Spis treści I. Praktyki zawodowe drogą do sukcesu (Monika Domańska) 3 II. Rola <strong>praktyk</strong> w kształtowaniu kompetencji przydatnych na rynku pracy (Monika Domańska) 7 III. Kompetencje opiekunów <strong>praktyk</strong> – rezultaty projektu PROCERTU (Justyna Bugaj) 11 IV. Praktyki zagraniczne w <strong>Erasmus</strong>ie – zasady, dokumenty, sposób organizacji 23 (Monika Cywińska, Beata Skibińska)
3 I. Praktyki zawodowe drogą do sukcesu Monika Domańska Akademia Górniczo-Hutnicza, Centrum Karier, Ośrodek Monitorowania Kadry Zawodowej Praktyki są nieodłączną częścią życia społeczno-gospodarczego od najdawniejszych czasów – są starsze niż uniwersytety. Uregulowania prawne dotyczące <strong>praktyk</strong>antów pojawiały się już w Kodeksie Hammurabiego, w starożytnej Grecji i Rzymie. W średniowieczu, a praktycznie aż do czasów rewolucji przemysłowej, istniał powszechny system rozwoju rzemieślników, którzy najpierw terminowali u mistrzów, potem zostawali wędrownymi czeladnikami, by z czasem samemu zostać mistrzem. Nauka, <strong>praktyk</strong>a i obycie w świecie (mobilność) gwarantowały, że prace wykonywane przez mistrza będą najwyższej jakości, a on sam odniesie wymierny sukces zawodowy i ekonomiczny. System taki (choć nieco mniej ceremonialny) funkcjonuje do dziś w szkolnictwie zawodowym i rzemiośle, a jego odzwierciedleniem w szkolnictwie wyższym jest system <strong>praktyk</strong> zawodowych i promocja mobilności. Uczenie przez doświadczenie to najbardziej efektywna metoda profesjonalizacji oraz stymulowania kreatywności i innowacji. Czy <strong>praktyk</strong>i są potrzebne i pomagają w osiągnięciu sukcesu? …usłyszałem i zapomniałem, …zobaczyłem i zapamiętałem, …zrobiłem i zrozumiałem Xunzi (313–238 p.n.e.), czasem przypisywane Konfucjuszowi Po pierwsze, dobrze zorganizowane <strong>praktyk</strong>i przekładają się na sukces uczelni. Wskazania dotyczące roli uczelni w zwiększeniu zatrudnialności absolwentów – rozumianej jako zestaw cech i umiejętności dających zdolność do otrzymania i utrzymania satysfakcjonującej pracy lub zdolność do samodzielnego poruszania się po rynku pracy, tak by właściwie wykorzystać swój potencjał i uzyskać trwałe zatrudnienie – pojawiają się w kolejnych komuni- katach ze spotkań ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe. My, ministrowie (...) wzmocnimy nasze wysiłki ukończenia już realizowanych reform, które umożliwią studentom i kadrze uczelni mobilność, udoskonalą nauczanie i kształcenie w instytucjach szkolnictwa wyższego, zwiększą zatrudnialność absolwentów i zapewnią wszystkim kształcenie wyższe właściwej jakości. Deklaracja w sprawie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, Budapeszt, Wiedeń 12 marca 2010 roku. Praktyki są obowiązkowym elementem programu studiów pierwszego stopnia, wpisanym w obowiązujące nadal standardy dla poszczególnych kierunków zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ich wymagany minimalny wymiar jest różny i wynosi od trzech do ośmiu tygodni. Ale nie tylko obowiązek i wymogi prawne motywują uczelnie do rozwijania programu <strong>praktyk</strong> zawodowych. Sprawia to rynek usług edukacyjnych, na którym uczelnie działają. „Przyszłość bez obaw”, „Prosta droga do kariery”, „Zaprojektuj swoją przyszłość”, „Przyjemne studia, dobry zawód” – te fragmenty haseł reklamowych polskich uczelni doskonale oddają potrzeby i oczekiwania najważniejszej grupy klientów. Kandydaci na studia i ich rodziny ponoszące ciężar finansowy kilku lat studiów oczekują, że będzie to inwestycja opłacalna – ważna jest uzyskana wiedza, poziom naukowy, ale ważny jest także, a nawet przede wszystkim, sukces na rynku pracy po ukończeniu danej uczelni. Duża liczba uczelni w Polsce, a malejąca liczba kandydatów spowodowana niżem demograficznym przyczyniają się do wzrostu konkurencji – przewagę mają uczelnie, które mogą w przekonujący sposób zapewnić o tym, że przygotowują swo- ich studentów do wejścia na trudny rynek pracy, dbają nie tyl- ko o wysoki poziom naukowy przekazywanej teorii, ale także dostarczają umiejętności potrzebnych na rynku pracy. Jak wynika z rozmów z polskimi pracodawcami, <strong>praktyk</strong>i są najpowszechniejszą i często jedyną okazją do kontaktów uczelni z przedsiębiorstwami. Dobrze zorganizowany system <strong>praktyk</strong> z całą pewnością jest czynnikiem zwiększającym zatrudnialność, źródłem danych podnoszącym jakość kształcenia, ele- mentem polityki marketingowej wychodzącej naprzeciw ocze-