershmërinë e tyre, kultivarët e kolzës vajore po<strong>se</strong>donin nivele të larta të acidit erucik<br />
qoftë në vaj si <strong>dhe</strong> në nivelin e lartë të glukosinateve që pasqyroheshin në ushqim. Prania<br />
e këtyre komponentëve ka qenë konsideruar si një shqetësim për problemet shëndetësore.<br />
Niveli i lartë i acideve erucike ka qenë fajësuar për prodhimin <strong>dhe</strong> depozitimin e acideve<br />
yndyrore të ngopura që li<strong>dhe</strong>n <strong>dhe</strong> me parametrat e punës së zemrës, muskujt skeletor<br />
<strong>dhe</strong> adrenalinën si <strong>dhe</strong> për ato që nxisin apo stimulojnë rritjen.<br />
Në aspektin e prodhimit të vajit eksperienca kanadeze mbetet me rëndësi për shumë<br />
arsye.<br />
Arsyeja e parë, ishte që kjo bimë ka qenë introduktuar për herë të parë në Kanada në<br />
aspektin komercial si rrjedhojë <strong>dhe</strong> është arritur të akumulohet një eksperiencë e<br />
konsiderueshme.<br />
Së dyti, kanola pas introduktimit arriti në një kohë rekord të bëhet bima më me peshë në<br />
prodhimin e vajit.<br />
Së treti prezantohet në treg me një variacion të madh <strong>dhe</strong> me shumë përdorime.<br />
Programet e shtimit të bimëve që kanë nisur në Kanada, në vitin 1959 kanë ngritur linja<br />
të kolzës vajore (IHO) që përmbanin nivele të ulëta të acidit erucik tashmë të<br />
identifikuara. Një program i rikthimit të kësaj mënyre shtimi (back - crossing) si e<strong>dhe</strong><br />
91