Poradnik opiekuna praktyk zagranicznych ... - Erasmus

7
II. Rola praktyk w kształtowaniu kompetencji
przydatnych na rynku pracy
Monika Domańska
Akademia Górniczo-Hutnicza, Centrum Karier,
Ośrodek Monitorowania Kadry Zawodowej
Problemem naszych czasów jest to,
że przyszłość już nie jest taka jak kiedyś.
Paul Valery (1871-1945),
poeta francuski
Przyszłość stawia przed wszystkimi nowe, czasem zaskakujące
wyzwania. Na pewno jest ona trudno przewidywalna, czego
dowodem są kryzysy finansowe czy pojawiające się nieoczekiwanie
technologie zmieniające nie tylko naukę, ale i życie
codzienne (telefonia komórkowa czy rozwój Internetu w tym
pojawienie się portali społecznościowych). Ale nie oznacza to,
że nie można przygotować się do nadchodzących czasów tak,
by wykorzystać do maksimum pojawiające się szanse i uniknąć
zagrożeń.
1. Jaki jest obecny rynek pracy?
Najbardziej istotna jest globalizacja działalności gospodarczej.
Firmy działają na rynkach międzynarodowych, wśród ich
pracowników, kontrahentów i klientów są osoby pochodzące
z różnych krajów, kultur, posługujące się różnymi językami, żyjące
w różnych strefach czasowych. Największym wyzwaniem
XXI wieku jest zarządzanie różnorodnością. Według
badań 1
prawie jedna trzecia absolwentów europejskich uczelni pięć
lat po obronie pracy dyplomowej deklaruje, że pracuje w firmie
operującej na arenie międzynarodowej (najniższy wskaźnik
w Norwegii 23%, najwyższy w Belgii 49%, w Polsce aż 38%).
Globalizacja wymaga rozwijania i kształtowania nowych kompetencji.
Wykracza to poza oczywistą potrzebę znajomości
języków obcych (odsetek polskich absolwentów, którzy deklarują
wykorzystanie znajomości języków obcych w bardzo
wysokim stopniu w codziennej pracy wynosi 55% w przypadku
firm o orientacji międzynarodowej, 23% w firmach działających
na rynku krajowym). Nie wystarczy umieć mówić, trzeba umieć
się porozumieć. Bez znajomości zasad wzajemnych relacji
i wpływów guanxi trudno jest o dobre stosunki i efektywne negocjacje
z Chińczykami, bez doświadczenia i wiedzy o krajach
arabskich łatwo o gafy w kwestii tematów rozmów, upomin-
1
Projekt Higher Education as Generator of Strategic Competences,
2009, www.hegesco.org
ków czy przebiegu spotkań biznesowych. Polscy pracodawcy
wymieniają przystosowanie kulturowe jako jedną z wiodących
pożądanych kompetencji i jest tak zarówno w przypadku dużych
korporacji międzynarodowych z siedzibą w Warszawie,
jak i małych kancelarii prawnych z południowo-wschodniej
Polski. Globalizacja wymusza częstsze niż kilkanaście lat temu
wyjazdy w różne części Europy i świata, niesie ze sobą konieczność
opanowania nowych technologii informacyjnych (telekonferencje),
prowadzi do internacjonalizacji wielu dziedzin (prawo,
finanse, normy, zarządzanie jakością).
Co pomaga w relacjach międzykulturowych:
• wiedza
• poczucie własnej wartości
• komunikatywność
• motywacja
• otwarty umysł
• ciekawość świata
• nieuleganie stereotypom
• powstrzymywanie się od szybkich osądów
• elastyczność
• tolerancja dla „inności”
• tolerancja dla niewiadomej
• niezrażanie się chwilowymi niepowodzeniami
• empatia
• poczucie humoru
Kolejny wyróżnik współczesnego rynku pracy to innowacyjność,
nowe technologie (w dokumentach UE szczególną po-
zycję jako obszar przyszłościowy zajmują technologie zmierzające
do ograniczenia emisji dwutlenku węgla) i rozwój
technologii informacyjnych. Niezbędne są umiejętności analityczne,
kreatywność, umiejętność rozwiązywania
problemów
czy poszukiwania nieszablonowych rozwiązań.
Rośnie znaczenie wiedzy i kwalifikacji. W Unii Europejskiej
do roku 2020 proporcja zawodów wymagających wyższego
wykształcenia zwiększy się do 31,3% (z 25,1% w roku 2006) 2 .
Zmieniające się wymagania wymuszają ciągłe uzupełnianie
wiedzy. Uczenie się przez całe życie to nie tylko abstrakcyjne
hasło programów unijnych, ale konieczność. Kompetencje wymagane
przez pracodawców to umiejętność uczenia się, pozy-
skiwania nowej wiedzy, otwartość na wiedzę.
2
European Foundation for the Improvement of Living and Working
Conditions, Fourth European Survey of Working Conditions, EU-27,
2005